ویژگی‌های آواها و ترانه‌های کار کاسبان محلی در بازارهای سنتی رشت

نوع مقاله : پژوهشی اصیل

نویسنده
استادیار دانشگاه گیلان
چکیده
آواها و ترانه‌های کار، یکی از جلوه‌ها و عناصر فرهنگ عامه به­شمار می‌روند. بررسی و مطالعه در زمینۀ این عناصر هویتی و فرهنگی در جامعۀ ایرانی به­منظور بازشناسی میراث فرهنگی و تاریخی ــ که در بستر اقتصادی و زندگی روزمرۀ مردمان ایران­زمین شکل گرفته ــ به­منزلۀ یکی از موضوعات بکر و بااهمیت در حوزۀ مردم­شناسی ضرورتی اجتناب­ناپذیر است. از این رو، بازارهای گیلان یکی از بازارهای مهم و بااهمیت به­شمار می‌آیند، زیرا کاسبان بازار با آواها و ترانه‌‌های کار شور خاصی به فضای بازار می‌بخشند. در این مطالعه تلاش شد تا با حضور در میادین و بازارهای سنتی در رشت و ثبت و ضبط و تحلیل محتوای آواهای کار بازاریان، ترانه‌های کار کاسبان از جنبه‌های زبانی و واژگانی، زیبایی‌شناسانه و ادبی و جنبه‌های محتوایی و مضمونی بررسی شود. زبان محلی، بیان ساده و عامه، استفاده از ریتم و قافیه، زبان طنز، جمله­های ندا، توصیف کیفیت، تازگی، ارزانی و مضامین مذهبی و اجتماعی از­جمله مهم­ترین ویژگی‌های عمومی، زبانی، زیبایی­شناسانه و محتوایی ترانه‌ها و آواهای کار در بازارهای رشت به­شمار می­رود. کاسبان بازار به­مثابۀ کنشگری اقتصادی با خواندن این ترانه‌ها، ضمن تبلیغ کالای خود نقش مهمی در بازتولید هویت و فرهنگ محلی و ملی دارند.
کلیدواژه‌ها

موضوعات


احمدپناهی سمنانی، محمد(1369) شعر کار در ادب فارسی، تهران، چاپ اول، مؤلف.
اسماعیلی، حبیب الله. (1391). حافظه تاریخی ایرانیان، کتاب ماه تاریخ و جغرافیا، آذر .
ی زاده، علی(1391) بررسی مضامین در آواها و ترانه های مشاغل زنانه، فصلنامه فرهنگ مردم ایران. شماره 28 و 29
آنی زاده، علی.(1385). نگاهی به آواهای دست فرشان دوره گرد. فصلنامه نجوای فرهنگ، ش،1 تهران : اداره کل پژوهشهای رادیو
جمالیان زاده ،سید برزو و محمد حسین کرمی و جلیل نظری (1394). ترانه‌های کار در شهرستان کهگیلویه، دوفصلنامه فرهنگ و ادبیات عامه، ویژه نامه آواها و نواها در فرهنگ مردم ایران،سال3 ،ش7 ،صص101-124
حنیف، محمد(1383).بازتاب کار و تلاش در ترانه‌های عامیانه مردم لرستان، فصلنامه فرهنگ مردم ایران، ش2
حیدری، محمدمهدی(1390) کارکردهای ترانه‌های کار، بازیابی مفهوم از مصداق، دوّمین همایش کارآواها و آیین-های موسیقایی کار در ایران، تهران: سازمان تبلیغات اسلامی، حوزه هنری.

دلاور، علی(1374) مبانی نظری و علمی پژوهش در علوم انسانی و اجتماعی، تهران: انتشارات رشد
زارع؛ محمدباقر(1389) آوای کار در بازارهای محلی گیلان، فصلنامه فرهنگ مردم ایران، شماره 22 و 23، صص 215-234.
سبزعلیپور، جهاندوست و سیده باقره باقری(1396) شعر شالیزار و تحلیل محتوای آن، دوماهنامه فرهنگ و ادبیات عامه، سال5،ش14
فاضلی، فیروز و فرشته آلیانی.(1394). تحلیل و معنایابی کارنواها در تالشی جنوبی، دوفصلنامه فرهنگ و ابیات عامه ،ویژه نامه آواها و نواها و اشعار عامه فرهنگ مردم ایران ، سال 3 ، ش7 ،صص72-99
فاضلی،نعمت‌الله.(1381). فرهنگ عامه و ادبیات عامه فارسی.کتاب ماه هنر،.فروردین و اردیبهشت(43و44)،82 - 85 .
فرهادی، مرتضی(1376) ترانه‌های کار مشک زنی در روستاهای کمره، فصلنامه راه دانش، ش 9 و 10.
فرهادی، مرتضی(1379) ترانه‌های کار، کارآواهای از یاد رفته کارورزان و استادکاران، فصلنامه علوم اجتماعی(دانشگاه علامه طباطبایی)، ش 11 و 12، صص 11-144.
کمال الدینی ،سید محمد باقر و محمد جاودان خرد(1394) اشعار کار در کهگیلویه و بویراحمد،دوفصلنامه فرهنگ و ادبیات عامه،سال 3 ،ش 5 ، بهارو تابستان،صص29-49
معین، محمد(1393). فرهنگ معین، تهران: انتشارات امیرکبیر
مهرپور،سعید و حبیب احمدی و مرجان نادری (1393). تحلیل گفتمان شناسی گزیده ای از سرودهای ملی
کشورهای جهان، فصلنامه توسعه اجتماعی ،دوره هشتم،ش 3 ، بهار،صص75-96
همایونی، صادق(1386) کار نواها، فصلنامه فرهنگ مردم ایران، ش 10.
P. M. Peek and K. Yankah, African Folklore: An Encyclopedia (London: Taylor & Francis, 2004), p. 520
Gioia ,Ted. Work Songs (Duke University Press, 2006
N. Cohen, 'Worksongs: a demonstration of examples', in A. Green, Songs about Work: Essays in Occupational Culture for Richard A. Reuss (Indiana University Press, 1993), pp. 334-5