آموزه‌هایی منفی در ضرب‌المثل‌های فارسی
نوع مقاله : پژوهشی اصیل
نویسنده
دانشگاه ولایت
چکیده
مَثَل‌های فارسی از کهن‌ترین نمونه‌های ادبی ایران هستند که از روزگار باستان تا به امروز الهام‌بخش گفتار و رفتار مردم این سرزمین بوده‌اند و با توجه به اینکه در پیدایش آن‌ها، ذوق، قریحه، دانش و تجربۀ لایه‌های گوناگون اجتماع نقش داشته، پذیرش و رواج عمومی آن‌ها نیز زیاد بوده است. پژوهش در مَثَل‌های هر جامعه، به شناختی بهتر دربارۀ جنبه‌های مختلف زندگی و فرهنگ آن جامعه کمک می‌کند و از این طریق لایه‌های مغفول‌ماندۀ فرهنگ عمومی، به‌صورت دقیق‌تر بررسی خواهد شد. برخی از عادت‌های ناپسند یا آموزه‌های ناصواب فرهنگی از طریق مثل‌ها، در زبان، ساری و جاری می‌شوند. این کارکرد ضرب‌المثل‌ها را می‌توان آموزه‌های منفی آن‌ها دانست. این مقاله، چنین جنبه‌ای را در مثل‌های فارسی بررسی کرده و ضمن تأکید بر آموزه‌های نیک موجود در بیشتر ضرب‌المثل‌های فارسی به نمودهای بدآموزی یا آموزه‌های منفی برخی دیگر از آن‌ها پرداخته است. شوخی ریشخندگونه با سرزمین‌ها و اهالی هر سرزمین یا اقوام و قبایل، برخورد با دیگریِ دینی و اعتقادی، تحقیر برخی از وضعیت‌های جسمانی، ریشخند برخی از نقش‌های خانوادگی و به‌ویژه نقش‌های زنانه، تقدیرگرایی‌های کاملاً منفعلانه، توجیه خوی‌های ناپسندی چون خودرأیی و شوخی تمسخرگونه با برخی از نام‌های خاص و نظایر این آموزه‌های منفی را در مثل‌ها فارسی می‌توان دید.
کلیدواژه‌ها
موضوعات
Ali bin Abi Talib (2001). Nahjol Balagha (translated into Farsi by Seyyed Jaafar Shahidi). Scientific and Cultural Publications.
Amin al-Raaya, P., et al. (2013). Examining the characteristics attributed to women in Persian proverbs. Persian Language and Literature Research, 34, 89-120.
Bahmanyar, A. (2002). Bahmaniari's story. Tehran University Press.
Dehkhoda, A. A. (2007). Proverbs and wisdoms (4 volumes). Amir Kabir Publications.
Ferdowsi, A. (2007). Shahnameh (edited by Jalal Khaleghi Motlaq). Center for the Great Islamic Encyclopaedia.
Hafez, Sh. M. (1996). Divan-e-Hafez (edited by Parviz Natel Khanlari). Kharazmi Publications.
Jafari Qanawati, M. (2021). An introduction to Iranian folklore. Jami Publications.
Jamasab, J. (2019). Pahlavi texts (translated by Saeed Orian). Elmi Publications.
Luke, S. (n.d.). The story of Jesus Christ (Persian translation of the Gospel of Luke). Anonymous.
Mahjoub, M. J. (2007). Folk literature of Iran (edited by Hasan Zolfaqari). Cheshmeh Publishing.
Masoumi, M., & Rahiminjad, V. (2011). Women and gender proverbs. Persian Language and Literature Quarterly of Sanandaj Azad University, 11, 135-158.
Mawlavi, J. M. (1997). Masnavi (edited by Reynolds Nicholson). Phoenix.
Mohammad Hosseinzadeh, A., et al. (2016). Investigating the truthfulness of proverbs in Persian prose texts in relation to religious teachings. Persian Literature Prose Study, 42, 185-203.
Nezami Ganjei, E. (2009). Haft Paykar (edited by Hassan Vahid Dastgerdi). Qatre Publishing.
Perry, J. R. (2014). Haydari and Nemati (translated by Mohammad Jalal Makhani). Jundishapour, 4, 129-135.
Pourazimi, S., & Ghahremaniarshad, M. (2011). Backgrounds of authoritarianism in Persian proverbs. Literary criticism, 20, 73-98.
Saadi, M. (2006). Koliyate Saadi (edited by Mohammad Ali Foroughi). Hermes Publications.
Safa, Z. (2011). History of Iranian literature. Volume II. Ferdows Publications.
Sanayi, M. (2017). Hadiqat ol Haqiqah (edited by Mohammad Jafar Yahaghi and Seyyed Mahdi Zarqani). Sokhan Publications.
Shafi'i Kadkani, M. R. (1998). The magic of proximity. Bukhara, 2, 16-26.
Zolfaghari, H. (2007). Reflection of social issues in Persian proverbs. Njavai Farhang, 3, 15-24.
Zolfaghari, H. (2010). A large collection of Persian proverbs (2 volumes). Moin Publications.
Zolfaghari, H. (2011). Family and family relations in Persian proverbs. Iranian People's Culture, 31, 137-154.
Amin al-Raaya, P., et al. (2013). Examining the characteristics attributed to women in Persian proverbs. Persian Language and Literature Research, 34, 89-120.
Bahmanyar, A. (2002). Bahmaniari's story. Tehran University Press.
Dehkhoda, A. A. (2007). Proverbs and wisdoms (4 volumes). Amir Kabir Publications.
Ferdowsi, A. (2007). Shahnameh (edited by Jalal Khaleghi Motlaq). Center for the Great Islamic Encyclopaedia.
Hafez, Sh. M. (1996). Divan-e-Hafez (edited by Parviz Natel Khanlari). Kharazmi Publications.
Jafari Qanawati, M. (2021). An introduction to Iranian folklore. Jami Publications.
Jamasab, J. (2019). Pahlavi texts (translated by Saeed Orian). Elmi Publications.
Luke, S. (n.d.). The story of Jesus Christ (Persian translation of the Gospel of Luke). Anonymous.
Mahjoub, M. J. (2007). Folk literature of Iran (edited by Hasan Zolfaqari). Cheshmeh Publishing.
Masoumi, M., & Rahiminjad, V. (2011). Women and gender proverbs. Persian Language and Literature Quarterly of Sanandaj Azad University, 11, 135-158.
Mawlavi, J. M. (1997). Masnavi (edited by Reynolds Nicholson). Phoenix.
Mohammad Hosseinzadeh, A., et al. (2016). Investigating the truthfulness of proverbs in Persian prose texts in relation to religious teachings. Persian Literature Prose Study, 42, 185-203.
Nezami Ganjei, E. (2009). Haft Paykar (edited by Hassan Vahid Dastgerdi). Qatre Publishing.
Perry, J. R. (2014). Haydari and Nemati (translated by Mohammad Jalal Makhani). Jundishapour, 4, 129-135.
Pourazimi, S., & Ghahremaniarshad, M. (2011). Backgrounds of authoritarianism in Persian proverbs. Literary criticism, 20, 73-98.
Saadi, M. (2006). Koliyate Saadi (edited by Mohammad Ali Foroughi). Hermes Publications.
Safa, Z. (2011). History of Iranian literature. Volume II. Ferdows Publications.
Sanayi, M. (2017). Hadiqat ol Haqiqah (edited by Mohammad Jafar Yahaghi and Seyyed Mahdi Zarqani). Sokhan Publications.
Shafi'i Kadkani, M. R. (1998). The magic of proximity. Bukhara, 2, 16-26.
Zolfaghari, H. (2007). Reflection of social issues in Persian proverbs. Njavai Farhang, 3, 15-24.
Zolfaghari, H. (2010). A large collection of Persian proverbs (2 volumes). Moin Publications.
Zolfaghari, H. (2011). Family and family relations in Persian proverbs. Iranian People's Culture, 31, 137-154.
