حفاظت از اشیای آیینی با رویکرد ارزش‌محور (نمونۀ پژوهی عروسکهای بارانخواهی)
نوع مقاله : پژوهشی اصیل
نویسندگان
دانشگاه هنر
چکیده
میراث فرهنگی و مفاهیم مرتبط با آن در طول تاریخ تکامل یافته است. در مفهوم جدید میراث فرهنگی، تمرکز از روی اشیا و آثار تاریخی گسترش یافته و ساختارهای اجتماعی، روش‌های زندگی، اعتقادات، آداب و رسوم، شخصیتها و آیین‌ها را دربرگرفته است. لازمۀ این تغییر، تغییر در رویکردها و روش‌های حفاظت و مرمت است. امروزه حفاظت به‌عنوان فرایند اجتماعی پیچیده و مداوم شناخته می‌شود که شامل شناسایی و ارزش‌گذاری میراث است و نحوۀ استفاده، مراقبت و تفسیر را دربر میگیرد. فرهنگ عامه به‌عنوان یکی از مصداقهای میراث معنوی ارزشمند است که بایستی تلاش شود چون نمادی از اصالت و هویت به نسلهای آینده انتقال پیدا کند. متناسب با این مفهوم، در این مقاله سعی شده است آیین بارانخواهی با محوریت عروسک در مناطق مختلف جغرافیایی و در فرهنگ آن‌ها بررسی شود، سپس درمورد ارزش‌های این آثار بحث و درنهایت رویکردهای حفاظتی و مرمتی در ارتباط با این آیین و اشیای مورد استفاده در آن بررسی و تحلیل شود. نتایج نشان میدهد که عروسک‌ها در جایگاه یک شیء آیینی و به‌عنوان یک شیء فرهنگی ـ هنری، دارای مفاهیم، معانی، ارزش‌ها و کارکردهای آیینی، هنری، فرهنگی، اعتقادی و نمادین هستند. امروزه جهت حفاظت و حراست از این اشیای آیینی روشها و رویکردهای متفاوتی لازم است. رویکردهایی که بتواند شناخت و آگاهی نسبت به این اشیا و آیین‌ها را در جامعه افزایش دهد و از طرفی لازمۀ این رویکرد استفاده از همۀ علوم مرتبط با حفاظت و مرمت، اعم از علوم سخت و علوم نرم است. درواقع، هر جامعه برای استمرار بخشیدن به حیات اصیل و واقعی خود، باید در حفاظت از الگوهای فرهنگی کشورش بکوشد.
کلیدواژه‌ها
موضوعات
آقاخانی بیژنی، محمود و محمدی فشارکی، محسن. (1399). تحلیل کارکردهای اجتماعی آیین‌ها و جشن‌ها در شاهنامه براساس نظریه امیل دورکیم. نشریه علمی جستارهای نوین ادبی، شماره‌ی 210.
ابن‌بابویه، محمد. (1373). عیون اخبار الرضا (ع)، ترجمه حمیدرضا مستفید، علی اکبر غفاری. جلد 2. مشخصات نشر : بی جا - بی نا.
احمدی بیرگانی، امین . (1397). ششه دالو نمادی از الهه آب و ایزد باران، فصلنامه ادبیات و زبانهای محلی ایران زمین، 8(4)، 17-40.
اسعدی فیروزآبادی, مریم السادات. (1393). کارکرد عناصر فرهنگ عامه در اشعار اخوان ثالث. تفسیر و تحلیل متون زبان و ادبیات فارسی (دهخدا), 6(21), 201-229.
افلاکی، احمد. (1362). مناقب العارفین. به کوشش تحسین یازیجی. جلد 2. تهران.
افضل طوسی، عفت‌السادات. (1390). گلیم حافظ نگاره بز کوهی از دوران باستان. فصلنامه علمی- پژوهشی نگره. شماره 21. ص 67-55.
انصاری نسب، بنیامین. (1392). تحلیل نشانه‌شناختی آیین قبله دعا (طلب بارش باران) در قشم. فرهنگ مردم ایران. شماره 34.
انصاری نسب، بنیامین. (1399). بررسی رابطه‌ی انسان و جامعه در آیین اوشار (به آب انداختن لنج) در بندرکنگ. پژوهشنامه فرهنگی هرمزگان / شماره 18.
باشگوز، ایهان. (1358). مراسم تمنای باران و بارانسازی در ایران. ترجمه باجلان فرخی. تهران: کتاب جمعه.
باستانی پاریزی، محمد ابراهیم. (1392). خاتون هفت قلعه. چاپ هفتم. تهران: علم.
برندی، سزاره. (1388). تئوری مرمت. ترجمه پیروز حناچی. چاپ دوم. تهران: موسسه انتشارات دانشگاه تهران.
بیرونی، ابوریحان. (1386). الآثار الباقیه. ترجمه اکبر دانا سرشت. چاپ پنجم. تهران: موسسه انتشارات امیر کبیر.
بصیری، سمیه؛ وطن‌دوست، رسول؛ امامی، سید محمد امین و احمدی، حسین. (1393). سیر تاریخی و اندیشه ای حفاظت میراث فرهنگی از منظر جایگاه مفهومی تمامیت (یکپارچگی). مطالعات اسلامی: تاریخ و فرهنگ. سال چهل و ششم. شماره پیاپی ،92. ص 85-108.
بهروزی نیا، زهره. (1394). بررسی ردپای جان بخشی آناهیتا بر عروسک های آیین باران خواهی. فصلنامه تئاتر. شماره-ی 61. 61، 11.
بهرامی، محمد و یزدانی‌راد، علی. (1400). بررسـی بنیـان، خاسـتگاه و کارکـرد آییـن‌هـای نخـل‌گردانـی و قالـی-شـویان مشـهد اردهـال کاشـان. فصلنامه ایران شناسی. دوره دوم. شماره پنجم.
پاپلی یزدی،محمد حسین و جلالی،عباس.(1378). آیین ها بارانخواهی در زمان خشکسالی ها. فصلنامه‌ی تحقیقات جغرافیایی.شماره های 54 و 55، صفحات 211-186.
پاسدارشیرازی، مظفر و صادقی، علی‌رضا. (1394). تاثیر باورها و مراسم آیینی در پایایی و پویایی فضاهای شهری؛ مورد پژوهی: تعزیه در پایایی حسینیه‌ها و تکایا در ایران. مدیریت شهری. شماره 38. 301-332.
ترابی، علی اکبر. (1379). جامعه‌شناسی هنر و ادبیات: مثلث هنر. چاپ اول. تبریز: انتشارات فروغ آزادی.
توراکا، جورجیو. (1395). نقش اهل علم در حفظ و نگهداری آثار تاریخی با اشاره خاص به حفاظت از آثار سنگی. خوانش‌هایی در حوزه حفاظت جستارهای تاریخی و فلسفی در حفاظت از میراث فرهنگی. استانلی پرایس، نیکلاس؛ کربی تالی پسر، مانسفیلد و ملوکو واکارو، آلساندرا (ویراستاران). ترجمه، تدوین و مقدمه: وطن‌دوست، رسول.ص550- 556. چاپ اول. تهران: انتشارات میراث فرهنگی و گردشگری.
جاویدی کلاته جعفرآبادی، طاهره و عبدلی، افسانه. (1396). زیبایی‌شناسی و هنر از دیدگاه ماکسین گرین و اشارات تربیتی آن. رویکردهای نوین آموزشی. سال دوازدهم، شماره ،2شماره پیاپی ،26.
جهانگرد، فرانک. (1399). تحلیل جایگاه و نقش نمادین صلیب در آیین بوکه باران. نامه انسانشناسی. سال هفدهم. شماره 30. 41-59.
جعفری دهکردی، ناهید؛ طاهری، صدرالدین و ایزدی دهکردی، مریم. (1400). گونه شناسی عروسک های روان آسا در فرهنگ های ایرانی. نشریه فرهنگ و ادبیات عامه. 9(41)، 138-182.
جعفری قنواتی، محمد. (1393). باران خواهی، دانشنامۀ فرهنگ مردم ایران، تهران: مرکز دایره المعارف بزرگ اسلامی.
جوادی، شهره. (1392). بازخوانی روایت باستانی «آب و درخت» در دوران اسلامی ایران. فصلنامه هنر و تمدن شرق. سال اول. شماره اول. صص 50-43.
حکیم، اعظم و رهبرنیا، زهرا. (1400). تجربه زیبایی‌شناختی در هنر تعاملی (براساس نظریه جان دیویی). نشریه هنرهای زیبا - هنرهای تجسمی. دوره ،26 شماره 3. 5-15.
حسینی جهانگیر، سیده آمنه و فخری، فاطمه. (1398). جایگاه آب در فرهنگ و ادب عامه. فصلنامه پژوهشهای ادبی و بلاغی، 7 (27).
حقی، مریم. (1397). تهدید و ضمانت نمایشی در آیینهای فولکوریک. دو ماهنامه فرهنگ و ادبیات عامه. 6 (23).
حیدری، مجید. (1399). نقش «علم بدیع» در زیبایی‌شناسی ایرانی اسلامی. دو فصلنامه فلسفی شناخت، پژوهشنامه علوم انسانی: شماره.8. 148-135.
خلیل نژاد، سید محمد رضا و فخر، فرزانه. (1400). بررسی رابطه فرهنگ بومی و تنپوش محلی با هدف مردمنگاری تاجمیر. دوفصلنامه علمی رجشمار2(1). 23-42.
دادور، ابوالقاسم و موذن، فرناز. (1388). بررسی نقوش بافته‌های بختیاری [1]. فصلنامه گلجام. شماره 13. صص 58-39.
درخشی، حسن و خراسانی، مصیب. (1396). گذری بر مراسم ایل بختیاری‌ها پیرامون طلب و دفع باران. دو فصلنامه علمی-تخصصی مطالعات ایلات و عشایر. سال هفتم، شماره اول، پیاپی (14).
دوانی، فزونه، فشارکی، محمد، و خراسانی، محبوبه. (1394). بازتاب نمادین قربانی میترایی - اسطوره کشتن گاو نخستین- در هفت پیکر نظامی. متن شناسی ادب فارسی (مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی اصفهان)، 51 (دوره جدید 7)(2 (پیاپی 26))، 1-20.
دیویی، جان. (1391). هنر به منزله تجربه. ترجمه مسعود علیا. تهران: ققنوس.
ذبیح نیا عمران، آسیه و احمدی گوهری، فخرالسادات. (1397). سیر تطور مراسم بارانخواهی در منطقۀ دشت خاک زرند. مطالعات ایرانی. 17(33).
ذوالفقاری، حسن. (1395). بررسی و تحلیل نمایشهای بارانخواهی و بارانخوانی در ادبیات عامه ایران (با تکیه بر نمایشهای کوسهگردی و عروس باران). کهن نامه ادب پارسی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.7 (4) 81-109.
رضالو، رضا؛ آیرملو یحیی و پورکریمی، پرویز. (1400). مطالعه نقوش نمادین طلب باران و مفاهیم آن در ورنی های مغان، نشریه هنرهای حوزه کاسپین، 1(1)، 203-223.
رضایی کلانتری، مرضیه. (1388). جایگاه هویت انسان به ویژه زنان در دنیای پست مدرنیسم. مدیریت فرهنگی, 3 (4)پیاپی 6. 123-136.
روزنبرگ، دونا. (1379). اساطیر جهان: داستانها و حماسه‌ها. ترجمه عبدالحسین شریفیان. تهران: اساطیر.
سامانیان، صمد؛ حجت، مهدی و محتشم، عادله. (1396). واکاوی تاریخی و انتظام زمانمند ارزش ها در حفاظت و مرمت آثار تاریخی- فرهنگی با استناد به آراء اندیشمندان و اسناد جهانی، نشریه تاریخ و فرهنگ. 49 (1). 9-36.
سعدی، مصلح الدین. (1385). کلیات سعدی به تصحیح محمد علی فروغی. چاپ اول. انتشارات هرمس.
شمیلی، فرنوش و غفوری‌فر، فاطمه. (1398). تحلیل عناصر تصویری سفالینه‌های شوش(براساس رویکرد نشانه-شناختی). رهپویه هنر/هنرهای تجسمی دوره جدید، شماره 5. ص 25-13.
شیروانی، مریم؛ احمدی، حسین و وطن‌دوست، رسول. (1395).و عوامل تاثیرگذار در دگرگونی دیدگاه‌های ارزشی در حفاظت از میراث فرهنگی در قرن حاضر. نشریه هنرهای زیبا- معماری و شهرسازی. دوره‌ی 21. شماره‌ی 4.39-50.
صداقت‌کیش، جمشید. (1379). آبهای مقدس ایران، شیراز: شرکت آب و فاضلاب.
صدیقی، مصطفی. (1391). «یکی کودکی دوختند از حریر» تحلیل شخصیت سام بر پایه نظریه آدلر و نمایش درمانی. کهن نامه ادب پارسی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.3 (2). 67-89.
عباس‌زاده، مظفر؛ محمد مرادی، اصغر؛ امیرکبیریان، آتشسا و آیشم، معصومه. (1397). ارائه مدل ارزش مبنا به جهت کاربست ارزش‌های میراث معماری در اتخاذ شیوه‌های حفاظت مطالعه موردی: مجموعه میراث جهانی تخت سلیمان. دوفصلنامه علمی- پژوهشی مرمت و معماری ایران. 8(16).
عبدالهی، پریسا و سامانیان، کورس. (1397). جایگاه ارزش و ارزش‌شناسی در رویکردهای گذشته‌ی حفاظت و مرمت در محوطه‌ی میراث جهانی تخت جمشید. مطالعات باستان‌شناسی. دوره‌ی 10. شماره‌ی 2. 185-203.
عناصری، جابر. (1348). «آیین طلب باران و حرمت آب در ایران»، تهران: انجمن فرهنگ ایران باستان.
عباسی، داریوش و کاظمی، داریوش. (1399). آیین‌ها، فرهنگ و باورهای نمادین عامه مردم ایران با استناد به کتاب خاتون هفت قلعه. هنر اسلامی، 16(38)، 411-429.
عظیم‌پور، پوپک. (1389). فرهنگ عروسک‌ها و نمایشهای عروسکی آیینی و سنتی ایران. تهران:نمایش
فردوسی، ابوالقاسم. (1963). شاهنامه، تحت نظر برتلس. مسکو: ادبیات خاور.
مشیری، ژیلا. (1392). مراسم طلب باران در حوزه کویری ایران. مجله انسانشناسی. 1-19.
محتشم، عادله و سامانیان، صمد. (1396). کارکردشناسی نخل در آیین نخل‌گردانی از منظر حفاظت از گنجینه‌های فرهنگی ایران. پژوهشهای ایرانشناسی، سال ،7شمارە‌ی 2. 103-121.
مقدم اشرفی، م. (1367). همگامی نقاشی با ادبیات در ایران: از سده ششم تا یازدهم هجری قمری. ترجمه رویین پاکباز. چاپ اول. تهران: نگاه.
میرشکرایی، محمد. (1380). انسان و آب در ایران، تهران: گنجینۀ ملی آب ایران.
میهن‌دوست، محسن. (1380). پژوهشهای عمومی فرهنگ عامه. چاپ اول. تهران: توس.
نصر، سید حسین. (1373). عالم خیال و مفهوم فضا در مینیاتور ایرانی. فصلنامه‌ی هنر، شمارە 26.
نعمت طاوسی، مریم. (1391). رمزگشایی پاره‌های آیینهای بارانخواهی ایران. مطالعات ایرانی. سال یازدهم. شماره‌ی 21. 271-285.
واکارو، آلساندرا.ملوکو. (1395). نقش علم و فن شناس. خوانش‌هایی در حوزه حفاظت جستارهای تاریخی و فلسفی در حفاظت از میراث فرهنگی. استانلی پرایس، نیکلاس؛ کربی تالی پسر، مانسفیلد و ملوکو واکارو، آلساندرا (ویراستاران). ترجمه، تدوین و مقدمه: وطن‌دوست، رسول.ص532- 539. چاپ اول. تهران: انتشارات میراث فرهنگی و گردشگری.
ورجاوند، پرویز. (1387) پیشرفت و توسعه بر بنیاد هویت فرهنگی، تهران، شرکت سهامی انتشار، چاپ دوم.
وزیری، علینقی. ( 1369). تاریخ عمومی هنرهای مصور. چاپ ،3 تهران:هیرمند.
ویناس، سالوادور. م.(1396). مبانی نظری حفاظت و مرمت در دوران معاصر. ترجمه کورس سامانیان. چاپ اول. تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت).
یانگ، جیمز. (1388). هنر و شناخت. ترجمه هاشم بناءپور؛ بهاره آزاده سهی و ارشیا صدیق. چاپ اول. تهران: فرهنگستان هنر.
Abbaszadeh, M.; Mohammadmoradi, A.; Faizi, M. & Ayashm, M. (2016). ‘Specifying the
Relation between the Concept of Value and Conservation in Cultural Heritage’. International
Research Journal of Applied and Basic Science, 10(5), 499-510.
Appelbaum, Barbara. (2010). Conservation treatment methodology.
Avrami, E., Mason, R., and Torre, M. de la 2000, Values and heritage conservation,The Getty Conservation Institute, Los Angeles.
Azzopardi, E., Kenter, J. O., Young, J., Leakey, C., O'Connor, S., Martino, S., ... & Pita, C. (2022). What are heritage values? Integrating natural and cultural heritage into environmental valuation. People and Nature.
Clavir, Miram. (2009). "Conservation and Cultural Significance", Conservation: Principles,
Dilemmas and Uncomfortable Truths, ed. By Alison Richmond and Alison Bracker, V&A
Publisher.
Chiapparini, A. (2012). Communication And Cultural Heritage Communication As Effective Tool For Heritage Conservation And Enhancement. Doctoral program in Design and Technologies Exploitation for.
Farmahinifarahani, M. (2020). An introduction to the concept and features of post-post modernism. International Journal of Psychosocial Rehabilitation.
Hardy, M. (2008). The Venice Charter Revisited. Modernism, Conservation and Tradition in the 21st Century. Newcastle upon Tyne: Cambridge Scholars Publishing.
Kafadar, T. (2021). Cultural Heritage in Social Studies Curriculum and Cultural Heritage Awareness of Middle School Students. International Journal of Progressive Education, 260-274.
Lesh, J. (2019). Social value and the conservation of urban heritage places in Australia. Historic Environment, 31(1), 42-62.
Logan, W. (2001). Globalizing heritage: world heritage as a manifestation of modernism and the challenge from the periphery. 20th century heritage: our recent cultural legacy: proceedings of the Australia ICOMOS National Conference (pp. 51-57). Adelaide, Australia : University of Adelaide.
Lagnesjö, G. (2015). Shifting the focus to people: Global societal priorities and the contribution made by conservation science. Studies in Conservation, 14-19.
Moffett, L., Viejo, R. D., & Hickey, R. (2020). Shifting the paradigm on cultural property and heritage in international law and armed conflict: time to talk about reparations? International Journal of Heritage Studies, 619-634.
Mason, R. (2002). Assessing values in conservation planning: Methodological issues and choices. In assessing the values of cultural heritage. The Getty conservation Institute.
Rosilawati, Y., Rafique, Z., Habib, S., & Nurmandi, A. (2020). Cultural Psychology, Social Identity, and Community Engagement in World Heritage Conservation Sites. Utopía y Praxis Latinoamericana, 25(7), 81-93.
Throsby, D. (2000). Economic and cultural value in the work of creative artists. Values and heritage conservation, 26.
Torre, De la, M. (2013). Values and heritage conservation. Heritage & Society, 6(2), 155-166.
Turyahikayo, E. (2021). Philosophical paradigms as the bases for knowledge management research and practice. Knowledge Management & E-Learning: An International Journal, 209-224.
UNESCO. (2003). Convention for the Safeguarding of Intangible Cultural Heritage.
Vinas, M. S. (2012). Contemporary theory of conservation. Routledge.
Wells, J. C. (2007). The plurality of truth in culture, context, and heritage: a (mostly) post structuralist analysis of urban conservation charters. City & Time, 1-14.
Wells, J. (2015). In stakeholders we trust: Changing the ontological and epistemological orientation of built heritage assessment through participatory action research. How to assess built heritage, 249-265.
Wells, J. C. (2017). Are we “ensnared in the system of heritage” because we don’t want to escape? Archaeologies, 26-47.
Zancheti, S., Hidaka, L., Ribeiro, C., & Aguiar, B. (2009). Judgement and validation in the Burra Charter Process: Introducing feedback in assessing the cultural significance of heritage sites. City & Time, 47-53.
https://www.mehrnews.com/news/3580082
ابن‌بابویه، محمد. (1373). عیون اخبار الرضا (ع)، ترجمه حمیدرضا مستفید، علی اکبر غفاری. جلد 2. مشخصات نشر : بی جا - بی نا.
احمدی بیرگانی، امین . (1397). ششه دالو نمادی از الهه آب و ایزد باران، فصلنامه ادبیات و زبانهای محلی ایران زمین، 8(4)، 17-40.
اسعدی فیروزآبادی, مریم السادات. (1393). کارکرد عناصر فرهنگ عامه در اشعار اخوان ثالث. تفسیر و تحلیل متون زبان و ادبیات فارسی (دهخدا), 6(21), 201-229.
افلاکی، احمد. (1362). مناقب العارفین. به کوشش تحسین یازیجی. جلد 2. تهران.
افضل طوسی، عفت‌السادات. (1390). گلیم حافظ نگاره بز کوهی از دوران باستان. فصلنامه علمی- پژوهشی نگره. شماره 21. ص 67-55.
انصاری نسب، بنیامین. (1392). تحلیل نشانه‌شناختی آیین قبله دعا (طلب بارش باران) در قشم. فرهنگ مردم ایران. شماره 34.
انصاری نسب، بنیامین. (1399). بررسی رابطه‌ی انسان و جامعه در آیین اوشار (به آب انداختن لنج) در بندرکنگ. پژوهشنامه فرهنگی هرمزگان / شماره 18.
باشگوز، ایهان. (1358). مراسم تمنای باران و بارانسازی در ایران. ترجمه باجلان فرخی. تهران: کتاب جمعه.
باستانی پاریزی، محمد ابراهیم. (1392). خاتون هفت قلعه. چاپ هفتم. تهران: علم.
برندی، سزاره. (1388). تئوری مرمت. ترجمه پیروز حناچی. چاپ دوم. تهران: موسسه انتشارات دانشگاه تهران.
بیرونی، ابوریحان. (1386). الآثار الباقیه. ترجمه اکبر دانا سرشت. چاپ پنجم. تهران: موسسه انتشارات امیر کبیر.
بصیری، سمیه؛ وطن‌دوست، رسول؛ امامی، سید محمد امین و احمدی، حسین. (1393). سیر تاریخی و اندیشه ای حفاظت میراث فرهنگی از منظر جایگاه مفهومی تمامیت (یکپارچگی). مطالعات اسلامی: تاریخ و فرهنگ. سال چهل و ششم. شماره پیاپی ،92. ص 85-108.
بهروزی نیا، زهره. (1394). بررسی ردپای جان بخشی آناهیتا بر عروسک های آیین باران خواهی. فصلنامه تئاتر. شماره-ی 61. 61، 11.
بهرامی، محمد و یزدانی‌راد، علی. (1400). بررسـی بنیـان، خاسـتگاه و کارکـرد آییـن‌هـای نخـل‌گردانـی و قالـی-شـویان مشـهد اردهـال کاشـان. فصلنامه ایران شناسی. دوره دوم. شماره پنجم.
پاپلی یزدی،محمد حسین و جلالی،عباس.(1378). آیین ها بارانخواهی در زمان خشکسالی ها. فصلنامه‌ی تحقیقات جغرافیایی.شماره های 54 و 55، صفحات 211-186.
پاسدارشیرازی، مظفر و صادقی، علی‌رضا. (1394). تاثیر باورها و مراسم آیینی در پایایی و پویایی فضاهای شهری؛ مورد پژوهی: تعزیه در پایایی حسینیه‌ها و تکایا در ایران. مدیریت شهری. شماره 38. 301-332.
ترابی، علی اکبر. (1379). جامعه‌شناسی هنر و ادبیات: مثلث هنر. چاپ اول. تبریز: انتشارات فروغ آزادی.
توراکا، جورجیو. (1395). نقش اهل علم در حفظ و نگهداری آثار تاریخی با اشاره خاص به حفاظت از آثار سنگی. خوانش‌هایی در حوزه حفاظت جستارهای تاریخی و فلسفی در حفاظت از میراث فرهنگی. استانلی پرایس، نیکلاس؛ کربی تالی پسر، مانسفیلد و ملوکو واکارو، آلساندرا (ویراستاران). ترجمه، تدوین و مقدمه: وطن‌دوست، رسول.ص550- 556. چاپ اول. تهران: انتشارات میراث فرهنگی و گردشگری.
جاویدی کلاته جعفرآبادی، طاهره و عبدلی، افسانه. (1396). زیبایی‌شناسی و هنر از دیدگاه ماکسین گرین و اشارات تربیتی آن. رویکردهای نوین آموزشی. سال دوازدهم، شماره ،2شماره پیاپی ،26.
جهانگرد، فرانک. (1399). تحلیل جایگاه و نقش نمادین صلیب در آیین بوکه باران. نامه انسانشناسی. سال هفدهم. شماره 30. 41-59.
جعفری دهکردی، ناهید؛ طاهری، صدرالدین و ایزدی دهکردی، مریم. (1400). گونه شناسی عروسک های روان آسا در فرهنگ های ایرانی. نشریه فرهنگ و ادبیات عامه. 9(41)، 138-182.
جعفری قنواتی، محمد. (1393). باران خواهی، دانشنامۀ فرهنگ مردم ایران، تهران: مرکز دایره المعارف بزرگ اسلامی.
جوادی، شهره. (1392). بازخوانی روایت باستانی «آب و درخت» در دوران اسلامی ایران. فصلنامه هنر و تمدن شرق. سال اول. شماره اول. صص 50-43.
حکیم، اعظم و رهبرنیا، زهرا. (1400). تجربه زیبایی‌شناختی در هنر تعاملی (براساس نظریه جان دیویی). نشریه هنرهای زیبا - هنرهای تجسمی. دوره ،26 شماره 3. 5-15.
حسینی جهانگیر، سیده آمنه و فخری، فاطمه. (1398). جایگاه آب در فرهنگ و ادب عامه. فصلنامه پژوهشهای ادبی و بلاغی، 7 (27).
حقی، مریم. (1397). تهدید و ضمانت نمایشی در آیینهای فولکوریک. دو ماهنامه فرهنگ و ادبیات عامه. 6 (23).
حیدری، مجید. (1399). نقش «علم بدیع» در زیبایی‌شناسی ایرانی اسلامی. دو فصلنامه فلسفی شناخت، پژوهشنامه علوم انسانی: شماره.8. 148-135.
خلیل نژاد، سید محمد رضا و فخر، فرزانه. (1400). بررسی رابطه فرهنگ بومی و تنپوش محلی با هدف مردمنگاری تاجمیر. دوفصلنامه علمی رجشمار2(1). 23-42.
دادور، ابوالقاسم و موذن، فرناز. (1388). بررسی نقوش بافته‌های بختیاری [1]. فصلنامه گلجام. شماره 13. صص 58-39.
درخشی، حسن و خراسانی، مصیب. (1396). گذری بر مراسم ایل بختیاری‌ها پیرامون طلب و دفع باران. دو فصلنامه علمی-تخصصی مطالعات ایلات و عشایر. سال هفتم، شماره اول، پیاپی (14).
دوانی، فزونه، فشارکی، محمد، و خراسانی، محبوبه. (1394). بازتاب نمادین قربانی میترایی - اسطوره کشتن گاو نخستین- در هفت پیکر نظامی. متن شناسی ادب فارسی (مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی اصفهان)، 51 (دوره جدید 7)(2 (پیاپی 26))، 1-20.
دیویی، جان. (1391). هنر به منزله تجربه. ترجمه مسعود علیا. تهران: ققنوس.
ذبیح نیا عمران، آسیه و احمدی گوهری، فخرالسادات. (1397). سیر تطور مراسم بارانخواهی در منطقۀ دشت خاک زرند. مطالعات ایرانی. 17(33).
ذوالفقاری، حسن. (1395). بررسی و تحلیل نمایشهای بارانخواهی و بارانخوانی در ادبیات عامه ایران (با تکیه بر نمایشهای کوسهگردی و عروس باران). کهن نامه ادب پارسی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.7 (4) 81-109.
رضالو، رضا؛ آیرملو یحیی و پورکریمی، پرویز. (1400). مطالعه نقوش نمادین طلب باران و مفاهیم آن در ورنی های مغان، نشریه هنرهای حوزه کاسپین، 1(1)، 203-223.
رضایی کلانتری، مرضیه. (1388). جایگاه هویت انسان به ویژه زنان در دنیای پست مدرنیسم. مدیریت فرهنگی, 3 (4)پیاپی 6. 123-136.
روزنبرگ، دونا. (1379). اساطیر جهان: داستانها و حماسه‌ها. ترجمه عبدالحسین شریفیان. تهران: اساطیر.
سامانیان، صمد؛ حجت، مهدی و محتشم، عادله. (1396). واکاوی تاریخی و انتظام زمانمند ارزش ها در حفاظت و مرمت آثار تاریخی- فرهنگی با استناد به آراء اندیشمندان و اسناد جهانی، نشریه تاریخ و فرهنگ. 49 (1). 9-36.
سعدی، مصلح الدین. (1385). کلیات سعدی به تصحیح محمد علی فروغی. چاپ اول. انتشارات هرمس.
شمیلی، فرنوش و غفوری‌فر، فاطمه. (1398). تحلیل عناصر تصویری سفالینه‌های شوش(براساس رویکرد نشانه-شناختی). رهپویه هنر/هنرهای تجسمی دوره جدید، شماره 5. ص 25-13.
شیروانی، مریم؛ احمدی، حسین و وطن‌دوست، رسول. (1395).و عوامل تاثیرگذار در دگرگونی دیدگاه‌های ارزشی در حفاظت از میراث فرهنگی در قرن حاضر. نشریه هنرهای زیبا- معماری و شهرسازی. دوره‌ی 21. شماره‌ی 4.39-50.
صداقت‌کیش، جمشید. (1379). آبهای مقدس ایران، شیراز: شرکت آب و فاضلاب.
صدیقی، مصطفی. (1391). «یکی کودکی دوختند از حریر» تحلیل شخصیت سام بر پایه نظریه آدلر و نمایش درمانی. کهن نامه ادب پارسی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.3 (2). 67-89.
عباس‌زاده، مظفر؛ محمد مرادی، اصغر؛ امیرکبیریان، آتشسا و آیشم، معصومه. (1397). ارائه مدل ارزش مبنا به جهت کاربست ارزش‌های میراث معماری در اتخاذ شیوه‌های حفاظت مطالعه موردی: مجموعه میراث جهانی تخت سلیمان. دوفصلنامه علمی- پژوهشی مرمت و معماری ایران. 8(16).
عبدالهی، پریسا و سامانیان، کورس. (1397). جایگاه ارزش و ارزش‌شناسی در رویکردهای گذشته‌ی حفاظت و مرمت در محوطه‌ی میراث جهانی تخت جمشید. مطالعات باستان‌شناسی. دوره‌ی 10. شماره‌ی 2. 185-203.
عناصری، جابر. (1348). «آیین طلب باران و حرمت آب در ایران»، تهران: انجمن فرهنگ ایران باستان.
عباسی، داریوش و کاظمی، داریوش. (1399). آیین‌ها، فرهنگ و باورهای نمادین عامه مردم ایران با استناد به کتاب خاتون هفت قلعه. هنر اسلامی، 16(38)، 411-429.
عظیم‌پور، پوپک. (1389). فرهنگ عروسک‌ها و نمایشهای عروسکی آیینی و سنتی ایران. تهران:نمایش
فردوسی، ابوالقاسم. (1963). شاهنامه، تحت نظر برتلس. مسکو: ادبیات خاور.
مشیری، ژیلا. (1392). مراسم طلب باران در حوزه کویری ایران. مجله انسانشناسی. 1-19.
محتشم، عادله و سامانیان، صمد. (1396). کارکردشناسی نخل در آیین نخل‌گردانی از منظر حفاظت از گنجینه‌های فرهنگی ایران. پژوهشهای ایرانشناسی، سال ،7شمارە‌ی 2. 103-121.
مقدم اشرفی، م. (1367). همگامی نقاشی با ادبیات در ایران: از سده ششم تا یازدهم هجری قمری. ترجمه رویین پاکباز. چاپ اول. تهران: نگاه.
میرشکرایی، محمد. (1380). انسان و آب در ایران، تهران: گنجینۀ ملی آب ایران.
میهن‌دوست، محسن. (1380). پژوهشهای عمومی فرهنگ عامه. چاپ اول. تهران: توس.
نصر، سید حسین. (1373). عالم خیال و مفهوم فضا در مینیاتور ایرانی. فصلنامه‌ی هنر، شمارە 26.
نعمت طاوسی، مریم. (1391). رمزگشایی پاره‌های آیینهای بارانخواهی ایران. مطالعات ایرانی. سال یازدهم. شماره‌ی 21. 271-285.
واکارو، آلساندرا.ملوکو. (1395). نقش علم و فن شناس. خوانش‌هایی در حوزه حفاظت جستارهای تاریخی و فلسفی در حفاظت از میراث فرهنگی. استانلی پرایس، نیکلاس؛ کربی تالی پسر، مانسفیلد و ملوکو واکارو، آلساندرا (ویراستاران). ترجمه، تدوین و مقدمه: وطن‌دوست، رسول.ص532- 539. چاپ اول. تهران: انتشارات میراث فرهنگی و گردشگری.
ورجاوند، پرویز. (1387) پیشرفت و توسعه بر بنیاد هویت فرهنگی، تهران، شرکت سهامی انتشار، چاپ دوم.
وزیری، علینقی. ( 1369). تاریخ عمومی هنرهای مصور. چاپ ،3 تهران:هیرمند.
ویناس، سالوادور. م.(1396). مبانی نظری حفاظت و مرمت در دوران معاصر. ترجمه کورس سامانیان. چاپ اول. تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت).
یانگ، جیمز. (1388). هنر و شناخت. ترجمه هاشم بناءپور؛ بهاره آزاده سهی و ارشیا صدیق. چاپ اول. تهران: فرهنگستان هنر.
Abbaszadeh, M.; Mohammadmoradi, A.; Faizi, M. & Ayashm, M. (2016). ‘Specifying the
Relation between the Concept of Value and Conservation in Cultural Heritage’. International
Research Journal of Applied and Basic Science, 10(5), 499-510.
Appelbaum, Barbara. (2010). Conservation treatment methodology.
Avrami, E., Mason, R., and Torre, M. de la 2000, Values and heritage conservation,The Getty Conservation Institute, Los Angeles.
Azzopardi, E., Kenter, J. O., Young, J., Leakey, C., O'Connor, S., Martino, S., ... & Pita, C. (2022). What are heritage values? Integrating natural and cultural heritage into environmental valuation. People and Nature.
Clavir, Miram. (2009). "Conservation and Cultural Significance", Conservation: Principles,
Dilemmas and Uncomfortable Truths, ed. By Alison Richmond and Alison Bracker, V&A
Publisher.
Chiapparini, A. (2012). Communication And Cultural Heritage Communication As Effective Tool For Heritage Conservation And Enhancement. Doctoral program in Design and Technologies Exploitation for.
Farmahinifarahani, M. (2020). An introduction to the concept and features of post-post modernism. International Journal of Psychosocial Rehabilitation.
Hardy, M. (2008). The Venice Charter Revisited. Modernism, Conservation and Tradition in the 21st Century. Newcastle upon Tyne: Cambridge Scholars Publishing.
Kafadar, T. (2021). Cultural Heritage in Social Studies Curriculum and Cultural Heritage Awareness of Middle School Students. International Journal of Progressive Education, 260-274.
Lesh, J. (2019). Social value and the conservation of urban heritage places in Australia. Historic Environment, 31(1), 42-62.
Logan, W. (2001). Globalizing heritage: world heritage as a manifestation of modernism and the challenge from the periphery. 20th century heritage: our recent cultural legacy: proceedings of the Australia ICOMOS National Conference (pp. 51-57). Adelaide, Australia : University of Adelaide.
Lagnesjö, G. (2015). Shifting the focus to people: Global societal priorities and the contribution made by conservation science. Studies in Conservation, 14-19.
Moffett, L., Viejo, R. D., & Hickey, R. (2020). Shifting the paradigm on cultural property and heritage in international law and armed conflict: time to talk about reparations? International Journal of Heritage Studies, 619-634.
Mason, R. (2002). Assessing values in conservation planning: Methodological issues and choices. In assessing the values of cultural heritage. The Getty conservation Institute.
Rosilawati, Y., Rafique, Z., Habib, S., & Nurmandi, A. (2020). Cultural Psychology, Social Identity, and Community Engagement in World Heritage Conservation Sites. Utopía y Praxis Latinoamericana, 25(7), 81-93.
Throsby, D. (2000). Economic and cultural value in the work of creative artists. Values and heritage conservation, 26.
Torre, De la, M. (2013). Values and heritage conservation. Heritage & Society, 6(2), 155-166.
Turyahikayo, E. (2021). Philosophical paradigms as the bases for knowledge management research and practice. Knowledge Management & E-Learning: An International Journal, 209-224.
UNESCO. (2003). Convention for the Safeguarding of Intangible Cultural Heritage.
Vinas, M. S. (2012). Contemporary theory of conservation. Routledge.
Wells, J. C. (2007). The plurality of truth in culture, context, and heritage: a (mostly) post structuralist analysis of urban conservation charters. City & Time, 1-14.
Wells, J. (2015). In stakeholders we trust: Changing the ontological and epistemological orientation of built heritage assessment through participatory action research. How to assess built heritage, 249-265.
Wells, J. C. (2017). Are we “ensnared in the system of heritage” because we don’t want to escape? Archaeologies, 26-47.
Zancheti, S., Hidaka, L., Ribeiro, C., & Aguiar, B. (2009). Judgement and validation in the Burra Charter Process: Introducing feedback in assessing the cultural significance of heritage sites. City & Time, 47-53.
https://www.mehrnews.com/news/3580082
