بررسی و تحلیل افسانههای کُردی براساس نظریه جامعهشناسی جنسیت استفانی گرت
نوع مقاله : پژوهشی اصیل
نویسندگان
دانشگاه پیام نور
چکیده
ارتباط میان فرهنگ، ادبیات و اجتماع، امری ناگزیر است، زیرا بسیاری از رویدادهای اجتماعی و حتی سیاسی، تاریخی و اقتصادی روزگاران گذشته را می‌توان از طریق جست‌وجو در لایه‌های فرهنگی و ادبی کشف کرد. علم جامعهشناسی با رویکردهای مختلف ازجمله جامعهشناسی ادبیات، تحلیل گفتمان انتقادی و غیره این وظیفه را برعهده دارد و با مطالعه آثار فرهنگی و ادبی، تلاش می‌کند تأثیر برساخت‌های اجتماعی بر زوایای زندگی انسان‌ها را ـ که در آثار فرهنگی، هنری و ادبی بازتاب پیدا می‌کند ـ بررسی و تحلیل کند. جامعهشناسی جنسیت استفانی گرت از شاخه‌های نوپای علم جامعهشناسی است که ساختار روابط و نابرابری‌های جنسیتی را مطالعه می‌کند. نوشتار حاضر بر آن است تا با رویکردی توصیفی ـ تحلیلی از نگاه جامعهشناسی جنسیت و براساس افسانههای کُردی، ذهنیت و فرهنگ مناطق کردنشین را نسبت به زنان نشان دهد. دستاورد پژوهش بیانگر آن است که ما در این افسانه‌ها با دو رویکرد مثبت و منفی نسبت به زنان روبه‌رو هستیم و با وجود بسامد فراوان وجه منفی، همواره زنان در افسانههای کُردی در ایفای نقش مادری، همسری و معشوقگی که برای آنها سیما و وجودی قدسی را به همراه آورده است، توانمندی خویش را در مدیریت امور، ریاست منزل، تأمین معیشت و مشورت در امور مهم را به‌خوبی نشان دادهاند.
کلیدواژه‌ها
موضوعات
-آبوت، پ.، والاس،ک. (1990). جامعهشناسی زنان، ترجمه م. نجم عراقی (1401). تهران: نی.
- استوری، ج. (1993) مطالعات فرهنگی درباره فرهنگ عامه، ترجمة ح. پاینده(1401) تهران: آگاه.
-اعزازی، ش. (1380). تحلیل ساختاری جنسیت: نگرش بر تحلیل جنسیتی در ایران، گردآوری و تنظیم: ن. جزنی. تهران: دانشگاه شهید بهشتی.
-افشاری، م. (1385). تازه به تازه، نو به نو، تهران: چشمه.
- باختری، م. (1388). همچون لکه های روی شیشه ، تهران: تاج.
-بهرامی، ف.(1386). تعیین اثربخشی کارگاه آموزشی کلیشه‌های جنسیتی بر تغییر کلیشه‌های جنسیتی زنان و مردان شهر اصفهان، مطالعات زنان،5 (1) ،106-93.
-جهانفرد، س. (1396). جاودانگی در سکوت، کرمانشاه: دیباچه.
-حسینی، ح.، دشتی، م. (1390). بازنمایی کلیشه‌های جنسیتی در رسانه، مطالعات داستانی، 1(7)، 64-27.
-خزلی، م.، سلیمی، ع.(1395). زن در آینة ضرب المثل‌های کردی و عربی، نشریة ادبیات تطبیقی کرمان، 8 (15)،135-113.
-دوبوآر، س.(1949). جنس دوم، ترجمة ق. صنعوی (1397) چاپ اول، تهران:توس.
-روح الامینی، م. (1382). گرد شهر با چراغ در مبانی انسان شناسی، تهران: عطار.
-ریاحی، م.ا. (1386). عوامل اجتماعی مؤثر بر میزان پذیر کلیشه های جنسیّتی، فصلنامۀ پژوهش زنان، 5 (1) 138-109.
-سلیمی، هـ. (1390). چیروک(افسانه‌ها و قصه‌های کردی)، تهران: آنا.
-سیپک، ی. (1384). ادبیات فولکور ایران، تهران: سروش.
-فریدمن، ج. (2001). فمینیسم، ترجمة ف. مهاجر (1389) تهران: آشتیان.
-قطب، م. (بی‌تا). جامعه شناسی تاریخ زن، ترجمة م. ع. عابدی (1380)، تهران: البرز.
-گرت، ا. (1987). جامعهشناسی جنسیت، ترجمة ک. بقایی (1380)، تهران: دیگر.
-گولومبوک، س.، ر. فی‌وش (1994). رشد جنسیّت، ترجمۀ م. شهرآرای (1384). تهران: ققنوس.
-گیدنز، آ.، کارن، بردسال(2001). جامعهشناسی، ترجمة ح. چاوشیان (1386). تهران: نی.
-لیسکو،ر. (بی‌تا). داستان‌های کهن کردی،ترجمة م. ریانی، (1370) تهران: رودکی.
-محمدپور، ا.، کریمی، ج. ،معروف‌پور، ن. (1391). مطالعة تفسیری بازنمایی زن در ضرب‌المثل‌های کُردی(گویش
سورانی-مکریانی)، زن در فرهنگ و هنر، 4(3) 83-65.
-محمدی اصل، ع. (1388). جنسیت و زبان‌شناسی اجتماعی، تهران: گل آذین.
-مردانی، خ. (1389). حقوق زن از نظر تاریخ ملت‌ها و اسلام، تهران: آیین جعفری.
-مصطفی رسول، ع. (بی‌تا). پژوهشی در فولکلور کردی، ترجمة ع. صاحبی(1379). ارومیه: صلاح الدین ایوبی.
-معینی فر، ح. (1388). بازنمایی کلیشه های جنسیّتی در رسانه مطالعه موردی صفحه حوادث روزنامه همشهری، فصلنامۀ تحقیقات فرهنگی ایران، 2(7،) 197-167.
-منادی، م. ، فرشی، ف. (1389). بررسی نقش هویت مادران در شکل‌گیری هویت جنسی دختران، پژوهشنامة علوم اجتماعی، 4(4)،31-7.
- استوری، ج. (1993) مطالعات فرهنگی درباره فرهنگ عامه، ترجمة ح. پاینده(1401) تهران: آگاه.
-اعزازی، ش. (1380). تحلیل ساختاری جنسیت: نگرش بر تحلیل جنسیتی در ایران، گردآوری و تنظیم: ن. جزنی. تهران: دانشگاه شهید بهشتی.
-افشاری، م. (1385). تازه به تازه، نو به نو، تهران: چشمه.
- باختری، م. (1388). همچون لکه های روی شیشه ، تهران: تاج.
-بهرامی، ف.(1386). تعیین اثربخشی کارگاه آموزشی کلیشه‌های جنسیتی بر تغییر کلیشه‌های جنسیتی زنان و مردان شهر اصفهان، مطالعات زنان،5 (1) ،106-93.
-جهانفرد، س. (1396). جاودانگی در سکوت، کرمانشاه: دیباچه.
-حسینی، ح.، دشتی، م. (1390). بازنمایی کلیشه‌های جنسیتی در رسانه، مطالعات داستانی، 1(7)، 64-27.
-خزلی، م.، سلیمی، ع.(1395). زن در آینة ضرب المثل‌های کردی و عربی، نشریة ادبیات تطبیقی کرمان، 8 (15)،135-113.
-دوبوآر، س.(1949). جنس دوم، ترجمة ق. صنعوی (1397) چاپ اول، تهران:توس.
-روح الامینی، م. (1382). گرد شهر با چراغ در مبانی انسان شناسی، تهران: عطار.
-ریاحی، م.ا. (1386). عوامل اجتماعی مؤثر بر میزان پذیر کلیشه های جنسیّتی، فصلنامۀ پژوهش زنان، 5 (1) 138-109.
-سلیمی، هـ. (1390). چیروک(افسانه‌ها و قصه‌های کردی)، تهران: آنا.
-سیپک، ی. (1384). ادبیات فولکور ایران، تهران: سروش.
-فریدمن، ج. (2001). فمینیسم، ترجمة ف. مهاجر (1389) تهران: آشتیان.
-قطب، م. (بی‌تا). جامعه شناسی تاریخ زن، ترجمة م. ع. عابدی (1380)، تهران: البرز.
-گرت، ا. (1987). جامعهشناسی جنسیت، ترجمة ک. بقایی (1380)، تهران: دیگر.
-گولومبوک، س.، ر. فی‌وش (1994). رشد جنسیّت، ترجمۀ م. شهرآرای (1384). تهران: ققنوس.
-گیدنز، آ.، کارن، بردسال(2001). جامعهشناسی، ترجمة ح. چاوشیان (1386). تهران: نی.
-لیسکو،ر. (بی‌تا). داستان‌های کهن کردی،ترجمة م. ریانی، (1370) تهران: رودکی.
-محمدپور، ا.، کریمی، ج. ،معروف‌پور، ن. (1391). مطالعة تفسیری بازنمایی زن در ضرب‌المثل‌های کُردی(گویش
سورانی-مکریانی)، زن در فرهنگ و هنر، 4(3) 83-65.
-محمدی اصل، ع. (1388). جنسیت و زبان‌شناسی اجتماعی، تهران: گل آذین.
-مردانی، خ. (1389). حقوق زن از نظر تاریخ ملت‌ها و اسلام، تهران: آیین جعفری.
-مصطفی رسول، ع. (بی‌تا). پژوهشی در فولکلور کردی، ترجمة ع. صاحبی(1379). ارومیه: صلاح الدین ایوبی.
-معینی فر، ح. (1388). بازنمایی کلیشه های جنسیّتی در رسانه مطالعه موردی صفحه حوادث روزنامه همشهری، فصلنامۀ تحقیقات فرهنگی ایران، 2(7،) 197-167.
-منادی، م. ، فرشی، ف. (1389). بررسی نقش هویت مادران در شکل‌گیری هویت جنسی دختران، پژوهشنامة علوم اجتماعی، 4(4)،31-7.
