1- دانشگاه گیلان
2- دانشگاه گیلان ، Safayi.ali@guilan.ac.ir
چکیده: (2242 مشاهده)
افسانههای عامۀ هر سرزمینی محمل قدرتمندی برای انعکاس ساختاربندیهای اجتماعی است. در افسانههای ایرانی، ازدواج عنصری اساسی است و در آنها حجم قابلتوجهی از اطلاعات جامعهشناختی در رابطه با ازدواج منضم شده است. کلود لوی استروس، پدر انسانشناسی ساختارگرا، طی مطالعۀ ساختارهای جوامع بدوی، به این نکته دست یافت که ایجاد روابط اجتماعی میان قبایل کوچک به شکلگیری جوامع بزرگ منجر میشود، اما این روابط اجتماعی از قوانین مشخصی پیروی میکنند. یکی از قوانین، قوانین مبادلهای است که ازقضا در امر ازدواج به قوت حضور داشته است. در این تحقیق با بررسی ازدواجها در افسانههای ایرانی درپی آنیم تا به روابط مبادلهای نهان در پس ازدواجها دست پیدا کنیم و الگوهای متعدد و نمودهای متفاوت مبادله را در آنها نشان دهیم. بدین منظور با استناد به منابع متعددی از افسانههای عامیانه، ازجمله افسانههای صبحی مهتدی، صمد بهرنگی، انجوی شیرازی و قصههای مشدی گلین خانم و... بیش از صد قصه را که مسئلۀ ازدواج در آنان مطرح بود کاویدهایم. نتایج این بررسی نشان میدهد که الگوهای مبادلهای چندگانهای ازدواجها را رقم میزند و زنان در این افسانهها در ازای امور متعدد مادی و غیرمادی مبادله میشدهاند. مبادلۀ زنان در افسانههای ایرانی در ازای ثروت، درمان، آزادی، امنیت، دانایی، آموزش و... صورت میگیرد و نشان از آن دارد که قواعد مبادلهایِ ازدواج، امری جاافتاده و پذیرفته در ذهن و ضمیر راویانِ این افسانهها بوده است.
نوع مقاله:
پژوهشی اصیل |
موضوع مقاله:
فرهنگ عامه دریافت: 1401/4/25 | پذیرش: 1401/4/23 | انتشار: 1401/4/23