بررسی و تحلیل چگونگی بازتاب مشاغل عامه در اشعار یغمای جندقی
نوع مقاله : پژوهشی اصیل
نویسندگان
1
دانشگاه آزاد اسلامی، واحد کرج
2
دانشگاه تهران
3
دانشگاه گیلان
چکیده
ادبیات آینۀ تمامنمای تحولات اجتماعی و اقتصادی است. برحسب همین نگاه کلان، فرهنگ کار و زندگی و مشاغلی که مردم بهنوعی با آن‌ها سروکار داشتهاند، در شعر شاعران بازتاب یافته است. درحقیقت یکی از منابع مکتوبی که میتواند نمایانگر مشاغل سنتی و باورهای عامه در باب آن باشد، ادبیات است. چهبسا مشاغلی که در جامعۀ سنتی بسیار رایج بوده و امروزه با رشد جوامع و چیرگی صنعت یا در حال فراموشی هستند و کاربردی ندارند و یا جز در موزهها نمیتوان از آن‌ها نشانی یافت. در این مقاله به بررسی مشاغل عامه در اشعار یغمای جندقی میپردازیم. یغما از شاعرانی است که با توجه به تنوع منظومهها و وجه محتوایی آثارش به فرهنگ عامه و مشاغل مردم کوچه و بازار توجه ویژهای داشته و به میانجیِ یادکرد آن‌ها، معانی و مضامین بدیعی را پرورانده است. در اشعار او شغلهای مختلفی چون آهنگری، باغبانی، بقالی، پارهدوزی، پرستاری و ... انعکاس یافته است. پژوهش حاضر به روش توصیفی ـ تحلیلی صورت گرفته است. نتایج حاصل از بررسی مشاغل در اشعار یغما نمایانگر این امر است که شعر وی ضمن اینکه برخوردار از کاربرد ادبی ـ زیباشناختی و معناآفرینی است، تصویری روشن از بنیان اقتصادی و معیشتی آن روزگار را هم نیز بهدست میدهد که به نوبۀ خود میتواند باب بحث جدیدی را تحت عنوان فرهنگ کار در زیرمجموعۀ فرهنگ عامه بگشاید.
کلیدواژه‌ها
موضوعات
اسلامی‌ندوشن، م. (1398). روزها. ج.1، تهران: یزدان.
جمال‌الدین، غ. (1397). باغ‌سازی در عصر‌قاجار به روایت مفاتیح‌الارزاق. منظر، 10(44)، 6-17.
حافظ، س. (1375). دیوان حافظ. به‌سعی سایه. تهران: کارنامه.
درویشی، م. (1388). سازشناسی ایرانی. تهران: ماهور.
دهخدا، ع. (1377). لغت‌نامه، تهران: امیرکبیر.
دهخدا، ع. (1379). امثالوحکم. تهران: امیرکبیر.
ذاکرزاده، ا. (1373). سرگذشت تهران. تهران: قلم.
ذوالفقاری، ح. (1388). فرهنگ بزرگ ضرب‌المثل‌های فارسی(2جلد). تهران: معنی.
راوندی، م. (1387). تاریخ اجتماعی ایران. ج.1، تهران: نگاه.
روح‌الامینی، م. (1357). گرد شهر با چراغ. تهران: زمان.
روزنامه (1402). دنیای اقتصاد. ش. ۵۸۰۹ ، شهریور.
سعدی، م. (1373). غزلیات سعدی. به‌تصحیح م. فروغی، تهران: دیبا.
سعدی، م. (1384). کلیات سعدی. به‌تصحیح م. فروغی، تهران: زوّار.
سنایی، ا. (1362). دیوان اشعار. به‌تصحیح م. مدرس‌رضوی. تهران: سنایی.
شاملو، ا. ، سرکیسیان، آ. (1399). کتاب‌کوچه(14جلدی). تهران: مازیار.
صائب، م. (1370). دیوان. به‌کوشش م. قهرمان. تهران: علمی و فرهنگی.
عاشورپور، ص. (1389). نمایش‌های ایرانی. ج.4، تهران: سوره مهر.
عباسیان، ع. (1387). فرهنگ سیاسی در امثالوحکم فارسی. تهران: اختران.
عضدالدینی‌ملکی، س. و محمدزاده، 1. (1398). آذربایجان از نگاه میسیونرها. تهران: اوحدی.
ماسه، ه. (1387). معتقدات و آداب ایرانی (از عصرصفویه تا دوره‌پهلوی). ترجمۀ م. روشن‌ضمیر. تهران: شفیعی.
مستوفی، ع. (1388). شرح زندگانی من یا تاریخ اجتماعی و اداری دوره‌قاجاریه. تهران: زوار.
مستوفی، ع. (1388). شرح زندگانی من یا تاریخ اجتماعی و اداری دوره‌قاجاریه. تهران: زوار.
معین، م. (1378). فرهنگ فارسی. تهران: امیرکبیر.
مولوی، ج. (1368). مثنوی معنوی. به اهتمام و تصحیح نیکلسون، تهران: جاویدان.
نظامی، ج. (1372). کلیات نظامی‌گنجوی. به‌تصحیح و. دستگردی، ج .1، لیلی‌و‌مجنون. تهران: نگاه.
نوین‌اردکانی، ع. (1391). مناصب و مشاغل در کلیّات‌سعدی. پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد رشتۀ ادبیات فارسی. یزد: دانشگاه آزاد‌اسلامی یزد.
هدایت، ص. (1342). نیرنگستان. تهران: امیرکبیر.
یغمای‌جندقی، 1. (1384). مجموعه آثار، دیوان اشعار، به‌کوشش س. آل‌داوود، تهران: توس.
یغمای‌جندقی، 1. (1362). مجموعه آثار، مکاتیب و منشات، به‌کوشش س. آل‌داوود، تهران: توس.
جمال‌الدین، غ. (1397). باغ‌سازی در عصر‌قاجار به روایت مفاتیح‌الارزاق. منظر، 10(44)، 6-17.
حافظ، س. (1375). دیوان حافظ. به‌سعی سایه. تهران: کارنامه.
درویشی، م. (1388). سازشناسی ایرانی. تهران: ماهور.
دهخدا، ع. (1377). لغت‌نامه، تهران: امیرکبیر.
دهخدا، ع. (1379). امثالوحکم. تهران: امیرکبیر.
ذاکرزاده، ا. (1373). سرگذشت تهران. تهران: قلم.
ذوالفقاری، ح. (1388). فرهنگ بزرگ ضرب‌المثل‌های فارسی(2جلد). تهران: معنی.
راوندی، م. (1387). تاریخ اجتماعی ایران. ج.1، تهران: نگاه.
روح‌الامینی، م. (1357). گرد شهر با چراغ. تهران: زمان.
روزنامه (1402). دنیای اقتصاد. ش. ۵۸۰۹ ، شهریور.
سعدی، م. (1373). غزلیات سعدی. به‌تصحیح م. فروغی، تهران: دیبا.
سعدی، م. (1384). کلیات سعدی. به‌تصحیح م. فروغی، تهران: زوّار.
سنایی، ا. (1362). دیوان اشعار. به‌تصحیح م. مدرس‌رضوی. تهران: سنایی.
شاملو، ا. ، سرکیسیان، آ. (1399). کتاب‌کوچه(14جلدی). تهران: مازیار.
صائب، م. (1370). دیوان. به‌کوشش م. قهرمان. تهران: علمی و فرهنگی.
عاشورپور، ص. (1389). نمایش‌های ایرانی. ج.4، تهران: سوره مهر.
عباسیان، ع. (1387). فرهنگ سیاسی در امثالوحکم فارسی. تهران: اختران.
عضدالدینی‌ملکی، س. و محمدزاده، 1. (1398). آذربایجان از نگاه میسیونرها. تهران: اوحدی.
ماسه، ه. (1387). معتقدات و آداب ایرانی (از عصرصفویه تا دوره‌پهلوی). ترجمۀ م. روشن‌ضمیر. تهران: شفیعی.
مستوفی، ع. (1388). شرح زندگانی من یا تاریخ اجتماعی و اداری دوره‌قاجاریه. تهران: زوار.
مستوفی، ع. (1388). شرح زندگانی من یا تاریخ اجتماعی و اداری دوره‌قاجاریه. تهران: زوار.
معین، م. (1378). فرهنگ فارسی. تهران: امیرکبیر.
مولوی، ج. (1368). مثنوی معنوی. به اهتمام و تصحیح نیکلسون، تهران: جاویدان.
نظامی، ج. (1372). کلیات نظامی‌گنجوی. به‌تصحیح و. دستگردی، ج .1، لیلی‌و‌مجنون. تهران: نگاه.
نوین‌اردکانی، ع. (1391). مناصب و مشاغل در کلیّات‌سعدی. پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد رشتۀ ادبیات فارسی. یزد: دانشگاه آزاد‌اسلامی یزد.
هدایت، ص. (1342). نیرنگستان. تهران: امیرکبیر.
یغمای‌جندقی، 1. (1384). مجموعه آثار، دیوان اشعار، به‌کوشش س. آل‌داوود، تهران: توس.
یغمای‌جندقی، 1. (1362). مجموعه آثار، مکاتیب و منشات، به‌کوشش س. آل‌داوود، تهران: توس.
