A Maiden is in the Castle: Maiden Castles and their Tales
Document Type : پژوهشی اصیل
Author
Ferdowsi University of Mashhad
Abstract
‘Qalʿa-ye dokhtar’ (Maiden Castle) is a name given to some castles in Iran and adjacent countries. As for the reasons behind the naming, there are two main arguments. Conceiving those castles as impregnable ones, an older argument builds a connection between the virginity of girls and alleged invulnerability of those castles. In a totally different direction, a modern argument interprets ‘dokhtar’ as a title of Anahita, the river-goddess of ancient Iran, and considers qalʿa-ye dokhtars as vestiges of pre-Islamic temples of that goddess. Due to a contemporary tendency to project pre-Islamic themes on historical monuments, this latter view has gained vast popularity among Iranians and has influenced the identification of some Zoroastrian and Muslim shrines as once-upon-a-time Anahita temples. This paper assesses the validity of these two views, and arguments in favor of a new theory. It demonstrates that such naming is the product of fantasies of common people nurtured by folk stories featuring some popular motifs of ‘maiden(s) in the castle’. An endeavor to outline types of folk tales associated with those castles is undertaken in this paper.
Keywords
Subjects
ابن بلخی (1921). فارس‌نامه. به تصحیح گای لیسترانج و رینولد الن نیکلسون. کمبریج: مطبعة دارالفنون کمبریج.
انجوی شیرازی، سید ابوالقاسم (1369). فردوسی‌نامه. تهران: علمی.
باستانی پاریزی، محمدابراهیم (1344). خاتون هفت قلعه. تهران: کتابفروشی دهخدا.
بیهقی، ابوالفضل محمد بن حسین (1388). تاریخ بیهقی. به تصحیح محمدجعفر یاحقّی و مهدی سیّدی. تهران: سخن.
پورکریم، هوشنگ (1341). فشندک. تهران: مؤسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی.
ثعالبی، ابومنصور عبدالملک بن محمد (1900). غرر اخبار ملوک الفرس و سیرهم. چاپ زوتنبرگ. پاریس.
چهل طوطی (1346ق). بمبئی: مطبع مظفری.
خنجی اصفهانی، فضل‌الله روزبهان (1382). تاریخ عالم‌آرای امینی. به تصحیح محمداکبر عشیق. تهران: میراث مکتوب.
دینوری، ابوحنیفه احمد بن داود (1960). اخبار الطوال. به تصحیح عبدالمنعم عامر و جمال‌الدین الشیال. قاهره: دار إحیاء الکتب العربی.
زمانی، عباس (1350). «قلعة دختر شوراب گناباد». مجلة بررسی‌های تاریخی. سال ششم، شمارة مسلسل 33. صص 387-404.
زند مقدم، محمود (1378). حکایت بلوچ. جلد سوم. تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.
طبری، ابوجعفر محمد بن جریر (1881-1882). تأریخ الرسل و الملوک. به تصحیح دوخویه. لیدن: بریل.
فردوسی، ابوالقاسم (1393). شاهنامه. به تصحیح جلال خالقی مطلق. تهران: دائره‌المعارف بزرگ اسلامی.
فرصت شیرازی، محمدنصیر (1314ق). آثار عجم. بمبئی: مطبع ناصری.
قصة حمزه (حمزه‌نامه) (1347). به کوشش جعفر شعار. تهران: دانشگاه تهران.
کاتب یزدی، احمد بن حسین (1386). تاریخ جدید یزد. به کوشش ایرج افشار. تهران: امیرکبیر.
کتاب الحکایات العجیبه و الأخبار الغریبه (1956). چاپ هانس ویر. ویسبادن: فرانتس اشتاینر.
کهزاد، احمدعلی (1334). رهنمای بامیان. کابل: انجمن تاریخ افغانستان.
مجمل التواریخ و القصص (1318). به تصحیح ملک‌الشعراء بهار. تهران: کلالة خاور.
محجوب، محمدجعفر (1386). ادبیات عامیانه ایران، مجموعه مقالات درباره‌ی افسانه‌ها و آداب و رسوم مردم ایران. به کوشش حسن ذوالفقاری. چاپ سوم. تهران: چشمه.
محمود میرزا بن فتحعلی شاه قاجار. مقصود جهان. نسخه‌های خطی شمارة 14205 و 4019 کتابخانة مجلس شورای اسلامی.
مستوفی بافقی، محمد مفید (1340). جامع مفیدی. به کوشش ایرج افشار. تهران: کتابفروشی اسدی.
نهایه الأرب فی اخبار الفرس و العرب (1375). به تصحیح محمدتقی دانش‌پژوه. تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.
وکیلیان، سید احمد (1382). قصه‌های مردم. تهران: مرکز.
Aarne, Antti; Thompson, Stith (1961). The Types of the Folktale: A Classification and Bibliography: Antti Aarne's Verzeichnis der Märchentypen. second revision. Helsinki: Academia Scientiarum Fennica.
Bellew, Walter Henry (1874). From the Indus to the Tigris: A Narrative of a Journey through the Countries of Balochistan, Afghanistan, Khorassan and Iran in 1872. London: Trübner & Co.
Boyce, Mary (1967). “Bībī Shahrbānū and the Lady of Pārs.” Bulletin of the School of Oriental and African Studies. Vol. 30. No. 1. pp. 30–44.
Boyce, Mary (1989). “Anāhīd, i. Ardwīsūr Anāhīd.” Encyclopædia Iranica I, pp. 1003–1006.
Brugsch, Heinrich Karl (1862). Reise der K. Preussischen Gesandtschaft nach Persien: 1860 und 1861. Bd. 1 Leipzig: J. C. Hinrichs'sche Buchhandlung.
Coates, Richard (2006). “Maiden Castle, Geoffrey of Monmouth and Hārūn al-Rashīd.” Nomina, vol. 29. pp. 5–60.
Dieulafoy, Jane (1887). La Perse, la Chaldée et la Susiane: relation de voyage. Paris: Hachette.
Dumas, Alexandre (1859). Le Caucase: nouvells impressions de voyage II. Bruxelles: Jules Hetzel et Compagnie.
Eastwick, Edward Backhouse (1864). Journal of a Diplomate’s Three Years’ Residence in Persia. London: Smith, Elder and Co.
Edmonds, C. J. (1934). “A Tomb in Kurdistan.” Iraq, Vol. 1. No. 2. pp. 183–192.
Galland, Antoine (1806). Les mille et une nuits, contes arabes. Paris: Le Normant.
Jackson, A. V. Williams (1911). From Constantinople to the Home of Omar Khayyam: Travels in Transcaucasia and Northern Persia for Historic and Literary Research. New York: Macmillan.
Massé, Henri (1938). Croyances et coutumes persanes: suivies de contes et chansons populaires. Paris: Librairie Orientale et Américaine.
Morier, James (1818). A Second Journey through Persia, Armenia and Asia Minor to Constantinople: between the years 1810–1816. London: Longman.
Musaeus (1973). “Hero and Leander,” in Callimachus: Aetia, Iambi, Hecale and Other Fragments; Musaeus: Hero and Leander. ed. & tr. C.A. Trypanis, Thomas Gelzer and Cedric H. Whitman. Loeb Classical Library 421. Cambridge, MA.: Harvard University Press.
Orsolle, Ernest (1885). Le Caucase et la Perse. Paris: E. Plon, Nourrit et cie.
Seklemian, A. G. (1898). The Golden Maiden, and other folk tales and fairy stories told in Armenia. Cleveland and New York: Helman-Taylor Co.
Spies, Otto (1961). “Das Märchen von den vierzig Mädchen.” Fabula vol. 4, pp. 1–19.
Sykes, Percy Molesworth (1902). Ten Thousand Miles in Persia; or, Eight Years in Irán. London: John Murray.
Wirth, Albrecht (1894). “The Tale of King’s Daughter in the Besieged Town.” American Anthropologist, Vol. 7. No. 4. pp. 367–372.
Yate, Charles Edward (1900). Khurasan and Sistan. Edinburgh and London: William Blackwood and Sons.
انجوی شیرازی، سید ابوالقاسم (1369). فردوسی‌نامه. تهران: علمی.
باستانی پاریزی، محمدابراهیم (1344). خاتون هفت قلعه. تهران: کتابفروشی دهخدا.
بیهقی، ابوالفضل محمد بن حسین (1388). تاریخ بیهقی. به تصحیح محمدجعفر یاحقّی و مهدی سیّدی. تهران: سخن.
پورکریم، هوشنگ (1341). فشندک. تهران: مؤسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی.
ثعالبی، ابومنصور عبدالملک بن محمد (1900). غرر اخبار ملوک الفرس و سیرهم. چاپ زوتنبرگ. پاریس.
چهل طوطی (1346ق). بمبئی: مطبع مظفری.
خنجی اصفهانی، فضل‌الله روزبهان (1382). تاریخ عالم‌آرای امینی. به تصحیح محمداکبر عشیق. تهران: میراث مکتوب.
دینوری، ابوحنیفه احمد بن داود (1960). اخبار الطوال. به تصحیح عبدالمنعم عامر و جمال‌الدین الشیال. قاهره: دار إحیاء الکتب العربی.
زمانی، عباس (1350). «قلعة دختر شوراب گناباد». مجلة بررسی‌های تاریخی. سال ششم، شمارة مسلسل 33. صص 387-404.
زند مقدم، محمود (1378). حکایت بلوچ. جلد سوم. تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.
طبری، ابوجعفر محمد بن جریر (1881-1882). تأریخ الرسل و الملوک. به تصحیح دوخویه. لیدن: بریل.
فردوسی، ابوالقاسم (1393). شاهنامه. به تصحیح جلال خالقی مطلق. تهران: دائره‌المعارف بزرگ اسلامی.
فرصت شیرازی، محمدنصیر (1314ق). آثار عجم. بمبئی: مطبع ناصری.
قصة حمزه (حمزه‌نامه) (1347). به کوشش جعفر شعار. تهران: دانشگاه تهران.
کاتب یزدی، احمد بن حسین (1386). تاریخ جدید یزد. به کوشش ایرج افشار. تهران: امیرکبیر.
کتاب الحکایات العجیبه و الأخبار الغریبه (1956). چاپ هانس ویر. ویسبادن: فرانتس اشتاینر.
کهزاد، احمدعلی (1334). رهنمای بامیان. کابل: انجمن تاریخ افغانستان.
مجمل التواریخ و القصص (1318). به تصحیح ملک‌الشعراء بهار. تهران: کلالة خاور.
محجوب، محمدجعفر (1386). ادبیات عامیانه ایران، مجموعه مقالات درباره‌ی افسانه‌ها و آداب و رسوم مردم ایران. به کوشش حسن ذوالفقاری. چاپ سوم. تهران: چشمه.
محمود میرزا بن فتحعلی شاه قاجار. مقصود جهان. نسخه‌های خطی شمارة 14205 و 4019 کتابخانة مجلس شورای اسلامی.
مستوفی بافقی، محمد مفید (1340). جامع مفیدی. به کوشش ایرج افشار. تهران: کتابفروشی اسدی.
نهایه الأرب فی اخبار الفرس و العرب (1375). به تصحیح محمدتقی دانش‌پژوه. تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.
وکیلیان، سید احمد (1382). قصه‌های مردم. تهران: مرکز.
Aarne, Antti; Thompson, Stith (1961). The Types of the Folktale: A Classification and Bibliography: Antti Aarne's Verzeichnis der Märchentypen. second revision. Helsinki: Academia Scientiarum Fennica.
Bellew, Walter Henry (1874). From the Indus to the Tigris: A Narrative of a Journey through the Countries of Balochistan, Afghanistan, Khorassan and Iran in 1872. London: Trübner & Co.
Boyce, Mary (1967). “Bībī Shahrbānū and the Lady of Pārs.” Bulletin of the School of Oriental and African Studies. Vol. 30. No. 1. pp. 30–44.
Boyce, Mary (1989). “Anāhīd, i. Ardwīsūr Anāhīd.” Encyclopædia Iranica I, pp. 1003–1006.
Brugsch, Heinrich Karl (1862). Reise der K. Preussischen Gesandtschaft nach Persien: 1860 und 1861. Bd. 1 Leipzig: J. C. Hinrichs'sche Buchhandlung.
Coates, Richard (2006). “Maiden Castle, Geoffrey of Monmouth and Hārūn al-Rashīd.” Nomina, vol. 29. pp. 5–60.
Dieulafoy, Jane (1887). La Perse, la Chaldée et la Susiane: relation de voyage. Paris: Hachette.
Dumas, Alexandre (1859). Le Caucase: nouvells impressions de voyage II. Bruxelles: Jules Hetzel et Compagnie.
Eastwick, Edward Backhouse (1864). Journal of a Diplomate’s Three Years’ Residence in Persia. London: Smith, Elder and Co.
Edmonds, C. J. (1934). “A Tomb in Kurdistan.” Iraq, Vol. 1. No. 2. pp. 183–192.
Galland, Antoine (1806). Les mille et une nuits, contes arabes. Paris: Le Normant.
Jackson, A. V. Williams (1911). From Constantinople to the Home of Omar Khayyam: Travels in Transcaucasia and Northern Persia for Historic and Literary Research. New York: Macmillan.
Massé, Henri (1938). Croyances et coutumes persanes: suivies de contes et chansons populaires. Paris: Librairie Orientale et Américaine.
Morier, James (1818). A Second Journey through Persia, Armenia and Asia Minor to Constantinople: between the years 1810–1816. London: Longman.
Musaeus (1973). “Hero and Leander,” in Callimachus: Aetia, Iambi, Hecale and Other Fragments; Musaeus: Hero and Leander. ed. & tr. C.A. Trypanis, Thomas Gelzer and Cedric H. Whitman. Loeb Classical Library 421. Cambridge, MA.: Harvard University Press.
Orsolle, Ernest (1885). Le Caucase et la Perse. Paris: E. Plon, Nourrit et cie.
Seklemian, A. G. (1898). The Golden Maiden, and other folk tales and fairy stories told in Armenia. Cleveland and New York: Helman-Taylor Co.
Spies, Otto (1961). “Das Märchen von den vierzig Mädchen.” Fabula vol. 4, pp. 1–19.
Sykes, Percy Molesworth (1902). Ten Thousand Miles in Persia; or, Eight Years in Irán. London: John Murray.
Wirth, Albrecht (1894). “The Tale of King’s Daughter in the Besieged Town.” American Anthropologist, Vol. 7. No. 4. pp. 367–372.
Yate, Charles Edward (1900). Khurasan and Sistan. Edinburgh and London: William Blackwood and Sons.
