نقد کهن‌الگویی منظومه عامیانۀ «طالب و زهره»
نوع مقاله : پژوهشی اصیل
نویسندگان
1
دانشیار زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه علّامه طباطبائی، تهران، ایران
2
دکتری زبان و ادبیات فارسی، مدرّس دانشگاه فرهنگیان، تهران، ایران
چکیده
ادبیات، بهویژه ادبیات عامه، بستری مناسب برای ظهور انگاره‌های کهن‌الگویی به شمار می‌رود، زیرا قریب به‌اتفاق افسانه‌ها و داستان‌های عامه تا حد زیادی در فعالیت‌های ناخودآگاه جمعی انسان ریشه دارد. نقد کهن‌الگویی، رویکردی تلفیقی و میان‌رشته‌ای است که نشان‌دهنده چگونگی حضور ناخودآگاه جمعی یونگی در آثار ادبی است. درواقع، بشر از دیرباز تاکنون به وجود و نقش اسطوره و کهن‌الگو، معتقد بوده که این امر موجب شده کهن‌الگوها در پستوی ضمیر ناخودآگاه جای گیرند؛ از این رو آثار شکلگرفته در این حوزه، یکی از مناسبترین تجلیگاههای کهن‌الگوها محسوب می‌شوند. همسو با این اصل، منظومه طالب و زهره، یکی از قصه‌های بومی برخاسته از فرهنگ عامۀ مازندران است که بنمایههای آن، دارای عمق تاریخی و اساطیری است. در بین مردم عامۀ مازندران، برخی این منظومۀ غنایی را سرگذشت طالب آملی، شاعر بلندآوازه سبک هندی، دانستهاند. با توجه به اشتراکاتی که میان این منظومه و کهن‌الگوها مشاهده می‌شود، در این پژوهش به بررسی آن براساس نقد کهن‌الگویی به روش تحلیل کمّی و کیفی و براساس آرای کارل گوستاو یونگ پرداخته شده و ضمن آوردن تعاریفی نسبتاً گویا و جامع از کهن‌الگوها و نمادهای کهن‌الگویی، میزان و چگونگی بهرهگیری شاعر از کهن‌الگوهایی چون آنیما، نقاب، سایه، سفر و آب سنجیده شده است.
کلیدواژه‌ها
موضوعات
Ismailpour Mutlaq, A. (2008). Mythology, symbolic expression. Soroush Publications.
Eliade, M. (2005). A treatise on the history of religions. Translation of j. stari. Soroush Publications.
Propp, and (1992). Historical roots of fairy tales. Translated by F. Badrei Tos Publications.
Johnson, R. (2010). the shadow. Translation of Sh. Dalkey.Navid Shiraz Publications.
Jones, A. and colleagues. (1987). Mystery in psychoanalysis. Translation of j. stari. Tos Publications.
Dastghib, A. (2006). Foundations and approaches of literary criticism. Navid Shiraz Publications .
Zulfiqari, H. (2010). The great culture of Persian proverbs. Moin: Publications.
Sattari, J. (2007). Shahrazad's charm. Tos Publications.
Selajgeh, P. (2010). New criticism in the field of poetry. Pearl Publications.
Sipek, Y. (2005). Iranian folklore literature. Translated by M. An ember Soroush Publications.
Shamisa, S. (1991). Statement. Ferdous Publications.
Sarfi, M., and Eshghi, J. (2008). Positive manifestations of anima in Persian literature. Literary Criticism, 3, 59-88.
Talshi, Y., and Hosseini, M., and Qolizadeh, M. (2023). Psychoanalytic analysis of Froud Siavash's story from the perspective of Jung's theory. Persian language studies, 14, 89-123.
Ali Mohammadi, L., and Shaholi Koh-Shouri, S., and Malmali, A. (2022). Examining the aesthetic and archetypal effects of the novel "Blind Owl" by Sadegh Hedayat. Islamic Art Studies, 19, 561-572.
Kaden, J. (2007). Literary culture and criticism. Translated by K. Firouzmand. Shadgan Publications.
Kezazi, M. (2005). Dream, epic, myth. Markaz Publications.
Gooderzi, F. (1997). Talib and Zahra Masnavi; student student. Afshar Publications.
Guerin, V., et al. (1991). Guide to literary criticism a pproaches. Translation of Z. patriotic. Information Publications.
Loeffler, D. (1987). The secret language of fairy tales. Tos Publications.
Macarrick, A. (2011). Encyclopedia of contemporary literary theories. Translated by M. Mohajer and M. Nabavi. Agah Publications.
Moreno, A. (2007). Jung, gods and modern man. Translation of d. Mehrjoyi. Markaz Publications.
Hall, K., and Vernon. N. (1996). Fundamentals of Jung's analytical psychology. Translated by M.moqbel. Cultural Center of Academic Jihad Publications, Teacher Training Unit.
Jung, K. (1998). human and his symbols. Translated by M. Soltanieh. Jami Publications.
Eliade, M. (2005). A treatise on the history of religions. Translation of j. stari. Soroush Publications.
Propp, and (1992). Historical roots of fairy tales. Translated by F. Badrei Tos Publications.
Johnson, R. (2010). the shadow. Translation of Sh. Dalkey.Navid Shiraz Publications.
Jones, A. and colleagues. (1987). Mystery in psychoanalysis. Translation of j. stari. Tos Publications.
Dastghib, A. (2006). Foundations and approaches of literary criticism. Navid Shiraz Publications .
Zulfiqari, H. (2010). The great culture of Persian proverbs. Moin: Publications.
Sattari, J. (2007). Shahrazad's charm. Tos Publications.
Selajgeh, P. (2010). New criticism in the field of poetry. Pearl Publications.
Sipek, Y. (2005). Iranian folklore literature. Translated by M. An ember Soroush Publications.
Shamisa, S. (1991). Statement. Ferdous Publications.
Sarfi, M., and Eshghi, J. (2008). Positive manifestations of anima in Persian literature. Literary Criticism, 3, 59-88.
Talshi, Y., and Hosseini, M., and Qolizadeh, M. (2023). Psychoanalytic analysis of Froud Siavash's story from the perspective of Jung's theory. Persian language studies, 14, 89-123.
Ali Mohammadi, L., and Shaholi Koh-Shouri, S., and Malmali, A. (2022). Examining the aesthetic and archetypal effects of the novel "Blind Owl" by Sadegh Hedayat. Islamic Art Studies, 19, 561-572.
Kaden, J. (2007). Literary culture and criticism. Translated by K. Firouzmand. Shadgan Publications.
Kezazi, M. (2005). Dream, epic, myth. Markaz Publications.
Gooderzi, F. (1997). Talib and Zahra Masnavi; student student. Afshar Publications.
Guerin, V., et al. (1991). Guide to literary criticism a pproaches. Translation of Z. patriotic. Information Publications.
Loeffler, D. (1987). The secret language of fairy tales. Tos Publications.
Macarrick, A. (2011). Encyclopedia of contemporary literary theories. Translated by M. Mohajer and M. Nabavi. Agah Publications.
Moreno, A. (2007). Jung, gods and modern man. Translation of d. Mehrjoyi. Markaz Publications.
Hall, K., and Vernon. N. (1996). Fundamentals of Jung's analytical psychology. Translated by M.moqbel. Cultural Center of Academic Jihad Publications, Teacher Training Unit.
Jung, K. (1998). human and his symbols. Translated by M. Soltanieh. Jami Publications.
