بررسی محتوای شعری و ساختار موسیقیایی در ترانه‌های شادی قوم بختیاری ( دوالالی)
نوع مقاله : پژوهشی اصیل
نویسنده
کارشناس ارشد گروه پژوهش هنر، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران
چکیده
دُوالالی ترانه‌های شادی قوم بختیاری‌اند که زنان و دختران در آیین‌های ازدواج آن‌ها را می‌خوانند؛ ترانه‌هایی برای ابراز احساسات جمعی که باورها و ارزش‌های فرهنگی و اجتماعی این مردمان را بازتاب می‌دهند. ساختار موسیقایی دوالالی بر مبنای تکرار، تک‌خوانی و همسرایی است. آن‌ها زبانی ساده و صمیمی داشته و نقش‌مایه‌هایی از آداب، رسوم، عقاید و باورها را در خود دارند. پژوهش حاضر بر آن است تا این ترانه‌ها را از منظر محتوای شعری، مضمون و ساختار موسیقیایی بررسی کند و نقش آن‌ها را در زندگی روزمرة این قوم مورد واکاوی قرار دهد. روش این تحقیق کتابخانه‌ای و میدانی است. یافته‌ها حاکی از عمق ارتباط دوالالی‌ها با آیین ازدواج قوم بختیاری و همچنین بازتاب زیباشناسی زندگی روزمرة آنان است؛ ضمن آن‌که زنان را به‌عنوان راویانی قدرتمند در قوم بختیاری قلمداد می‌کند. در دوالالی‌ها ارزش‌هایی چون اصل و نسب، اصالت، شغل، ثروت، اخلاق‌مداری، پند و اندرز و هرآن‌چه مایة مباهات یک قوم است، نهفته است.
کلیدواژه‌ها
موضوعات
بزرگ‌نیا، پ. (1388). نگاهی به ترانه‌های محلی ایل بختیاری. نجوای فرهنگ، 13-23،
پوره، ک. (1381). موسیقی و ترانه‌های بختیاری. تهران: آنزان.
پهلوان، ک. (1387). جلوه‌ای از مراسم عروسی در میان لرهای لرستان و بختیاری. فرهنگ مردم ایران، 13، 117ـ 142.
حسینی‌زاده، ن. (1403). کوششی در نت‌نویسی موسیقی محلی بختیاری. پایان‌نامة کارشناسی ارشد پژوهش هنر، دانشگاه شهید چمران، اهواز.
حسن‌زاده رهدار، ح. (1382). از بختیاری تا بختیاری. اهواز: لاجورد.
حسینی، ب. (1376). اشعار و ترانه‌های مردمی بختیاری. اصفهان: شهسواری.
حنیف، م. (1386). سور و سوگ در فرهنگ عامۀ لرستان و بختیاری. تهران: طرح آینده.
داودی حموله، س. (1399). موسیقی قوم بختیاری (آوانواهای شادی و ناشادی). تهران: افراز.
داور‌پناه، ا. (1382). سنخ‌شناسی موسیقی در فرهنگ بختیاری. ماهور، 79-96.
ذوالفقاری، ح. (1399). آوازخوانان و نوازندگان اقوام لر و بختیاری. مطالعات ایران‌شناسی، 5(3)، 77-87.
ذوالفقاری، ح. (1394). کاربرد و ویژگی‌های دوبیتی در بومی‌سرودهای ایرانی. ادب‌پژوهی، 9 (32)، 63ـ 95.
رضایی، ح.، و ظاهری عبدوند، ا. (1398). واکاوی در مؤلفه‌های دینی در اشعار عامیانۀ بختیاری. ادبیات و زبان‌های محلی ایران زمین، 3(25)، 113-130.
ژوکوفسکی، و. (1396). موادی برای مطالعة گویش بختیاری. ترجمه و اضافات: مریم شفقی و سید مهدی دادرس. تهران: دانشگاه علامه طباطبایی.
سرلک، ر. (1385). آداب و رسوم و فرهنگ عامۀ ایل بختیاری چهارلنگ. تهران: طهوری.
صحراشکاف، پ. (1384). قانون نانوشتۀ قوم بختیاری (خین و چو). اهواز: معتبر.
صادقی‌نیا، ح. (1395). آداب و رسوم ازدواج در ایل بختیاری. مطالعات ایران‌شناسی، 2(2)، 69ـ71.
عبدالهی موگوئی، ا. (1372). ترانه‌ها و متل‌های بختیاری. اصفهان: مؤسسة فردا، مرکز پژوهش فرهنگ و هنر.
قادری، ا.، قنبری عدیوی، ع.، و عبدالهی، م. (1398). نقش و جایگاه زنان در ترانه‌های بختیاری. ادبیات و زبان‌های محلی ایران زمین، 5 (2)، 67ـ 83.
قنبری عُدیوی، ع. (1391). فولکلور مردم بختیاری. شهرکرد: نیوشه.
قنبری عدیوی، ع. (1393). زِ شیر بنگِشت تا جُونِ آدُمیزاد: پژوهشی در فرهنگ و ادبّیات عامّة بختیاری. شهرکرد: نیوشه.
مبشری، ل. (1335). آهنگ‌های محلی مناطق جنوب ایران. اداره کل هنرهای زیبایی کشور.
مددی، ح. (1379). جایگاه موسیقی در ایل بختیاری. چیستا، 171، 28ـ 31.
مددی، ظ. (1400). واژه‌نامة زبان بختیاری. تهران: سها.
منجزی ویسی، س. (1402). گاگریو و دوالالی در بختیاری. اهواز: هرمز.
همایونی، ص. (1389). زنان و سروده‌هایشان در گسترة فرهنگ مردم ایران زمین. تهران: گل آذین.
