بررسی کهن‌الگوی آب در داستان‌های عامیانه لرستان

«آب» به سبب داشتن ویژگی ­هایی چون جان­بخشی، پاک­ کنندگی،­ مینوی بودن، پیوند تنگاتنگ با زمین، آبادی، زندگی و تمدن، در بیشتر تمدن­های کهن جنبه­ ای مینوی و اسطوره ­ای یافته است. از آنجا که در بسیاری از داستان­های کهن و عامیانه ایرانی نیز اسطوره آب نمودی آشکار دارد، جستار پیش رو در پی یافتن پاسخ این پرسش است که بن­مایه ­های اسطوره آب و بازتاب کهن الگوهای آن تا چه میزان و با چه بازنمودهایی در داستان­های عامه لرستان یافت می­شود. برای یافتن پاسخ، نمودهای اسطوره­ای آب در داستان­های عامیانه لرستان با شیوه توصیفی- تحلیلی و بر پایه سه منبع و چهره اصلی در زمینه بررسی کهن­ الگویی بن­مایه­ های اسطوره ­ای (کمبل، هینلز و خدیش و داوودی مقدم) بررسی و گزارش شد. نتایج پژوهش گویای آن است که در 33 داستان از 183 داستانِ بررسی شده، اسطوره آب در نمودهایی چون روزی رسانی، یاری رسانی، دلدادگی، قربانی کردن دختر، دارآب و گذر از آب بازنمایی شده است. همچنین روشن شد که «پیوند زن و آب» آشکارتر از دیگر بن­مایه­ ها است؛ که این نشانی از ارزش زندگی­بخشی آب و زن در زندگی و فرهنگ مردم لرستان و یادآور ایزدبانوی آب­ها، آناهیتا و امشاسپندان مادینه نگاهبان آب در اسطوره­ های کهن ایرانی است.