فرهنگ عامه و آیین‌های هندوان در مثنوی «عرفان» بیدل دهلوی
نوع مقاله : پژوهشی اصیل
نویسندگان
1
هیأت علمی دانشگاه قم
2
دانشجوی دکتری زبان وادبیات فارسی
چکیده
اشعار بیدل دهلوی، یکی از شاعران برجستۀ سبک هندی، که خارج از مرزهای جغرافیایی ایران میزیسته، بازتابی از فرهنگ عامه، آداب، سنن و باورهای مردمی هند است. این شاعر عارف فارسیزبان که آثار او برآمده از فرهنگ پایۀ سرزمین خویش است، توانسته بخشی از گزارههای فرهنگی و باورهای عامۀ زیستگاه خود هند را بهصورت خودآگاه یا نا خودآگاه به گونههای مختلف در اشعارش بازتاب دهد. در این پژوهش برآنیم تا باورهای عامه، آیینها، مراسم و مناسک مذهبی بازتابیافته در مثنوی «عرفان» را بررسی کنیم. حاصل این پژوهش، که با روش تحلیلی ـ توصیفی انجام شده است، بیانگر آن است که اعتقاد به تناسخ، آیین ستی، رسم وداد، آداب سوزاندن مردگان، بخشی از آداب و رسوم و باورهای مردم سرزمین هند است که شاعر با دستمایه قرار دادن این آداب و رسوم به مضمونپردازیهای هنری و تبیین اندیشههای عرفانی و مذهبی برای مخاطب پرداخته است. همچنین قصۀ عاشقانۀ «کامدی و مدن» نیز در مثنوی «عرفان» شرایط پرزرقوبرق دربارهای شاهان هند و آداب اجتماعی آنها را نشان میدهد. این پژوهش میتواند فرهنگ عامه و آداب و رسوم هندوان را بازنمایاند و در مطالعات قوم‌شناسی، علوم اجتماعی و پژوهشهای فرهنگی و عرفانی ثمربخش و کارآمد باشد.
کلیدواژه‌ها
موضوعات
. قرآن مجید
2. کتاب مقدس
3. اباذری، یوسف(1372) ادیان جهان باستان، تهران: موسسه مطالعات وتحقیقات فرهنگی.
4. الیاسی، پریا(۱۳۸۸). « زندگی پس از مرگ در متون مقدس هندو».پژوهشنامه ادیان.سال۳.ش ۶.صص۲۶-۱
5. بختیاری، محمد رضا(1382)فولکلور وادبیات عامیانه. تهران : ادیبان.
6. بیدل دهلوی، عبدالقادر(1388) شعله آواز مثنویهای بیدل دهلوی، مقدمه وتصحیح اکبر بهداروند، تهران :موسسه انتشارات نگاه
7. بیهقی، حسینعلی(1365) پژوهش و بررسی فرهنگ عامه ایران، تهران:آستان قدس
8. تیواری، کدارنات(1381)دین‌شناسی تطبیقی، ترجمه مرضیه لوئیز شنکایی؛ تهران:سمت
9. حسین آبادی، زهرا(1394). «بررسی اسطوره های مرگ در بینش هندی، فصلنامه مطالعات شبه قاره».سال هفتم.شماره 23،صص25-4
10. خسروی،شعیب و همکاران(۱۳۹۷).« تحلیل حایگاه فرهنگ ایرانی در غزلیات بیدل». مجله فرهنگ و ادبیات عامه.ش۲۴.صص۱۴۴-۱۱۷.
11. ذوالفقاری، حسن(1394) باورهای عامیانه مردم ایران.تهران: چشمه.
12. سیبل،شاتوک(1388) آیین هندو، ترجمه محمدرضا بدیعی، تهران:موسسه انتشارات امیرکبیر.
13. علیمردی، محمد مهدی وهمکاران(1396)ادیان هند، تهران: سمت.
14. کاردگر، یحیی (1396)مکتوب انتظار، تهران: صدای معاصر.
15. کریمی نیا، مرتضی و همکاران(۱۳۹۷) . « بارتاب عقاید و باورهای عامه در غزلهای بیدل دهلوی».مطالعات ادبیات، عرفان و فلسفه. د. ۴. ش ۳ .صص ۹۴-۸۲
16. لطیفی، عبدالحسین(1393)، آداب وشعائر مربوط به مرگ و دین هندویی. فصلنامه مطالعات شبه قاره. دوره ششم.ش 19.صص 85-106
17. مسعود سعد(1370)گزیده اشعار مسعود سعد، به کوشش حسین لسان، تهران: چاپ سوم، علمی وفرهنگی.
18. معصومی، محمدهادی، (1394)معنای زندگی از دیدگاه اسلام وبودیسم، قم: مرکز بین المللی ترجمه ونشر المصطفی(ص)
19. ناس، جان(1375) تاریخ جامع ادیان، ترجمه علی اصغر حکمت. تهران: انتشارات علمی وفرهنگی.
20. Konink.brill lijke(2001) .Funeral and burial. Vol.1 .New Dehli.metzier lexiconReligion.
21. Kosambi d.d. (1070) The culture and civi lization of Ancient India in historical Out line. Dehli vikas publishing house.
22. Singh.c.and Nath.p.(1999) Hindu Maners Customs and ceremonies.New Dehli crest publishing House.
2. کتاب مقدس
3. اباذری، یوسف(1372) ادیان جهان باستان، تهران: موسسه مطالعات وتحقیقات فرهنگی.
4. الیاسی، پریا(۱۳۸۸). « زندگی پس از مرگ در متون مقدس هندو».پژوهشنامه ادیان.سال۳.ش ۶.صص۲۶-۱
5. بختیاری، محمد رضا(1382)فولکلور وادبیات عامیانه. تهران : ادیبان.
6. بیدل دهلوی، عبدالقادر(1388) شعله آواز مثنویهای بیدل دهلوی، مقدمه وتصحیح اکبر بهداروند، تهران :موسسه انتشارات نگاه
7. بیهقی، حسینعلی(1365) پژوهش و بررسی فرهنگ عامه ایران، تهران:آستان قدس
8. تیواری، کدارنات(1381)دین‌شناسی تطبیقی، ترجمه مرضیه لوئیز شنکایی؛ تهران:سمت
9. حسین آبادی، زهرا(1394). «بررسی اسطوره های مرگ در بینش هندی، فصلنامه مطالعات شبه قاره».سال هفتم.شماره 23،صص25-4
10. خسروی،شعیب و همکاران(۱۳۹۷).« تحلیل حایگاه فرهنگ ایرانی در غزلیات بیدل». مجله فرهنگ و ادبیات عامه.ش۲۴.صص۱۴۴-۱۱۷.
11. ذوالفقاری، حسن(1394) باورهای عامیانه مردم ایران.تهران: چشمه.
12. سیبل،شاتوک(1388) آیین هندو، ترجمه محمدرضا بدیعی، تهران:موسسه انتشارات امیرکبیر.
13. علیمردی، محمد مهدی وهمکاران(1396)ادیان هند، تهران: سمت.
14. کاردگر، یحیی (1396)مکتوب انتظار، تهران: صدای معاصر.
15. کریمی نیا، مرتضی و همکاران(۱۳۹۷) . « بارتاب عقاید و باورهای عامه در غزلهای بیدل دهلوی».مطالعات ادبیات، عرفان و فلسفه. د. ۴. ش ۳ .صص ۹۴-۸۲
16. لطیفی، عبدالحسین(1393)، آداب وشعائر مربوط به مرگ و دین هندویی. فصلنامه مطالعات شبه قاره. دوره ششم.ش 19.صص 85-106
17. مسعود سعد(1370)گزیده اشعار مسعود سعد، به کوشش حسین لسان، تهران: چاپ سوم، علمی وفرهنگی.
18. معصومی، محمدهادی، (1394)معنای زندگی از دیدگاه اسلام وبودیسم، قم: مرکز بین المللی ترجمه ونشر المصطفی(ص)
19. ناس، جان(1375) تاریخ جامع ادیان، ترجمه علی اصغر حکمت. تهران: انتشارات علمی وفرهنگی.
20. Konink.brill lijke(2001) .Funeral and burial. Vol.1 .New Dehli.metzier lexiconReligion.
21. Kosambi d.d. (1070) The culture and civi lization of Ancient India in historical Out line. Dehli vikas publishing house.
22. Singh.c.and Nath.p.(1999) Hindu Maners Customs and ceremonies.New Dehli crest publishing House.
