واکاوی تطبیقی درون‌مایۀ شکواییه در دوبیتی های ادب عامۀ مازندران و خراسان
نوع مقاله : پژوهشی اصیل
نویسنده
دانشگاه آزاد اسلامی، واحد بابل
چکیده
شکواییه یکی از گونه‌های اصلی ادبیات غنایی است. شاعران که وجود خویش را مورد خدشۀ روزگار و حتی معشوق می‌بینند، با زبان شکواییه شرح حال خویش می‌نمایند و آلام فکری، ناکامی‌ها، رنج‌ها و ناامیدی‌های خود را بیان می‌کنند. ترانه‌های عامه، به‌دلیل پاسداری از هویت فرهنگی ـ ملی و انتقال احساسات و عقاید گذشتگان، بخش مهمی از ادبیات شفاهی را تشکیل می‌دهند. در میان قالب‌های شعری، دوبیتی، صمیمی‌ترین و نزدیک‌ترین قالبی است که هم سراینده و هم مخاطب به‌آسانی با آن ارتباط برقرار می‌کند. این پزوهش با روش توصیفی ـ تحلیلی قصد دارد تا درون‌مایۀ شکواییه را در دوبیتی‌های عامیانۀ مازندران و خراسان بررسی کند. با مطالعۀ بیش از 3.000 دوبیتی عامیانۀ مازندرانی و خراسانی، 435 دوبیتی یعنی حدود 5/14درصد درون‌مایۀ شکواییه دیده شده است. این شکوه‌ها از نظر محتوایی به دو دستۀ شخصی و فلسفی تقسیم شده‌اند. براساس دسته‌بندی انواع شکواییه‌ها و یافته‌های تحقیق می‌توان گفت که در خراسان شکایت عاشق از بی‌وفایی معشوق و در مازندران شکایت از غم غربت بیشترین بسامد را داراست. در بقیۀ شکواییه‌ها همانند: شکایت از غم عشق؛ شکایت از دل‌تنگی؛ شکایت از خدمت سربازی؛ شکایت از والدین؛ شکایت از رقیب عشقی؛ شکایت از تنهایی؛ شکایت از زن بی‌وفا؛ شکایت از بخت و اقبال بد؛ شکایت از روزگار و شکایت از خداوند، آمار شکواییه‌ها در دو استان نزدیک به هم است
کلیدواژه‌ها
موضوعات
