خطاب‌های انسانی و استعارههای مبتنی بر نام حیوانات در زبان گیلکی: رویکردی شناختی
نویسندگان
1
عضو هیأت علمی دانشگاه گیلان
2
استادیار زبانشناسی همگانی دانشگاه گیلان
چکیده
در استعارههای مبتنی بر نام حیوانات، ویژگیهای مختلف انسان با کارکرد تحقیر یا تحبیب در ساختهای واژی- نحوی مختلف توصیف میشود. هدف این جستار، بررسی کاربرد نام حیوانات در خطاب قرار دادن انسان، هم برای تحقیر و هم تحبیب، در زبان گیلکی (گونۀ اشکورات) و در چارچوب رویکرد شناختی است. برای گردآوری دادهها، پرسشنامۀ
محققساخته به‌کار رفته است. صد نفر از گویشوران گیلکی اشکورات، فارغ از جنسیت و سن به روش خوشهای چندمرحلهای، برای حجم نمونه انتخاب شدند. به سبب آنکه نمونههای تحقیق سواد کافی برای تکمیل پرسشنامه نداشتند، روش مصاحبۀ ساختیافته به‌کار رفت. در این مصاحبه، پرسشهایی پیرامون کاربرد یا عدم کاربرد نام 58 حیوان به زبان گیلکی در خطاب قرار دادن انسان (زن یا مرد)، به گونۀ تحقیر یا تحبیب و وصف موقعیت با مثال مطرح شد. مقایسۀ نتایج این تحقیق با پژوهشهایی مشابه در زبانهای دیگر، نشاندهندۀ شباهتها و تفاوتهایی است. شباهتها ناشی از انگیزه‌ای جهانی است که در قالب نظریۀ تجسد تبیین میشود. همچنین، آگاهی از بافت فیزیکی و فرهنگی را می‌توان از دلایل عمدۀ کاربرد اختصاصی عبارتهای استعاری در این زبان دانست.
محققساخته به‌کار رفته است. صد نفر از گویشوران گیلکی اشکورات، فارغ از جنسیت و سن به روش خوشهای چندمرحلهای، برای حجم نمونه انتخاب شدند. به سبب آنکه نمونههای تحقیق سواد کافی برای تکمیل پرسشنامه نداشتند، روش مصاحبۀ ساختیافته به‌کار رفت. در این مصاحبه، پرسشهایی پیرامون کاربرد یا عدم کاربرد نام 58 حیوان به زبان گیلکی در خطاب قرار دادن انسان (زن یا مرد)، به گونۀ تحقیر یا تحبیب و وصف موقعیت با مثال مطرح شد. مقایسۀ نتایج این تحقیق با پژوهشهایی مشابه در زبانهای دیگر، نشاندهندۀ شباهتها و تفاوتهایی است. شباهتها ناشی از انگیزه‌ای جهانی است که در قالب نظریۀ تجسد تبیین میشود. همچنین، آگاهی از بافت فیزیکی و فرهنگی را می‌توان از دلایل عمدۀ کاربرد اختصاصی عبارتهای استعاری در این زبان دانست.
کلیدواژه‌ها
- پورهادی، مسعود (1385). زبان گیلکی. رشت: فرهنگ ایلیا.
- نخاولی، فاخته و اعظم استاجی (1388). «بررسی کاربرد مجازی نام حیوانات در زبان فارسی». اولین همایش ملی آموزش زبان فارسی و زبانشناسی. مشهد: دانشگاه فردوسی.
Boers, F. & M. Demecheleer (1997)." A few metaphorical models in (Western) economic discourse". eds. W. A. Liebert, G. Redeker & L. Waugh. Discourse and Perspective in Cognitive Linguistics. pp. 115–129.
----------------------------------. (2001). "Measuring the Impact of Cross-cultural Differences on Learners’ Comprehension of Imageable Idioms". ELT Journal. 55. pp. 255–262.
Colin, N. (2005). English and Swedish Animal Idioms: a Study of Correspondence and Variation in Content and Expression. Final paper at Karlstad University; Karlstad.
Faghih, E. (2001)." A contrastive Analysis of the Interpretations of Animal Metaphors in Persian and English". The International Journal of Humanities. No. 8:2. pp.1-16.
Goatly, A. (2006). "Humans, Animals, and Metaphors". Society & Animals. No. 14:1. pp. 15-37.
Halupka-Resetar, S. & B. Radic (2003). "Animal Names Used in Addressing People in Serbian". Journal of Pragmatics. No. 35. pp. 1891-1902.
Kovecses, Z. (1997). "In Search of the Metaphor System of English".eds. M. Kurdi & J. Horvath. Proceedings of the Third Biennial Conference. pp. 323- 338.
Kövecses, Z. (2005). Metaphor in Culture: Universality and Variation. Cambridge: Cambridge University Press.
Lawrence, E. (1993). "The Sacred Bee, the Filthy Pig, and the Bat out of Hell. Animal Symbolism as Cognitive Biophilia".eds. S. Kellert & E. O. Wilson. The Biophilia Hypothesis. Pp. 301–340.
Lakoff, G. & M. Johnson (1980). Metaphors we live by. Chicago: Chicago University Press.
Maalej, Z. Forthcoming. Metaphor, Embodiment, and Culture: Tunisian Arabic data. Amsterdam and Philadelphia: John Benjamins Publishing Company.
Olateju, A. ().The Yorùbá Animal Metaphors: Analysis and Interpretation. Nordic Journal of African Studies. No. 14(3). pp. 368–383
Rodriguez, I. L. (2009). "Of women, Bitches, Chickens and Vixens: Animal Metaphors for Women in English and Spanish". Culture, Language and Representation. Vol. 7. pp. 77-100.
Shahabi, M. & M. T. Roberto (2015). "Metaphorical Application and Interpretation of Animal Terms: A Contrastive Study of English and Persian". Language in Contrast. No. 15:2. pp. 280-293.
Shepard, P. (1996). The Others: How Animals Made us Human. Washington, DC: Island Press.
Silaški, N. R. (2009). "Animal Metaphors in Some Business-related Terms in English". Across Languages And Cultures. Herceg Novi. Mon-tenegro. June 4-6.
Sinha, C. & K. Jensen de Lopez (2000). "Language, Culture, and the Embodiment of Spatial Cognition".Cognitive Linguistics. No.11. pp. 17–41.
Sommer, R. & B. A. Sommer, (2011). "Zoomorphy: Animal Metaphors for Human Personality". Anthrozoos. No. 24:3. pp. 237–248.
Szamosfalvi, Z. (2011).A comparative Study of Animal Names Used as Forms of Address and Description in English and Hungarian. MA thesis. Institute of English and American Studies, Faculty of Humanities, Pázmány Péter Catholic University.
Wang, C. & A. Dowker (2007). "Interpretation of Animal Metaphors: Evidence from Chinese and English Children and Adults". Child Language Seminar. No. 19. University of Reading, Reading.
