Comparison of Nezamiâs Kosrow &Shirin with folk Kurdish counterpart by Mam Ahmad Lotfi: A mythological approach
Document Type : پژوهشی اصیل
Authors
1
Phd candidate in epic literature / Isfahan university
2
Professor of Persian language and literature -Isfahan university
Abstract
Shirin and Farhad collection; the Kurdish version of Nezami’s original work by Mam Ahmad Lotfi is one of the popular examples of this genre. This work has a simple and fluid language, which narrates the history of Shirin and Farhad with a legendary structure. In the Kurdish version, with the exception of the names of the characters, the main course of events and the general framework of the story are different. The story of this poem is based on the evaluation of the myth content of the subcategory of legends in which a dragon catches a girl until rescued by her hero. Nevertheless, the comparative study of both poems from the viewpoint of the mythological manifestations indicates the infrastructure and the common theme of these works. Thus, Khosrow (in Khosrow and Shirin) and Farhad (in the Kurdish version) are considered the martyred god of fertility, with the difference that in the Kurdish version, Farhad, like the other gods of fertility, has no resurrection. In both stories, Shirin plays the role of goddess of fertility and love in different ways. The subject and function of the myth of fertility historically represent the period of agriculture and philosophically reflect the resurrection of man in the other world.
Keywords
Subjects
- اسدی طوسی، ابونصر علی بن احمد (1354). گرشاسب نامه. به اهتمام حبیب یغمائی. تهران: طهوری.
- اسماعیل‌پور، ابوالقاسم و مهدیه سید نورانی (1387). «اسطوره دمتر-پرسفونه». پژوهشنامه ادیان. دوره 2. صص 33-53.
- افروزی، بایز (1378). «ادبیات شفاهی کردستان: مروری بر بیت‌های کردی». چیستا. ش 166 و 167. صص 537-540.
- انجوی شیرازی، سید ابوالقاسم (1352). قصه‌های ایرانی. ج 1. تهران: امیرکبیر.
- بلعمی، محمد بن محمد (1353). تاریخ بلعمی. به تصحیح محمدتقی بهار. به کوشش محمد پروین گنابادی. ج 2. تهران: زوار.
- بهار، مهرداد (1381). از اسطوره تا تاریخ. تهران: چشمه.
- _________ (1378). پژوهشی در اساطیر ایران. تهران: آگه.
- ثعالبی نیشابوری، عبدالملک بن محمد بن اسماعیل (1368). تاریخ ثعالبی مشهور به غرر اخبار ملوک الفرس و سیرهم. ترجمة محمد فضائلی. تهران: نقره.
- ثمینی، نغمه (1395). تماشاخانة اساطیر، اسطوره و کهن نمونه در ادبیات نمایشی ایران. تهران: نی.
- خجسته، فرامرز (1389). «تحلیل داستان سیاوش بر بنیاد ژرف‌ساخت الهة باروری و ایزد گیاهی». مجلة تاریخ ادبیات. ش 64. صص 77-96.
- خسروی، رکن‌الدین (1367). «از آدونیس تا سیاوش». چیستا. ش 48 و 49. صص 767-775.
- دادَگی، فَرنبَغ (1390). بُندهش. گزارنده مهرداد بهار. تهران: توس.
- دوبوکور، مونیک (1373). رمزهای زنده جان. ترجمة جلال ستاری. تهران: مرکز.
- رضایی دشت ارژنه، محمود (1389). «بررسی تحلیلی-تطبیقی سیاوش، اوزیریس و آتیس». مطالعات ادبیات تطبیقی. ش 13. صص 45-66.
- سام خانیانی، علی اکبر و ابراهیم محمدی (1390). «نقد تطبیقی ساختار روایی خسرو و شیرین نظامی و مثنوی پدومات». پژوهشنامه ادب غنایی. شماره 17. صص 103 -130.
- سرکاراتی، بهمن (1385). سایه‌های شکار شده. تهران: طهوری.
- سهراب نژاد، علی حسن (1388). «بررسی تطبیقی خسرو و شیرین نظامی با منظومه‌های غنایی کردی جنوبی». رسالة دوره دکتری. زبان و ادبیات فارسی. تهران: دانشگاه تربیت مدرس.
_ ____________، نیکوبخت، ناصر و بزرگ بیگدلی، سعید (1387). «بررسی تطبیقی خسرو و شیرین نظامی با منظومه کردی شیرین و فرهاد الماس خان کندوله ای». دانشکده ادبیات و علوم انسانی مشهد. ش 3. صص 71-94.
- صالحی، ژیلا و سید احمد پارسا (1387). «مقایسه خسرو و شیرین نظامی با شیرین و فرهاد الماس خان کندوله‌ای». کاوش نامه. ش 17. صص 129-152.
- طبری، محمد بن جریر (1375). تاریخ طبری. ج 3. ترجمة ابوالقاسم پاینده. تهران: اساطیر.
- طوسی، محمد بن محمود (1382). عجایب المخلوقات و غرایب الموجودات. تهران: انتشارات علمی فرهنگی.
- عبدالله زاده، ادریس (1388). «عشق و دلدادگی در خسرو و شیرین نظامی و مم و زین احمد خانی». کتاب ماه ادبیات. ش 148. صص 62-67.
- غفوری، رضا (1394). «ﻧﺒﺮد ﻗﻬﺮﻣﺎن ﺑﺎ اژدﻫﺎ در رواﻳﺖ ایران‌های ﺣﻤﺎﺳﻲ». ادب پژوهی. ش 34. صص 99-128.
- فتاحی قاضی، قادر (1343). «چند بیت کردی». دانشکده ادبیات و علوم انسانی تبریز. ش 70. صص 307-320.
- _________________ (1384). منظومة کردی شیرین و فرهاد. تبریز: انتشارات دانشگاه تبریز.
- فردوسی، ابوالقاسم (1381). شاهنامه بر اساس چاپ مسکو. تهران: قطره.
_____________ (1369). شاهنامه دفتر دوم. به کوشش جلال خالقی مطلق. آمریکا: مزدا.
_____________ (1375). شاهنامه دفتر پنجم. به کوشش جلال خالقی مطلق. آمریکا: مزدا.
_____________ (1386). شاهنامه دفتر هشتم. به کوشش جلال خالقی مطلق. تهران: مرکز دائره المعارف بزرگ اسلامی.
- فریزر، جیمز جرج (1384). شاخة زرّین. ترجمة کاظم فیروزمند. تهران: آگاه.
- کراسنوولسکا، انا (1382). چند چهره کلیدی در اساطیر گاه‌شماری ایرانی. ترجمة ژاله متحدین. تهران: ورجاوند.
- لوفلر دلاشو، م (1386). زبان رمزی قصه‌های پریوار. ترجمة جلال ستاری. تهران: توس.
- مجمل التواریخ و القصص (1318). به تصحیح ملک‌الشعرا بهار. تهران: خاور.
- محجوب، محمدجعفر (1370). «اژدها کشتن ملک بهمن صاحبقران پسر فیروز شاه و فصلی در توضیح و تحلیل اژدهای داستانی». ایرانشناسی. ش 10. صص 286 - 311.
- محمودی، محمدعلی و فرزاد شفیعی فر (1391). «حیات تاریخی ایزد بانوی آناهیتا در شیرین و شکر نظامی». زبان و ادب فارسی. س 65. ش 226. صص 105-128.
- مستوفی، حمدالله (1339). تاریخ گزیده. به اهتمام عبدالحسین نوائی. تهران: امیرکبیر.
- نامورمطلق، بهمن (1392). درآمدی بر اسطوره‌شناسی. تهران: سخن.
- نظامی، الیاس بن یوسف (1383). کلیات خمسة حکیم نظامی گنجوی. تصحیح وحید دستگردی. تهران: طلوع.
- ویدن گرن، گئو (1377). دین‌های ایران. ترجمة منوچهر فرهنگ. تهران: آگاهان ایده.
- هال، جیمز (1380). فرهنگ نگاره‌ای نمادها در هنر شرق و غرب. ترجمة رقیه بهزادی. تهران: فرهنگ معاصر.
- یشت‌ها (1347). گزارش ابراهیم پورداوود. تهران: طهوری.
- یاحقی، محمد جعفر (1369). فرهنگ اساطیر و اشارات داستانی در ادبیات فارسی. تهران: سروش.
- یوسفی، هادی و فرهاد حمیدی (1393). «تطبیق دو منظومة غنایی فارسی و کردی، مطالعة موردی: خسرو و شیرین نظامی و خسرو و شیرین خانای قبادی». دو فصلنامة ادبیات تطبیقی. ش 1. صص 47- 61.
- اسماعیل‌پور، ابوالقاسم و مهدیه سید نورانی (1387). «اسطوره دمتر-پرسفونه». پژوهشنامه ادیان. دوره 2. صص 33-53.
- افروزی، بایز (1378). «ادبیات شفاهی کردستان: مروری بر بیت‌های کردی». چیستا. ش 166 و 167. صص 537-540.
- انجوی شیرازی، سید ابوالقاسم (1352). قصه‌های ایرانی. ج 1. تهران: امیرکبیر.
- بلعمی، محمد بن محمد (1353). تاریخ بلعمی. به تصحیح محمدتقی بهار. به کوشش محمد پروین گنابادی. ج 2. تهران: زوار.
- بهار، مهرداد (1381). از اسطوره تا تاریخ. تهران: چشمه.
- _________ (1378). پژوهشی در اساطیر ایران. تهران: آگه.
- ثعالبی نیشابوری، عبدالملک بن محمد بن اسماعیل (1368). تاریخ ثعالبی مشهور به غرر اخبار ملوک الفرس و سیرهم. ترجمة محمد فضائلی. تهران: نقره.
- ثمینی، نغمه (1395). تماشاخانة اساطیر، اسطوره و کهن نمونه در ادبیات نمایشی ایران. تهران: نی.
- خجسته، فرامرز (1389). «تحلیل داستان سیاوش بر بنیاد ژرف‌ساخت الهة باروری و ایزد گیاهی». مجلة تاریخ ادبیات. ش 64. صص 77-96.
- خسروی، رکن‌الدین (1367). «از آدونیس تا سیاوش». چیستا. ش 48 و 49. صص 767-775.
- دادَگی، فَرنبَغ (1390). بُندهش. گزارنده مهرداد بهار. تهران: توس.
- دوبوکور، مونیک (1373). رمزهای زنده جان. ترجمة جلال ستاری. تهران: مرکز.
- رضایی دشت ارژنه، محمود (1389). «بررسی تحلیلی-تطبیقی سیاوش، اوزیریس و آتیس». مطالعات ادبیات تطبیقی. ش 13. صص 45-66.
- سام خانیانی، علی اکبر و ابراهیم محمدی (1390). «نقد تطبیقی ساختار روایی خسرو و شیرین نظامی و مثنوی پدومات». پژوهشنامه ادب غنایی. شماره 17. صص 103 -130.
- سرکاراتی، بهمن (1385). سایه‌های شکار شده. تهران: طهوری.
- سهراب نژاد، علی حسن (1388). «بررسی تطبیقی خسرو و شیرین نظامی با منظومه‌های غنایی کردی جنوبی». رسالة دوره دکتری. زبان و ادبیات فارسی. تهران: دانشگاه تربیت مدرس.
_ ____________، نیکوبخت، ناصر و بزرگ بیگدلی، سعید (1387). «بررسی تطبیقی خسرو و شیرین نظامی با منظومه کردی شیرین و فرهاد الماس خان کندوله ای». دانشکده ادبیات و علوم انسانی مشهد. ش 3. صص 71-94.
- صالحی، ژیلا و سید احمد پارسا (1387). «مقایسه خسرو و شیرین نظامی با شیرین و فرهاد الماس خان کندوله‌ای». کاوش نامه. ش 17. صص 129-152.
- طبری، محمد بن جریر (1375). تاریخ طبری. ج 3. ترجمة ابوالقاسم پاینده. تهران: اساطیر.
- طوسی، محمد بن محمود (1382). عجایب المخلوقات و غرایب الموجودات. تهران: انتشارات علمی فرهنگی.
- عبدالله زاده، ادریس (1388). «عشق و دلدادگی در خسرو و شیرین نظامی و مم و زین احمد خانی». کتاب ماه ادبیات. ش 148. صص 62-67.
- غفوری، رضا (1394). «ﻧﺒﺮد ﻗﻬﺮﻣﺎن ﺑﺎ اژدﻫﺎ در رواﻳﺖ ایران‌های ﺣﻤﺎﺳﻲ». ادب پژوهی. ش 34. صص 99-128.
- فتاحی قاضی، قادر (1343). «چند بیت کردی». دانشکده ادبیات و علوم انسانی تبریز. ش 70. صص 307-320.
- _________________ (1384). منظومة کردی شیرین و فرهاد. تبریز: انتشارات دانشگاه تبریز.
- فردوسی، ابوالقاسم (1381). شاهنامه بر اساس چاپ مسکو. تهران: قطره.
_____________ (1369). شاهنامه دفتر دوم. به کوشش جلال خالقی مطلق. آمریکا: مزدا.
_____________ (1375). شاهنامه دفتر پنجم. به کوشش جلال خالقی مطلق. آمریکا: مزدا.
_____________ (1386). شاهنامه دفتر هشتم. به کوشش جلال خالقی مطلق. تهران: مرکز دائره المعارف بزرگ اسلامی.
- فریزر، جیمز جرج (1384). شاخة زرّین. ترجمة کاظم فیروزمند. تهران: آگاه.
- کراسنوولسکا، انا (1382). چند چهره کلیدی در اساطیر گاه‌شماری ایرانی. ترجمة ژاله متحدین. تهران: ورجاوند.
- لوفلر دلاشو، م (1386). زبان رمزی قصه‌های پریوار. ترجمة جلال ستاری. تهران: توس.
- مجمل التواریخ و القصص (1318). به تصحیح ملک‌الشعرا بهار. تهران: خاور.
- محجوب، محمدجعفر (1370). «اژدها کشتن ملک بهمن صاحبقران پسر فیروز شاه و فصلی در توضیح و تحلیل اژدهای داستانی». ایرانشناسی. ش 10. صص 286 - 311.
- محمودی، محمدعلی و فرزاد شفیعی فر (1391). «حیات تاریخی ایزد بانوی آناهیتا در شیرین و شکر نظامی». زبان و ادب فارسی. س 65. ش 226. صص 105-128.
- مستوفی، حمدالله (1339). تاریخ گزیده. به اهتمام عبدالحسین نوائی. تهران: امیرکبیر.
- نامورمطلق، بهمن (1392). درآمدی بر اسطوره‌شناسی. تهران: سخن.
- نظامی، الیاس بن یوسف (1383). کلیات خمسة حکیم نظامی گنجوی. تصحیح وحید دستگردی. تهران: طلوع.
- ویدن گرن، گئو (1377). دین‌های ایران. ترجمة منوچهر فرهنگ. تهران: آگاهان ایده.
- هال، جیمز (1380). فرهنگ نگاره‌ای نمادها در هنر شرق و غرب. ترجمة رقیه بهزادی. تهران: فرهنگ معاصر.
- یشت‌ها (1347). گزارش ابراهیم پورداوود. تهران: طهوری.
- یاحقی، محمد جعفر (1369). فرهنگ اساطیر و اشارات داستانی در ادبیات فارسی. تهران: سروش.
- یوسفی، هادی و فرهاد حمیدی (1393). «تطبیق دو منظومة غنایی فارسی و کردی، مطالعة موردی: خسرو و شیرین نظامی و خسرو و شیرین خانای قبادی». دو فصلنامة ادبیات تطبیقی. ش 1. صص 47- 61.
