جستجو در:
دوره 10، شماره 43 - ( 1401 )
جلد 10 شماره 43 صفحات 160-131 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
The Function of Rumor in Popular Political Culture in the Qajar Era: The Pre-Constitutional Period. CFL 2022; 10 (43) :131-160
URL: http://cfl.modares.ac.ir/article-11-59872-fa.html
URL: http://cfl.modares.ac.ir/article-11-59872-fa.html
میرکیایی مهدی. کارکرد شایعهسازی در فرهنگ سیاسی عامه در دورۀ قاجاریه، عصر پیشامشروطه. فرهنگ و ادبیات عامه. 1401; 10 (43) :131-160
دانشگاه علامه طباطبائی
چکیده: (1188 مشاهده)
شایعهسازی دربارۀ نخبگان حاکم در عصر پیشامشروطه، بخش مهمی از فرهنگ سیاسی توده‌ها را تشکیل می‌داد. از همین رو، شناخت جایگاه شایعه‌پردازی در کنش سیاسی فرودستان و کارکرد آن در مواجهه با سلطه اهمیت بسیاری دارد. پرسش اینجاست که پراکندن شایعات در کدام‌یک از رویکردهای اصلی رفتار سیاسی عامه کاربرد می‌یافت و کدام‌یک از قلمروهای سلطه را به‌چالش می‌کشید؟ فرض ما این است که شایعهسازی در هر سه رویکرد اصلی کنش سیاسی فرودستان شامل نفی روایت رسمی، خنثی‌سازی راهبردهای زمامداران در شکل دادن به این روایت و برقراری گفت‌وگوی تلویحی با قدرت کارکرد داشت. همچنین، در موارد نادر بلوا و شورش، زمینه را برای اعتراض آشکار مهیا می‌کرد. پراکندن شایعات، اقتدار و مهابت نیروهای نظامی حکومت را به مناقشه می‌انداخت و ادعای برتری ذاتی نخبگان مسلط بر توده‌ها را خدشه‌دار می‌کرد. همچنین پای‌بندی اجزای حکومت قاجاریه را به شریعت نفی می‌کرد و به این ترتیب هر سه قلمرو مادی، منزلتی و ایدئولوژیک سلطه با ساختن شایعات به‌چالش کشیده می‌شد. همچنین توده‌ها با ساختن شایعاتی تلاش می‌کردند نخبگان مسلط را تهدید یا سرزنش کنند. برخی از این شایعات نیز احساس توده‌ها را تا آستانۀ شورش و بلوا تحریک و زمینه را برای اعتراض‌های خشونت بار فراهم می‌کردند. از سویی فرودستان امیدها و آرزوهای خود را به شایعه بدیل می‌کردند تا برای کاستن از بهره‌کشی‌ها بسترسازی کنند. چارچوب نظری پژوهش، نظریۀ روایت‌های نهانی از جیمز سی. اسکات است که تلاش کرده ساختارهای مشابه مقاومت فرودستان در برابر سلطه را شناسایی و تشریح کند.
نوع مقاله: پژوهشی اصیل |
موضوع مقاله:
فرهنگ عامه
دریافت: 1400/8/13 | پذیرش: 1400/12/4 | انتشار: 1400/12/23
دریافت: 1400/8/13 | پذیرش: 1400/12/4 | انتشار: 1400/12/23
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |