ساختار و مضامین لیلو(لالایی)‌های بلوچی

نوع مقاله : پژوهشی اصیل

نویسنده
دانشگاه دریانوردی و علوم دریایی
چکیده
لالایی‌ها نوعی از ترانه‏‌های مهم در ادبیات عامۀ هر قومی به‌شمار می‌‏آیند که سینه به سینه از نسل‌‏های گذشته به امروز رسیده‏‌اند. در بلوچی به این نوع ترانه‌‏ها «لیلو» یا «لولی» می‌‏گویند. در جستار پیش رو به بررسی لیلوها در زبان بلوچی پرداخته‌ایم و هدف از این تحقیق، معرفی این اشعار عامه و تحلیل آن‌‏ها از دو منظر ساختار و درون‏مایه است. نگارنده با گردآوری مهم‌‏ترین لالایی‌‏های رایج در بلوچستان، ضمن معرفی این گونه سروده‌‏ها، نخست به بررسی وزن، قالب، قافیه و ردیف و سپس به تحلیل مهم‏‌ترین مضامین و کارکردها و پیوند آن‌‏ها با زندگی اجتماعی، مفاهیم دینی، وضعیت زندگی و باورهای گویشوران بلوچی پرداخته است. قالب همۀ لیلوها، «بلوچیِ سنتی» است و از نظر وزن غالباً عروضی و در بحر قریب هستند. برخی از مضامین به کاررفته در آن‌‏ها عبارت‌اند از: بیان آرزوهای مادر برای فرزند، دعا برای بچه، آرام‏بخشی، کم کردن بی‏قراری‏‌های کودک، تشویق به شادی و نوازشگری کودک، جنگ در برابر دشمن، تشبیه کودک به قهرمانان قومی، بیان نوع خوراک کودک، داماد گرفتن با مهریۀ سنگین، مهمان‏‌نوازی و دعا برای مادران بی‌‏اولاد که بچه‏‌دار شوند. شیوۀ بررسی در این مقاله، مطالعات میدانی و روش توصیفی ـ تحلیلی براساس شصت لالایی است. تاکنون دربارۀ تحلیل ساختاری و محتوایی لالایی‏‌های بلوچی پژوهشی انجام نشده است. بنابراین انجام پژوهش برای شناخت این بخشِ ناشناخته از ادبیات عامۀ مردم بلوچستان ضروری به نظر می‌‏رسد.
کلیدواژه‌ها

موضوعات


Ahmad Panahi, M. (2004). Song and songwriting in Iran. Soroush Pub.
Beigzadeh, Kh., & Abikabadi, F. (2017). Semantic abnormality in Iranian lullaby and Allah Tajiki based on Leach theory. Bimonthly Journal of Folk Literature and Culture, 17, 223-245.
Faghir Shad. (2017). Dorj. Zaban Pub.
Fazl Khaleq. (2007). Botkag Anta Sanj. Koweyteh Balouchi Academy.
Hasanli, K. (2003). Plushy lullabies: a view to the origin and themes of Iranian lullabies. Persian Literature Review of Sistan Balouchestan University, 1, 61-80.
Hedayat, S. (2000). Dispersed writings. Sales Pub.
Jahandideh, A. (2020). Meter and rhyme of Balouchi poem. Moein Pub.
Jamali, E. (2007). Lullabies in Iranians' culture. Broadcasting Organization Research Center.
Malah, H. (1988). The link between music and poem. Faza Pub.
Modaresi, H. (2005). Applied culture of Persian poem meters. Samt & Foundation of Astane Qods Islamic Researches Pub.
Moghadasi, S. (2003). Lullaby as the oldest magical whisper of mother. Iranians' Culture Rev., 2, 157-164.
Moradi, M. (2015). Introduction of common meters and type of prosodic reading in local Fars songs, 1, 80-103.
Shafiei Kadkani, M. (1997). Poem music. Agah Pub.
Shafiei Kadkani, M. (2009). Sham Tabriz lyric poems. Sokhan Pub.
Talebian, Y., & Eslamiat, M. (2005). Multilateral value of Radif in Hafez poem. Quarterly Journal of Literature Researches, 8, 7-28.
Vejdani, B. (2008). Lullaby, music, role of females in transferring the oral culture. Mah/Honar Book Review, 22, 98-104
Baloch. H. Illiterate, housewife, Hichan, Nikshahr, 75 years old.
Bolaideh. M. Educated, self-employed, Nikshahr, 55 years old.
Bolaideh. M. Illiterate, housewife, Nikshahr, 75 years old.
Jahandideh. B. Illiterate, housewife, 55 years old at the time of collection.
Kaserkandi. G. Literate, singer of popular Balochi songs, Kaserkand, 55 years old.
Molazahi. M. Educated, teacher, Lashar, 54 years old.
Raisi. Kh. Illiterate, housewife, Nikshahr, 70 years old at the time of collection.
Raisi. M. H. Literate, self-employed, Chahbar, 63 years old at the time of collection.