جستجو در:
دوره 7، شماره 26 - ( 1398 )
جلد 7 شماره 26 صفحات 18-1 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
mirkiaei M. The reflection of Tudeh’s political action in pre-constitutional jokes – Qajar period. CFL 2019; 7 (26) :1-18
URL: http://cfl.modares.ac.ir/article-11-24228-fa.html
URL: http://cfl.modares.ac.ir/article-11-24228-fa.html
میرکیایی مهدی. بازتاب کنش سیاسی تودهها در لطیفههای عصر پیشامشروطه، دورۀ قاجاریه
. فرهنگ و ادبیات عامه. 1398; 7 (26) :1-18
استادیار گروه تاریخ دانشگاه علامه طباطبائی ، mmirkiaee@yahoo.com
چکیده: (7859 مشاهده)
کثرت لطیفه سازی و بذلهگویی مردم ایران بهویژه دربارۀ نخبگان حاکم در عصر قاجاریه، بررسی جایگاه آنها را در حیات سیاسی تودهها، مهم جلوه میدهد. اختصار و ایجاز و همچنین جاذبۀ ذاتی مطایبه، سبب انتشار سریع این لطیفهها در جامعه شده و از آنها ابزاری کارآمد در منازعات سیاسی تودهها ساخته است.پرسش اینجاست که این لطیفهها به دنبال خدشهدار کردن کدام یک از بخشهای روایت رسمی حکومت بودند و پیرو آن کدام یک از ساحتهای سلطه را نفی میکردند؟ فرض ما بر این است که در میان این
لطیفهها، آنهایی که دربارۀ اقتدار حکومت و نیز سیادت ذاتی اجزاء آن بر عامۀ مردم، مناقشه میکردند، جایگاه ویژهای دارند. در لطیفههایی که اقتدار حکومت را نفی میکردند شاهد نافرمانی صریح نمایندۀ عامه در برابر نمایندۀ حکومت هستیم که با موفقیت نمایندۀ مردم به پایان میرسد و در لطیفههایی که با ادعای برتری ذاتی نخبگان حاکم مقابله
میکردند ضعفهای شخصیتی فرادستان برجسته میشد تا تصویری که روایت رسمی از آنها بهعنوان موجوداتی فراانسانی ساخته بود مخدوش شود. مردم با بهره بردن از این لطیفهها بهصورت همزمان سلطۀ مادی و منزلتی ارباب قدرت را به چالش میکشیدند و در این میان، تلاش آنها بیشتر بر خنثاسازی سلطۀ منزلتی متمرکز بود. چارچوب نظری پژوهش، نظریۀ «روایتهای نهانی» جیمز سی. اسکات است که تلاش کرده است مقاومت تودهها را در دورههایی که بدون اعتراض آشکار به نقد قدرت میپردازند تبیین کند. پیش از این، پژوهشی که به تحلیل لطیفههای سیاسی عصر پیشامشروطه پرداخته باشد، منتشر نشده است.
لطیفهها، آنهایی که دربارۀ اقتدار حکومت و نیز سیادت ذاتی اجزاء آن بر عامۀ مردم، مناقشه میکردند، جایگاه ویژهای دارند. در لطیفههایی که اقتدار حکومت را نفی میکردند شاهد نافرمانی صریح نمایندۀ عامه در برابر نمایندۀ حکومت هستیم که با موفقیت نمایندۀ مردم به پایان میرسد و در لطیفههایی که با ادعای برتری ذاتی نخبگان حاکم مقابله
میکردند ضعفهای شخصیتی فرادستان برجسته میشد تا تصویری که روایت رسمی از آنها بهعنوان موجوداتی فراانسانی ساخته بود مخدوش شود. مردم با بهره بردن از این لطیفهها بهصورت همزمان سلطۀ مادی و منزلتی ارباب قدرت را به چالش میکشیدند و در این میان، تلاش آنها بیشتر بر خنثاسازی سلطۀ منزلتی متمرکز بود. چارچوب نظری پژوهش، نظریۀ «روایتهای نهانی» جیمز سی. اسکات است که تلاش کرده است مقاومت تودهها را در دورههایی که بدون اعتراض آشکار به نقد قدرت میپردازند تبیین کند. پیش از این، پژوهشی که به تحلیل لطیفههای سیاسی عصر پیشامشروطه پرداخته باشد، منتشر نشده است.
نوع مقاله: پژوهشی اصیل |
دریافت: 1397/5/27 | پذیرش: 1398/2/22 | انتشار: 1398/3/26
دریافت: 1397/5/27 | پذیرش: 1398/2/22 | انتشار: 1398/3/26
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |