بازتاب ایزدان اساطیری جنگ در افسانه‌های استان‌های چهارمحال و بختیاری، لرستان و کهگیلویه و بویراحمد

نوع مقاله : پژوهشی اصیل

نویسندگان
دانشگاه شیراز
چکیده
جنگ در اساطیر ایرانی از آغاز آفرینش وجود داشته­است برخی از ایزدان ایرانی مانند: بهرام، میترا، باد، هوم و سروش از جنگ در اساطیر ایرانی از آغاز آفرینش وجود داشته ­است. برخی از ایزدان ایرانی مانند بهرام، میترا، باد، هوم و سروش از طرف خدای بزرگ ـ اهورامزدا ـ برای استقرار صلح و امنیت و پاکی، با انگره­مینو و نیروهایش می­جنگند. اساطیر نقشی فعال در پس­زمینۀ ذهنی و ناخودآگاه جمعی دارند. به­نوعی که در ادیان، هنر، ادبیات و فرهنگ عمومی هر دوره­ای تأثیر بسزایی دارند. از این­ رو، در این مقاله به بررسی ایزدان جنگ در افسانه­های استان­های چهار­محال و بختیاری، لرستان و کهگیلویه و بویراحمد پرداخته می­شود. بستر پژوهش، افسانه­هایی است که به زبان فارسی در استان­های چهار­محال و بختیاری، لرستان و کهگیلویه و بویراحمد گردآوری شده­اند. هدف تحقیق، تبیین و تحلیل چگونگی حضور ایزدان اساطیری جنگ در افسانه­های استان­های مذکور است. خواننده با مطالعۀ این مقاله درمی­یابد که ایزدان جنگجویی چون بهرام، سروش، باد و مهر در افسانه­های این استان­ها گاه به­عنوان موجودی فوق­بشر و گاه نیز به­عنوان موجودی زمینی همراه با دگردیسی­هایی در زمینۀ ویژگی­های ظاهری و کارکرد حضور دارند.
کلیدواژه‌ها

موضوعات


1- آموزگار، ژاله(1383)، تاریخ اساطیری ایران، چاپ ششم، تهران: سمت.
2- اوستا(1387)، به گزارش جلیل دوستخواه، تهران: مروارید.
3- بهار، مهرداد(1390)، از اسطوره تا تاریخ، چاپ هفتم، تهران: چشمه.
4- بهار، مهرداد(1381)، پژوهشی در اساطیر ایران، چاپ چهارم، تهران: آگاه.
5- بویس، مری(1374)، تاریخ کیش زرتشت، ترجمۀ همایون صنعتی‌زاده، تهران: توس.
6- بیرانوند، زلیخا(1392)، افسانه‌ها و باورهای عامیانه دربارۀ قلعه‌های لرستان با محوریت قلعه فلک‌الافلاک، کارشناسی ارشد، رشتۀ زبان‌های باستان، شیراز: دانشگاه شیراز.
7- پورداوود، ابراهیم(1380)، فرهنگ ایران باستان، چاپ اوّل، تهران: اساطیر.
8- جلالی نائینی، محمدرضا(1372)، گزیده‌های سرودهای ریگ‌ودا، تهران: نقره.
9- درویشیان، علی‌اشرف؛ خندان، رضا(1380)، فرهنگ افسانه‌های مردم ایران، جلد 3، تهران: کتاب و فرهنگ.
10- ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــ(1381)، فرهنگ افسانه‌های مردم ایران، جلد 2، تهران: کتاب و فرهنگ.
11- ـــــــــــــــــــــــــــــــــــ(1382)، فرهنگ افسانه‌های مردم ایران، جلد 14، تهران: کتاب و فرهنگ.
12- ذوالفقاری، حسن(1394)، زبان و ادبیّات عامه ایران، تهران، سمت.
13- دوشن گیمن، ژاک(1385)، دین ایران باستان، ترجمۀ رؤیا منجم، چاپ دوم، تهران: نشر علم.
14- رضی، هاشم(1381)، آئین مهر، تهران: انتشارات بهجت.
15- عرب گلپایگانی، عصمت(1376)، اساطیر ایران باستان، چاپ اوّل، تهران: هیرمند.
16- عفیفی، رحیم(1374)، اساطیر و فرهنگ ایران در نوشته‌های پهلوی، چاپ اول، تهران: توس.
17- گزیدۀ زادسپرم(1366)، ترجمۀ محمّدتقی راشد محصل، چاپ اوّل، تهران: مؤسسۀ مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
18- میرفخرایی، مهشید(1390)، روایات پهلوی، تهران: انتشارات پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
19- ورمارزن، مارتین(1345)، آئین میترا، ترجمه بزرگ نادرزاد، تهران: چشمه.
20- ویدن گرن، گئو(1381)، جهان معنوی ایرانی از آغاز تا اسلام، ترجمه محمود کندری، چاپ اول، تهران: نشر میترا.
21- هینلز، جان(1384)، شناخت اساطیر ایران، ترجمۀ ژاله آموزگار و احمد تفضلی، چاپ نهم، تهران: نشر چشمه.
22- یشت‌ها(1377)، ترجمۀ ابراهیم پورداوود، تهران: اساطیر.