قصۀ شاه‌اسماعیل و عرب زنگی از دیدگاه تاریخ‌گرایی نو

نوع مقاله : پژوهشی اصیل

نویسنده
دانشگاه علامه طباطبائی تهران
چکیده
برساخته شدن قصه ­های عامه از جهتی برآمده از تاریخی است که عامۀ مردم سعی دارند تا تلخی­ ها و گزندهایش را پس زنند و در دل قصه­ ها آن را به ‌صورتی دلخواه مبدل کنند و خود را تسکین دهند. درپی چنین کشش و کوششی است که روایتی پدید می­ آید که دارای عناصری از گفتمان­های تاریخی و فراتاریخی/ آرمانی است. چنین مطالعه ­ای در عرصۀ متنیت‌پژوهی قصه­ ها را می ­توان با نظریات مطرح نقد ادبی و در اینجا با کاربست نظریۀ تاریخ ­گرایی ­نو تقویت کرد. تاریخ­ گرایان ­نو با مجموعه­ ای از کاربست­ ها گفتمان­ های مختلف ازجمله قدرت در عرصۀ سیاسی، گفتمان­های خاموش و مغلوب یا گفتمان­ های فرهنگی و غیره را بررسی می­ کنند. در اینجا قصۀ «شاه‌اسماعیل و عرب زنگی» براساس رویکرد تاریخ­گرایی نو و با روش تبیین تاریخی مطالعه شده است. این متن افزون بر سویه­ های مختلف گفتمان­ قدرت سیاسی تاریخ ایران که در عصر صفویه در پیوند با گفتمان ایدئولوژیک مذهبی قرار دارد و با نماد ذوالفقار رخ نموده است، از گفتمانِ اقلیت کرد در آن روزگار و دیگر گفتمان­ های اجتماعی و فرهنگی در زیست عامه ــ در آن مقطع و ورای آن زمان ــ نیز سخن می­گوید.
کلیدواژه‌ها

موضوعات


Anonymous author. (2005). The world adorning history of Shah Ismail. Scientific and Cultural Publications
Astarabadi, M. M. (2005). Jahangusha-i Naderi (in Farsi). Donyaye Ketab Publication.
Balami, A. (2000). Tabari's history: the history of the prophets and kings (vol. 2) (in Farsi). Soroush Publication.
Chardin J. (1966). Voyages en Perse (translated into Farsi by M. Abbasi). Amirkabir Publication
Darvishian, A. A., & Khandan, R. (2019). The mythical culture of Iranian people (vol. 8) (in Farsi). Mahris Publication
Etemad os-Saltaneh, M. H. (1992). History of Ashkanian (in Farsi). Atlas Publication
Etezad os-Saltaneh, A. Q. M. (1991). The elixir of history (edited by Jamshid Kiyanfar). Visman Publication
Ferdowsi, A. (1982). Shahnameh (edited by Mohammad Davir Siyaghi). Ali Akbar Elmi
Floor, W. (2008). Safavid government institutions (translated into Farsi by Kazem Firoozmand). Agah Publication
Golestaneh, A. (n.d.). A review of history after Nader (edited by Modares Razavi Ed.). Tab'e Ketab Printing House
Hedayat, R. Z. Gh. (2001). The happy songs of Naseri (vol. 8) (edited by Jamshid Kianfar). Asatir Publication
Jorgensen, M., & Phillips, L. (2013). Discourse analysis as theory and method (translated into Farsi by Hadi Jalili). Ney Publication
Kasravi, A. (1978). Sheikh Safi and his lineage (in Farsi). Bina Publication
Khandamir (1984). Habib-as Siyar (vol. 4). Khayyam Bookstore
Mirzababazadeh Fumashi, B., & Khojastehpour, A. (2013). Demystifying new critique of historicism through a literature review. Literary Criticism Quarterly, 6(22), 7-28
Monshi, A. (2003). World history of Abbasi (in Farsi). Amirkabir Publication
Morimoto, K. (2011). The earliest Alid genealogy for the Safavids (translated into Farsi by Ali Khakpour). Payam-e Baharestan, 3(2), 241-263.
Olearius, A. (2000). Shah Safi's bloody Isfahan (translated into Farsi by Hossein Kordbache) Hirmand Publication
Payendeh, H. (2018). Literary theory and criticism: an interdisciplinary textbook (in Farsi). SAMT Publications
Pirnia, H. (2007). Ancient Iran (vol. 3) (in Farsi). Zarrin and Negarestan Ketab
Qazvini, A. (1988). Benefits of Safavi (translated into Farsi by Maryam Mirahmadi). Institute for Cultural Studies and Research
Röhrborn, K. (1970). Staatskanzlei und Absolutismus im safawidischen Persien (translated into Farsi by Keikavous Jahandari). Bongahe Tarjome va Nashre ketab Publications
Rudenko, M. B. (202). Kurdish folk tales (translated into Farsi by Karim Keshavarz). Jami Publication
Schomp, V. (2010). The Ancient Persian. Marshal Vavendish Corporation.
Sepehr, M. T. (1998). Universal history of the world (edited by Jamshid Kiyanfar). Asatir Publication
Soltani Ahmadi, M., Kazem Beigi M. A., & Bayat, A. (2014). Recognition of religion's role in relations between the Sunnis of Kurdistan and the Safavid government. Islamic History and Civilization, 10(20), 111-137