نقش و کارکرد عنصر «مایگان» در افسانه ‌ها (مطالعۀ موردی افسانه های عامیانۀ سَنخواست)

نوع مقاله : پژوهشی اصیل

نویسنده
دانشگاه بجنورد
چکیده
انتخاب مایگان (تِم) در هر اثر با پذیرش خوانندۀ آن اثر رابطۀ تنگاتنگی دارد. در این مقاله کوشش می‌شود با روش تحلیل محتوا مایگان به‌کاررفته در افسانه‌های عامیانۀ جلگۀ سَنخواست، از توابع استان خراسان شمالی، موردبررسی قرار گیرد تا مشخص شود افسانه‌گویان چگونه از این عنصر برای تحقق اهداف موردنظرشان بهره گرفته‌اند. یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد که افسانه‌پردازان مایگان این افسانه‌ها را گاه در تفسیرهایشان به‌طور صریح بیان می‌کنند و گاهی نیز به‌جای بیان واضح احکامِ گوناگون، با بیان نمایش‌وارِ افسانه بیشتر به ارائۀ نمونه‌های اخلاقی می‌پردازند که این نوع نگرش علاوه‌بر اثرگذاری بیشتر بر خواننده، سطح افسانه را از کلیشۀ ساده‌انگار افسانۀ عامیانه تا اندازه‌ای فراتر می‌برد. به‌طور کلّی شیوۀ گزینش مایگان در افسانه‌های موردبحث بیشتر در پایان افسانه‌ها صورت گرفته، اما گاهی نیز در برخی از این افسانه‌ها مایگان مقدم بر افسانه است. مایگان موجود در افسانه‌های تاتی سَنخواست نشان می‌دهد که بخش عمده‌ای از آن‌ها برگرفته از شنیده‌ها، زندگی، تفکرات و اندیشه‌های مردم عادّی است. همچنین، هرچند که هدف این افسانه‌ها به‌ظاهر خلق قهرمان، ایجاد کشش، بیدار کردن حس کنجکاوی و سرگرم کردن خواننده یا شنونده و لذت بخشیدن و مشغول کردن آن‌ها بوده، اما درحقیقت درون‌مایه و زیربنای فکری و اجتماعی آن‌ها ترویج و اشاعۀ اصول انسانی، برابری، برادری و عدالت اجتماعی است.

 
کلیدواژه‌ها

موضوعات


Asa Berger, A. (2001). Narrative in folk culture, media and daily life (translated into Farsi by Reza Liravi). Soroush.
Bahrami Samani, Sh. (2009). References in legends and legend studies. Culture of the Iranian People, 17, 227-239.
Candy, Sh. (1999). Not a tale, not a history: a criticism on Belinas witch tale and the white lion. Studies on Children Literature, 16, 101-108.
Cassil, R. V. (1975). Writing fiction. Newjersey.
Childs, P., & Fowler, R. (2006). The routledge dictionary of literary terms. Routledge Publisher UK.
Dadvar, E. (2004). Structural elements of stories and tales. Research in Contemporary World Literature, 18, 27-38.
Darvishian, A., & Khandan, R. (2001). Culture of Iranian tales (in Farsi). Ketab and Farhang.
Didevar, M. (1978). Tale and magic. Negin, 158, 48-49.
Erlich, V. (1980). Russian formalism, history – doctrine. Fourthed, Mouton Publishers, the Hagne, Paris, New York.
Eskandari, H. (2002). Nights of desert (in Farsi). Mohaghegh.
Ghobadi, E. (2002). Tales and tale studies in Iran. Sociology Book of Month, 61 & 62, 36-39.
Golshiri, E. (1992). Story and its criticism (in Farsi). Negah.
Gordon, V. (1991). An introduction to literary theory from a sociological perspective (translated into Farsi by Jalal Sokhanvar). Adabestan, 11, 37-40.
Green, V., et al. (1997). Principles of literary criticism (translated into Farsi by Jalal Sokhanvar). Rahnama.
Irani, N. (2001). The art of novel (in Farsi). Abangah.
Koohi Kermani, H. (1959). Fifteen tales of rural tales of Iran (in Farsi). Amirkabir.
Mahjoob, M. (2008). Folk literature of Iran (edited by Hassan Zolfaqari). Cheshmeh.
Mirsadeghi, J. (2011). A guide to story writing (in Farsi). Sokhan.
Mirsadeghi, J. (2011). Elements of story (in Farsi). Sokhan.
Perrine, L. (1974). Literature: structure, sound and sense. Harcourt.
Propp, V. (2007). Morphology of fairy tales (translated into Farsri by Fereidoun Badreyi). Toos.
Sajadpour, F. (1999). Magic and voodoo (in Farsi). Sepideh Sahar.
Samini, N. (2004). Power conflict and drama in one thousand and one night. Art, 61, 36-48.
Schools, R. (2004). An introduction to structuralism in literature (translated into Farsi by Farzaneh Taheri). Agah.
Shafie Kadkani, M. (2012). Revival of words: lectures on literary theory of Russian formalists (in Farsi). Sokhan.
Shipley, J. (1970). Dictionary of world literary terms. London.
Taghavi, M., & Dehghan, E. (2009). What is motif and how it is shaped. Literary Criticism, 8, 7-31.
Todorov, T. (2013). Theories of literature: texts on Russian formalism (translated into Farsi by Atefeh Tahayi). Dat.
Vahidian Kamyar, T. (1991). New ideas in Persian literature (in Farsi). Shahid Chamran University.
Wellek, R., & Warren, A. (1994). Theory of literature (translated into Farsi by Zia Movahed and Parviz Mohajer). Elmi and Farhangi.
Zaryi, E. (2003). Folk tales about fairies, Al, Azmar man (in Farsi). Tebyan.