1- دانشجوی دکتری زبان وادبیات فارسی، دانشگاه حکیم سبزواری
2- دانشیار زبان وادبیات فارسی، دانشگاه حکیم سبزواری ، m.alavi.m@hsu.ac.ir
3- استادیار زبان وادبیات فارسی،دانشگاه حکیم سبزواری
چکیده: (7579 مشاهده)
بهکارگیری استعارههای متفاوت در متن توسط کاربران زبان، بازتابِ نگرش و تلقی آنهاست. ایدئولوژیها و بینشها، بهمنظور تحقق باورها و آموزههای خود، استعاره را خلق میکنند. به این ترتیب، نقش استعاره در اجتماع و زندگی، انکارناپذیر است. ضربالمثل بهمثابه بازتابنده اندیشههای گویشوران یک زبان، بخشی از ادبیات بومی و مردمی است که میتوان آن را جزو بهترین راههای بیان اندیشههای رایج در میان آنان دانست. نام حیوانات از پرکاربردترین واژههایی هستند که در ضربالمثلهای فارسی، در دیوان شاعران پیشین و معاصر برای نمایاندن ساحتهای مادی و معنوی استفاده شده است. پژوهش حاضر با رویکردی توصیفی ـ تحلیلی میکوشد به واکاوی استعارههای مفهومی صور حیوانی در ضربالمثلهای برآمده از متون ادبی، بر اساس نظریه زبانشناسی شناختی، بپردازد. دادههای این پژوهش برگرفته از فرهنگ بزرگ ضربالمثلهای فارسی اثر ذوالفقاری است؛ به این ترتیب که قریب صدهزار ضربالمثل بررسی و موارد موردنظر یادداشت و تحلیل شدند. نتیجه این پژوهش حاکی از آن است که در کل ضربالمثلهای بررسیشده درخصوص کاربرد حیوانات، 184 نگاشت دیده شد که در این میان، استعاره مفهومی «ضعف و ناتوانی» با 26 ضربالمثل و 15 نگاشت، بیشترین بسامد و پس از آن، بهترتیب استعاره مفهومی «دشمنی» 21 ضربالمثل و 8 نگاشت، استعاره مفهومی «نیرومندی» 15 ضربالمثل و 6 نگاشت و سرانجام استعاره مفهومی «نادانی و بیخردی» 12ضربالمثل و 5 نگاشت را به خود اختصاص دادهاند.
نوع مقاله:
پژوهشی اصیل |
دریافت: 1398/1/9 | پذیرش: 1398/3/1 | انتشار: 1398/3/25