Jel Jelani Ritual of Tameh Natanz and its Comparison with Other Fire Theme Iran Rituals
Document Type : پژوهشی اصیل
Author
University of Kashan
Abstract
Jel Jelani is an ancient ritual with Iranian roots that is held in the mountain village of Tameh in Natanz city. In this way, in the three nights leading to the 19th of January, the youth of the village light a fire in the evenings, then they go to the houses and sing folk poems to wish the people of the house blessings and health. After that, the owner of the house, with desire and respect, gives food gifts such as fruits and dried fruits. He puts it in a tray and gives it to the group, the group pours it into their donkey's trunks and goes to another house. At the end, they gather in a small mosque and divide the gifts among themselves. This ritual is a little different from the past, because in the past, stones were placed on the head of the trees and fire was lit on top of a mountain so that its light reached all the gardens. The data of this research, which was collected through documents, was then analyzed from the religious and ritual point of view. The results of the article showed that the ritual of Jel Jelani is derived from the Zoroastrian rituals of December, which has many similarities with the Zoroastrian Sedeh and Hirumba festivals and the Muslim half-month ritual of Ramazan, however, the ritual of the half-month of Ramazan has largely preserved its Iranian authenticity and is in line with the needs of gardeners, who are facing the problem of cold mountain cold and frozen trees.
Keywords
Subjects
- اعظم واقفی، سیدحسین (1384). میراث فرهنگی نطنز (جلد 3). تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.
- اکبری طامه، مجید (1396). تاریخ و فرهنگ زندگی اجتماعی مردم طامه نطنز. تهران: کانیار.
- اکبری طامه، مجید (1401). متولد 1335، مصاحبه تلفنی، تاریخ 31/3/1401.
- انجوی شیرازی، ابوالقاسم (1379)، جشن ها و آداب و معتقدات زمستانی، (گردآوری و تالیف)، ج1، تهران: امیرکبیر.
- الیاده، میرچا (1372). رساله در تاریخ ادیان. ترجمۀ جلال ستاری. تهران: سروش.
- بویس، مری (1393). «رپیثوین، نوروز و جشن سده». ترجمۀ حمیدرضا نیک‌روش. بهارستان ایران. ش 2. صص 17 ـ 30.
- ــــــــــــ (1389). زرتشتیان؛ باورها و آداب دینی آنها. ترجمه عسکر بهرامی. تهران: ققنوس.
- بهار، مهرداد (1376). جستاری چند در فرهنگ ایران. تهران: اگه.
- بیرونی، ابوریحان محمد بن احمد (1389). آثارالباقیه. ترجمۀ اکبر داناسرشت. تهران: امیرکبیر.
- ــــــــــــــــــــــــــــــــ (1353). التفهیم. تصحیح و تعلیق جلال‌الدین همایی. تهران: انجمن آثار ملی.
- پور داوود، ابراهیم و دیگران (1324). «جشن سده». انجمن ایرانشناسی. ش2.
- درگاه مرکز آمار ایران (www.amar.org.ir).
- دهخدا، علی اکبر(1377). لغت نامه دهخدا، تهران: دانشگاه تهران.
- رضی، هاشم (1380). پژوهشی در گاه‌شماری و جشن‌های ایران باستان. تهران: بهجت.
- روح الامینی، محمود (1383). آیین ها و جشن های کهن در ایران امروز. تهران: آگه.
- جعفری (قنواتی)، محمد (1398). «رمضانی». دایره المعارف بزرگ اسلامی. آخرین بروز رسانی: یکشنبه 22 دی 1398 (www.cgie.org.ir/fa/article/246781).
- عمید، حسن (1360). فرهنگ عمید، ج1. تهران: امیرکبیر.
- فرنبغ دادگی (1378). بندهش. گزارش مهرداد بهار. تهران: توس.
- مزداپور، کتایون (1383). «تداوم آداب کهن در رسم‌های معاصر زرتشتیان در ایران». فرهنگ. ش 49 و 50، صص 147 ـ 179.
- مومن زاده، اصغر (1400). متولد 1309. مصاحبه در طامه نطنز. تاریخ 18/9/1400.
- مشهدی نوش آبادی، محمد (1398). «آیین هوربابا، بازماندۀ جشن‌های کهن هیرومبا و سده در میان ایرانیان مسلمان». فرهنگ و ادبیات عامه. شماره 30. صص 1-25
- معین، محمد (1388)، فرهنگ فارسی، ج1، تهران: امیرکبیر.
- نیکنام، کورش (1382). از نوروز تا نوروز. تهران: فروهر.
- وکیلیان، احمد (1370). رمضان در فرهنگ مردم. تهران: سروش.
- اکبری طامه، مجید (1396). تاریخ و فرهنگ زندگی اجتماعی مردم طامه نطنز. تهران: کانیار.
- اکبری طامه، مجید (1401). متولد 1335، مصاحبه تلفنی، تاریخ 31/3/1401.
- انجوی شیرازی، ابوالقاسم (1379)، جشن ها و آداب و معتقدات زمستانی، (گردآوری و تالیف)، ج1، تهران: امیرکبیر.
- الیاده، میرچا (1372). رساله در تاریخ ادیان. ترجمۀ جلال ستاری. تهران: سروش.
- بویس، مری (1393). «رپیثوین، نوروز و جشن سده». ترجمۀ حمیدرضا نیک‌روش. بهارستان ایران. ش 2. صص 17 ـ 30.
- ــــــــــــ (1389). زرتشتیان؛ باورها و آداب دینی آنها. ترجمه عسکر بهرامی. تهران: ققنوس.
- بهار، مهرداد (1376). جستاری چند در فرهنگ ایران. تهران: اگه.
- بیرونی، ابوریحان محمد بن احمد (1389). آثارالباقیه. ترجمۀ اکبر داناسرشت. تهران: امیرکبیر.
- ــــــــــــــــــــــــــــــــ (1353). التفهیم. تصحیح و تعلیق جلال‌الدین همایی. تهران: انجمن آثار ملی.
- پور داوود، ابراهیم و دیگران (1324). «جشن سده». انجمن ایرانشناسی. ش2.
- درگاه مرکز آمار ایران (www.amar.org.ir).
- دهخدا، علی اکبر(1377). لغت نامه دهخدا، تهران: دانشگاه تهران.
- رضی، هاشم (1380). پژوهشی در گاه‌شماری و جشن‌های ایران باستان. تهران: بهجت.
- روح الامینی، محمود (1383). آیین ها و جشن های کهن در ایران امروز. تهران: آگه.
- جعفری (قنواتی)، محمد (1398). «رمضانی». دایره المعارف بزرگ اسلامی. آخرین بروز رسانی: یکشنبه 22 دی 1398 (www.cgie.org.ir/fa/article/246781).
- عمید، حسن (1360). فرهنگ عمید، ج1. تهران: امیرکبیر.
- فرنبغ دادگی (1378). بندهش. گزارش مهرداد بهار. تهران: توس.
- مزداپور، کتایون (1383). «تداوم آداب کهن در رسم‌های معاصر زرتشتیان در ایران». فرهنگ. ش 49 و 50، صص 147 ـ 179.
- مومن زاده، اصغر (1400). متولد 1309. مصاحبه در طامه نطنز. تاریخ 18/9/1400.
- مشهدی نوش آبادی، محمد (1398). «آیین هوربابا، بازماندۀ جشن‌های کهن هیرومبا و سده در میان ایرانیان مسلمان». فرهنگ و ادبیات عامه. شماره 30. صص 1-25
- معین، محمد (1388)، فرهنگ فارسی، ج1، تهران: امیرکبیر.
- نیکنام، کورش (1382). از نوروز تا نوروز. تهران: فروهر.
- وکیلیان، احمد (1370). رمضان در فرهنگ مردم. تهران: سروش.
