پژوهشی پیرامونِ آیین‌ها، اصطلاحات، قوانین و فنون کُشتی در طومارهای نقالی و منظومه‌های پهلوانی متأخّر

نوع مقاله : پژوهشی اصیل

نویسنده
دانشگاه آیت الله بروجردی
چکیده
کشتی یکی از قدیم ترین فعالیت های رزمی/ ورزشی بشر بوده است که قدمت آن (با احتیاط و حدس) شاید به نخستین ایام پیدایش انسان بر روی زمین برسد. کشتی نه تنها در بـین ایرانیـان باستان، بلکه در میانِ بسیاری از اقوام کهن سابقه داشته و از اهمیـت بسـیاری بررـوردار بـوده اســت. هردنــد، ورزش/ رزمِ ک،شــتی، ورزش ملــی مــا ایرانیــان اســت و قــدیم تــرین اســناد باستان شنارتیِ ایران در این زمینه، به حدود سه هزار سال پیش باز مـی گـردد، ولـی بـا کمـال شگفتی، از دوران باستان تا اواخر عهد قاجار، به غیر از بخش هایی از چند رسالۀ کوتـاه، و نیـز چند منظومه و شعرِ مختصر (که همگی مربوط به عهد تیموری به بعد هستند)، در هیچی از آثار تاریخی، حماسی و عامیانه ــ حتّی منظومه های پهلوانیای دون شاهنامه ، گرشاسب نامـه ، بهمن نامه و ... ــ به گستردگی و فراری، به آیین کشتی و اصطلاحات و انواع فنون آن پرداخته نشده است. طومارهای نقالی و منظومه هـای پهلـوانی متـاخر ازجملـه منـابعی هسـتند کـه تـا حدودی، این نقیصه را مرتفع می سازند و اطلاعات ذی قیمتـی درمـورد قـوانین، اصـطلاحات، سنت ها و فنون کشتیِ رزمی و پهلوانی در اختیارِ روانندگان قرار میدهند. از آنجا که این منابع ارزشمند، تا به حال مورد توجه پژوهشگرانِ ورزش باستانی نبوده اند، بدین روی، نگارنده بر آن است تا در این جستار به این امر بپردازد.
کلیدواژه‌ها

موضوعات


Abbasi, M. (1998). Iran's ship history (in Farsi). Majid Publications.
Afshar, M., & Madayeni, M. (1998). Seven armies (comprehensive scroll of narrators). Institute of Humanities.
Afshari, M., & Maroji, F. (eds) (2018). Ten treatises on shooting, archery and warfare (in Farsi). Cheshmeh.
Aghayari, Kh. (2017). Pahlavi religion and Zourkhane tradition (in Farsi). Neyastan.
Aidenloo, S. (ed) (2012). Shahnameh storytelling scroll (in Farsi). Behangar.
Aidenoo, S. (ed) (2014). Zarrin Qaba-nameh (in Farsi). Sokhan.
Bahar, L. (2004). Bahar Ajam (in Farsi) (edited by K. Dezfoulian). Talayeh.
Beizaei, H. (2003). The history of ancient sports in Iran (in Farsi). Zavvar.
Bidaki. H. (2018). Sedrah and Kosty in Zoroaster religion and its reflection in Ferdowsi’s Shahnameh and Kurmanji Wrestling (in Farsi). Culture and Folk Literature, 6(19), 175-194.
Borhan Tabrizi, M. (1983). Borhan Ghate (in Farsi) (edited by M. Moin). Amir Kabir Publications.
Borzo-Nameh (in Farsi). (2005). Ata bine Yaqoub (edited by A. Mohammadi). Bou-Ali Sina University Publications.
Ensafpour, Gh. (1974). History and culture of Zourkhane (in Farsi). Culture and Art Publications, Anthropology Center of Iran.
Gafouri, R. (2019). Narrative prose of Shahnameh (in Farsi). Aron.
Ghafouri, R. (ed) (2019). Tahamtan-nameh (in Farsi). Dr. Mahmoud Afshar Publications & Sokhan Publications.
Hamedani, R. F. (1994). Jame al-Tawarikh (in Farsi) (edited by M. Roshan and M. Mousavi). Alborz.
Ibne Juzi, A. (1979). Almontazam fi Tarikh al-molouk o al-omam (in Arabic). Osmani Encyclopedia.
Jamal-o-ddin Anju, H. (1972). Jahangiri culture (in Farsi) (edited by R. Afifi). Ferdowsi University.
Joveyni, M. (2003). History of Jahangosha Joveyni (in Farsi) (edited by M. Qazvini). World of Books.
Kashefi Sabzevari. H (1971). Fotovvat-nama Soltani (in Farsi) (edited by M. J. Mahjoub). Farhang Iran Foundation.
Kazemini, K. (1964). The role of championed and the Ayyari movement (in Farsi). National Bank.
Khosravi, Z., Afkhami, B., Hajizadeh, K., & Barghamadi, M. (2021). Wrestling and the hero archetype (in Farsi). Culture and Folk Literature, 9(37), 169-194.
Kotabi, M. (1985). History of Al-e Mozaffar (in Farsi) (edited by A. Navai). Amir Kabir.
Maftoun Hamedani. (1985). Diwan (in Farsi) (edited by R. Maftoun). Zavvar.
Marashi, Z. (1985). History of Gilan and Deylamian (in Farsi) (edited by M. Sotoudeh). Information.
Minavi, M. (2008). The story of Rostam and Sohrab (in Farsi). Zavvar.
Mir-nejat Isfahani. (no date). Gol koshti (in Farsi). Library of the Islamic Congress. Number 13214.
Mohammad Padeshah. (1984). Anenderaj Persian comprehensive dictionary (in Farsi) (edited by M. Dabir siyaghi). Bookstore
Moin, M. (1947). Mazdeyasna and its influence in Persian literature (in Farsi). University of Tehran.
Moradpour, H. (2012). Rules of wrestling (in Farsi). Sokhnvaran Parseh.
Naigoli, M. Sh. (ed) (2018). Shahnameh comprehensive storytelling scroll. Beh-nashr
Parviz, A. (1998). The history of wrestling in Iran (in Farsi). Archaeology, 1(2), 9-11.
Pourdawoud, A. (1998). Yashta (in Farsi). Asatir.
Qanawati, M. J., & Mohammad Hosni Saghiri, Z. (2021). Seven armies of Shahnameh. Khamoosh.
Riazi, M. R., Pour-Asadi, F., Hosseini, A., Dehbashi, L., Seyrafi, S., & Mahdizad, P. (2008). Dictionary of sports pictures of Iran (in Farsi). Olympic Committee of the Islamic Republic of Iran.
Rostam ol-Hakma, M. (1969). Rostam al-Tawarikh (in Farsi) (edited by M. Moshiri). Taban.
Royani, V. (ed) (2018). Sam-nameh (in Farsi). Written Heritage Publication.
Saadi, M. (2006). Collection of Saadi's works (in Farsi). Hermes.
Saidi, M. (ed) (2006). Shahname scroll (in Farsi). Xosh Negar.
Sedaghat Nezhad, J. (1995). Jahangir- Namah (old scroll) (in Farsi). Nima.
Sedaghat Nezhad, J. (2016). Old Shah-Nameh scroll (in Farsi). Book World
Shamlou, A. (ed) (2007). Gilgamesh. Cheshme.
Wasefi, Z. M. (1970). Badaye aj-vaghaye (in Farsi) (edited by A. Beldrov). Zar.
Yahaghi, J., & Mahwan, F. (eds) (2019). Rostam-nameh Naghalan (in Farsi). Sokhan.
Yahaghi, M. J. (2009). From Pazh to Razan gate (in Farsi). Sokhn.
Zariri, Isfahani, A. (ed) (2017). Shahnama Naqalan (in Farsi). Ghoghnous.