بررسی آداب، رسوم و آیین‌های سوگواری در قصه‌های عامیانه (با تکیه بر کتاب "قصه‌های مشدی گلین خانم" و "جامع‌الحکایات")

نوع مقاله : پژوهشی اصیل

نویسندگان
1 دانشگاه ولیعصر رفسنجان
2 دانشگاه ولی‌عصر
چکیده
در این نوشتار سعی بر آن است، با بررسی آداب، رسوم و آیین‌های سوگواری ذکرشده در دو کتاب قصه‌های مشدی گلین­خانم و جامع‌الحکایات ـ که دربرگیرندۀ قصه‌هایی با درون‌مایۀ مرگ هستند ـ پی ببریم که گذشتگان ما در قصه‌های عامیانه، هنگام مرگ عزیزان چه آیین‌هایی انجام می­دادند و چگونه از رنج خود در فراق آن‌ها می­کاستند. کتاب قصه‌های مشدی گلین­خانم شامل 110 قصۀ ایرانی و کتاب جامع‌الحکایات شامل 46 حکایت، هر دو از گنجینه‌های مکتوب داستان‌های عامه هستند. حاصل این پژوهش ـ که مبتنی بر منابع کتابخانهای و به­صورت توصیفی - تحلیلی انجام شده است ـ نشان می‌دهد که گذشتگان ما بر اساس آنچه در آثار اشاره­شده گفته شد، در برابر این رخداد اجتناب‌ناپذیر، واکنشهایی داشتهاند که در پیوند با مفاهیم آیینی و فرهنگی جامعه و به­گونه‌ای نکوداشت سنتها، درخور تجزیه و تحلیل هستند. رفتارهایی نظیر دستمال سیاه در دست گرفتن، بستن بازوبند سیاه به بازو، سیاهپوش کردن کاخ و دستگاه سلطنتی، کلاه بر زمین زدن، گریبان خود را پاره کردن، به­­سر ­و ­روی خود زدن، اطعام دادن به مردم هنگام مرگ عزیزان، مراسم سوم و چهلم و سالگرد گرفتن، دفن کردن همسر میت هنگام مرگ با او )انداختن همسر متوفا بعد از مرگ او در چاه(، دفن کردن شخص متوفا در خانه، تاج بر زمین زدن و امثال آن که پس از مرگ نزدیکان، از طرف بستگان مشاهده میشود، به­نوعی بیان ادامۀ حیات پس از مرگ، طلب آمرزش و رحمت برای متوفا، فراخوانی نیروهای فراسویی برای یاری و همراهی متوفا و ایجاد امید و انگیزه برای بازماندگان است.
کلیدواژه‌ها

موضوعات


Persian Reference
Alul Satin, LP (1376). Mashadi Galin Khanoom. 110 Sentimental Persian Stories. Marsulfov, Ulrich (edited). Centeral Tehran.
Jame-al Hekayat (1391). By the efforts of Muhammad Ja'fari (Ghanavati) First Printing. Tehran: Drop.
Rezaei Mahdi. (1384). Creation and death in mythology. second edition. Tehran: mythology.
Christy Anthony. (1373). Chinese mythology. Translator: Bajlan Farokhi. Tehran: mythology.
Losher, Max. (1372). Psychology of colors. Translator: Vida Abisadeh. Fifth Edition. Tehran: Dorsa.
Nasiri, Azar. (1389). "The ritual of lamentation in the folklore folk culture". Master's thesis of Persian language and literature in Payame Noor University of Tehran.
Nikabadi, Azam; Bagheri, Zainab. (1392). "Rites of Mourning and Mourning in the Shahnameh of Ferdowsi". Quarterly Journal of Ghana Language and Literature Studies at Najafabad Azad University. Volume 3. Number 7.
Heinels, John. (1373). Understanding myths of Iran. Translator: Jaleh Amozgar and Ahmad Tafazli. Tehran: Cheshmeh publishing house.