Pey e Åirân gereftan va rân e gurân xordan (The historical investigation and application of one of the ancient Iranian proverbs)
Author
Assistant Professor of Persian Language and Literature- Payame Nour University
Abstract
“Pey e ŝirân gereftan va rân e gurân xordan” is one of the ancient Iranian proverbs whose some of the forms have been quoted in primary resources of Arabic proverbs. By the way, its concept is also applicable to the Quranic verse. It is not so practical today, but in the past, it has been used in many texts, in agreement with the subject and in various fields. We have identified it in Persian literature of the 4th century by investigating different types of sources. Furthermore, we have found the proverb containing the same elements as “ŝir” (lion) and “rân e gur” (the thigh of Zebra), whose meaning is different from the meaning of this proverb. Subsequently, we have introduced another proverb centered on "crow" whose meaning is the opposite of the present proverbs.
Keywords
Subjects
ابی‌الشیص الخزاعی، محمد بن عبدالله (1404ق/ 1984م). دیوان ابی‌الشیص الخزاعی و اخباره. صنعۀ عبدالله الجبوری. بیروت: المکتبۀ الاسلامی.
-اسدی طوسی، ابونصر علی بن احمد (1354). گرشاسب‌نامه. به اهتمام حبیب یغمایی. چ 2. تهران: طهوری.
-الاصبهانی، ابی‌عبدالله حمزه بن الحسن (2009). الامثال الصادره عن بیوت الشِّعر. تحقیق احمد بن محمد الضُبَیب. بیروت: دار المدار الاسلامی.
-انوری، علی بن محمد (1376). دیوان. به کوشش محمدتقی مدرس رضوی. چ 5. تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
-بهمنیار، احمد (1381). داستان‌نامه بهمنیاری. چ 3. تهران: دانشگاه تهران.
-الثعالبی النیسابوری، أبومنصور عبدالملک بن محمد (2003). التمثیل و المحاضره. تحقیق قصی الحسین. بیروت: دار و مکتبه الهلال.
-الثعالبی النیسابوری، ابومنصور عبدالملک بن محمد (بی‌تا). اللطائف و الظرائف. بیروت: دارالمناهل.
-قطب‌الدین جامی، ابوالفتح محمد (1343). حدیقه‌الحقیقه. به اهتمام محمد علی موحد. تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
-حسینی طبسی، سید حسین بن روح‌الله (1392). صیدیه. به تصحیح میرهاشم محدث. تهران: سفیر اردهال.
-خاقانی شروانی، افضل‌الدین بدیل بن علی (1378). دیوان. به کوشش ضیاءالدین سجادی. چ 6. تهران: زوار.
-دهخدا، علی‌اکبر (1363). امثال و حکم. چ 6. تهران: امیرکبیر.
-رادویانی، محمد بن عمر (1386). ترجمان البلاغه. به اهتمام محمدجواد شریعت. [اصفهان]: دژنپشت.
-زکریا قزوینی (1390). عجائب المخلوقات و غرائب الموجودات. برگردان به فارسی از مترجمی ناشناخته. به کوشش یوسف بیگ باباپور و مسعود غلامیه. قم: مجمع ذخایر اسلامی.
-ژنده‌پیل، ابونصر احمد جام (1368). انس‌التائبین. به تصحیح و توضیح علی فاضل. تهران: توس.
-سجاسی، اسحاق بن ابراهیم (۱۳۶۸). فرائد‌السلوک. به تصحیح نورانی وصال و غلامرضا افراسیابی. تهران: پاژنگ.
-سمعانی، شهاب‌الدین احمد بن منصور (1389). روح الارواح فی شرح اسماء ملک الفتاح. به تصحیح نجیب مایل هروی. چ 3. تهران: علمی و فرهنگی.
-سنائی غزنوی، ابوالمجد مجدود بن آدم (1354). دیوان. به اهتمام سیدمحمد تقی مدرس رضوی. تهران: انتشارات سنائی.
-سنایی غزنوی، ابوالمجد مجدود بن آدم (1360). مثنوی‌های حکیم سنایی به انضمام شرح سیر العباد الی المعاد. با تصحیح و مقدمۀ سید محمد تقی مدرس رضوی. چ 2. تهران: بابک.
-سید حسن غزنوی (1362). دیوان. به تصحیح و مقدمه سید محمد تقی مدرس رضوی. چ 2. تهران: اساطیر.
-شجاع (2536 [= 1356]). انیس‌الناس. به کوشش ایرج افشار. تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
-شهمردان بن ابی‌الخیر (1362). نزهت‌نامۀ علائی. به تصحیح فرهنگ جهانپور. تهران: مؤسسۀ مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
-شهیدی، سیدجعفر (1373). شرح مثنوی. تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
-عنصری بلخی (1363). دیوان. به کوشش محمد دبیرسیاقی. چ 2. تهران: سنایی.
-فرخی سیستانی، علی بن جولوغ (1388). دیوان. به کوشش محمد دبیرسیاقی. تهران: زوار.
-قاضی اوش (1354). قره‌العین. به اهتمام امین پاشا اجلالی. تبریز: انتشارات انجمن استادان زبان و ادبیات فارسی.
-القمری، ابومنصور الحسن بن نوح (1411ق). التنویر فی الاصطلاحات الطّبّیّه. تحقیق وفا تقی‌الدین. طبع فی «المجمع اللغه العربیه بدمشق». المجلد السادس و الستون. الجزء 1. صص 32-64.
-گرگانی، فخرالدین اسعد (1349). ویس و رامین. به تصحیح ماگالی تودوا الکساندر گواخالیا. تهران: انتشارات بنیاد فرهنگ ایران.
-مَلَطیوی، محمد غازی (1393). روضه العقول. به تصحیح فتح‌الله مجتبایی و غلامعلی آریا. تهران: خوارزمی.
-مولوی، جلال‌الدین محمد (1925). مثنوی معنوی. [مجلد اول، دفتر اول و دوم]. به تصحیح رینولد نیکلسون. لیدن: مطبعه بریل.
-مولوی، جلال‌الدین محمد (1929). مثنوی معنوی. [مجلد دوم، دفتر سوم و چهارم]. به تصحیح رینولد نیکلسون. لیدن: مطبعه بریل.
-نظامی گنجوی، الیاس بن یوسف (1388). شرفنامه. با تصحیح و حواشی حسن وحید دستگردی. به کوشش سعید حمیدیان. چ 5. تهران: قطره.
-نفیسی، سعید (1341). محیط زندگی و احوال و اشعار رودکی. تهران: کتابخانه ابن‌سینا.
-نیکلسون، رینولد (1378). شرح مثنوی معنوی مولوی. ترجمه و تعلیق حسن لاهوتی. چ 2. تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
-اسدی طوسی، ابونصر علی بن احمد (1354). گرشاسب‌نامه. به اهتمام حبیب یغمایی. چ 2. تهران: طهوری.
-الاصبهانی، ابی‌عبدالله حمزه بن الحسن (2009). الامثال الصادره عن بیوت الشِّعر. تحقیق احمد بن محمد الضُبَیب. بیروت: دار المدار الاسلامی.
-انوری، علی بن محمد (1376). دیوان. به کوشش محمدتقی مدرس رضوی. چ 5. تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
-بهمنیار، احمد (1381). داستان‌نامه بهمنیاری. چ 3. تهران: دانشگاه تهران.
-الثعالبی النیسابوری، أبومنصور عبدالملک بن محمد (2003). التمثیل و المحاضره. تحقیق قصی الحسین. بیروت: دار و مکتبه الهلال.
-الثعالبی النیسابوری، ابومنصور عبدالملک بن محمد (بی‌تا). اللطائف و الظرائف. بیروت: دارالمناهل.
-قطب‌الدین جامی، ابوالفتح محمد (1343). حدیقه‌الحقیقه. به اهتمام محمد علی موحد. تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
-حسینی طبسی، سید حسین بن روح‌الله (1392). صیدیه. به تصحیح میرهاشم محدث. تهران: سفیر اردهال.
-خاقانی شروانی، افضل‌الدین بدیل بن علی (1378). دیوان. به کوشش ضیاءالدین سجادی. چ 6. تهران: زوار.
-دهخدا، علی‌اکبر (1363). امثال و حکم. چ 6. تهران: امیرکبیر.
-رادویانی، محمد بن عمر (1386). ترجمان البلاغه. به اهتمام محمدجواد شریعت. [اصفهان]: دژنپشت.
-زکریا قزوینی (1390). عجائب المخلوقات و غرائب الموجودات. برگردان به فارسی از مترجمی ناشناخته. به کوشش یوسف بیگ باباپور و مسعود غلامیه. قم: مجمع ذخایر اسلامی.
-ژنده‌پیل، ابونصر احمد جام (1368). انس‌التائبین. به تصحیح و توضیح علی فاضل. تهران: توس.
-سجاسی، اسحاق بن ابراهیم (۱۳۶۸). فرائد‌السلوک. به تصحیح نورانی وصال و غلامرضا افراسیابی. تهران: پاژنگ.
-سمعانی، شهاب‌الدین احمد بن منصور (1389). روح الارواح فی شرح اسماء ملک الفتاح. به تصحیح نجیب مایل هروی. چ 3. تهران: علمی و فرهنگی.
-سنائی غزنوی، ابوالمجد مجدود بن آدم (1354). دیوان. به اهتمام سیدمحمد تقی مدرس رضوی. تهران: انتشارات سنائی.
-سنایی غزنوی، ابوالمجد مجدود بن آدم (1360). مثنوی‌های حکیم سنایی به انضمام شرح سیر العباد الی المعاد. با تصحیح و مقدمۀ سید محمد تقی مدرس رضوی. چ 2. تهران: بابک.
-سید حسن غزنوی (1362). دیوان. به تصحیح و مقدمه سید محمد تقی مدرس رضوی. چ 2. تهران: اساطیر.
-شجاع (2536 [= 1356]). انیس‌الناس. به کوشش ایرج افشار. تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
-شهمردان بن ابی‌الخیر (1362). نزهت‌نامۀ علائی. به تصحیح فرهنگ جهانپور. تهران: مؤسسۀ مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
-شهیدی، سیدجعفر (1373). شرح مثنوی. تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
-عنصری بلخی (1363). دیوان. به کوشش محمد دبیرسیاقی. چ 2. تهران: سنایی.
-فرخی سیستانی، علی بن جولوغ (1388). دیوان. به کوشش محمد دبیرسیاقی. تهران: زوار.
-قاضی اوش (1354). قره‌العین. به اهتمام امین پاشا اجلالی. تبریز: انتشارات انجمن استادان زبان و ادبیات فارسی.
-القمری، ابومنصور الحسن بن نوح (1411ق). التنویر فی الاصطلاحات الطّبّیّه. تحقیق وفا تقی‌الدین. طبع فی «المجمع اللغه العربیه بدمشق». المجلد السادس و الستون. الجزء 1. صص 32-64.
-گرگانی، فخرالدین اسعد (1349). ویس و رامین. به تصحیح ماگالی تودوا الکساندر گواخالیا. تهران: انتشارات بنیاد فرهنگ ایران.
-مَلَطیوی، محمد غازی (1393). روضه العقول. به تصحیح فتح‌الله مجتبایی و غلامعلی آریا. تهران: خوارزمی.
-مولوی، جلال‌الدین محمد (1925). مثنوی معنوی. [مجلد اول، دفتر اول و دوم]. به تصحیح رینولد نیکلسون. لیدن: مطبعه بریل.
-مولوی، جلال‌الدین محمد (1929). مثنوی معنوی. [مجلد دوم، دفتر سوم و چهارم]. به تصحیح رینولد نیکلسون. لیدن: مطبعه بریل.
-نظامی گنجوی، الیاس بن یوسف (1388). شرفنامه. با تصحیح و حواشی حسن وحید دستگردی. به کوشش سعید حمیدیان. چ 5. تهران: قطره.
-نفیسی، سعید (1341). محیط زندگی و احوال و اشعار رودکی. تهران: کتابخانه ابن‌سینا.
-نیکلسون، رینولد (1378). شرح مثنوی معنوی مولوی. ترجمه و تعلیق حسن لاهوتی. چ 2. تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
