زندگی شبانه در فرهنگ مردم ایران
نویسنده
پژوهشگر مرکز پژوهش و سنجش افکار صداوسیما/ کارشناس‌ارشد زبان و ادبیات فارسی
چکیده
یکی از شاخصه‌‌های سبک زیست جوامع، زندگی شبانه است که نوع نگاه مردم به شب و چگونگی بهره‌مندی آنان از این بازه زمانی را نشان می‌دهد. اگرچه مفهوم زیست شبانه
به لحاظ مبانی نظری، پس از انقلاب صنعتی و بهواسطۀ رشد اقتصاد و به‌منظور استفادۀ بهینه از زمان شکل گرفت، بدیهی است پیش از آن بیشتر ملت‌ها متناسب با فرهنگ و ارزش‌های حاکم بر جامعۀ خود، حیات و سرزندگی شبانه را تجربه کرده‌اند. در جامعۀ سنتی ایران، سنت دیرینۀ شب‌نشینی، اصلی‌ترین کانونی است که با واکاوی آن می‌توان به کیفیت زندگی اجتماعی شبانۀ ایرانیان دست یافت. بهجز آن بسیاری از جلوه‌های سرزندگی اجتماعی شبانه در ایران مرهون آیین‌هایی است که در بستر شب انجام می‌گیرند. این جستار کوشیده است ضمن مطالعۀ اسنادی و بررسی پیشینۀ پیدایش شهرهای 24 ساعته، گونه‌های مختلف سنت شب‌نشینی در ایران را بهعنوان مهم‌ترین جلوۀ فعالیت‌های فراغتی و اجتماعی شبانۀ ایرانیان بررسی کند و به این پرسش پاسخ گوید که: آیا زندگی شبانۀ ایرانی‌ها صرفاً درونی است یا می‌توان جلوه‌هایی از حیات اجتماعی شبانه در بیرون از خانه را در آنان یافت. نتایج این پژوهش نشان می‌دهد بهجز شب‌نشینی‌های رایج ـ که در کانون خانواده شکل می‌گرفته ـ بیشتر اجتماعات شبانه، وابسته به آیین و مناسبت بوده است و حضور مردم در بیرون از خانه برای تفریح، اقتصاد و اجتماع در شبانگاه بهصورت غیرآیینی کمتر مجال بروز یافته است.
به لحاظ مبانی نظری، پس از انقلاب صنعتی و بهواسطۀ رشد اقتصاد و به‌منظور استفادۀ بهینه از زمان شکل گرفت، بدیهی است پیش از آن بیشتر ملت‌ها متناسب با فرهنگ و ارزش‌های حاکم بر جامعۀ خود، حیات و سرزندگی شبانه را تجربه کرده‌اند. در جامعۀ سنتی ایران، سنت دیرینۀ شب‌نشینی، اصلی‌ترین کانونی است که با واکاوی آن می‌توان به کیفیت زندگی اجتماعی شبانۀ ایرانیان دست یافت. بهجز آن بسیاری از جلوه‌های سرزندگی اجتماعی شبانه در ایران مرهون آیین‌هایی است که در بستر شب انجام می‌گیرند. این جستار کوشیده است ضمن مطالعۀ اسنادی و بررسی پیشینۀ پیدایش شهرهای 24 ساعته، گونه‌های مختلف سنت شب‌نشینی در ایران را بهعنوان مهم‌ترین جلوۀ فعالیت‌های فراغتی و اجتماعی شبانۀ ایرانیان بررسی کند و به این پرسش پاسخ گوید که: آیا زندگی شبانۀ ایرانی‌ها صرفاً درونی است یا می‌توان جلوه‌هایی از حیات اجتماعی شبانه در بیرون از خانه را در آنان یافت. نتایج این پژوهش نشان می‌دهد بهجز شب‌نشینی‌های رایج ـ که در کانون خانواده شکل می‌گرفته ـ بیشتر اجتماعات شبانه، وابسته به آیین و مناسبت بوده است و حضور مردم در بیرون از خانه برای تفریح، اقتصاد و اجتماع در شبانگاه بهصورت غیرآیینی کمتر مجال بروز یافته است.
کلیدواژه‌ها
موضوعات
- kreitzman (1999). The 24 Hour society. profile Books. London.
- Bianchini,f. & Montgomery, J.& et al., (1988). City Centeres, city Cuiturs; The Role of The Arts hn the revitalization of towns and cities . Monchester; Monehes ter Free preff for the centre for local Economic strategies.
- Jacobs, J. (1961). The death and life of Great American cities. New York: Random House.
- Bianchini,f. & Montgomery, J.& et al., (1988). City Centeres, city Cuiturs; The Role of The Arts hn the revitalization of towns and cities . Monchester; Monehes ter Free preff for the centre for local Economic strategies.
- Jacobs, J. (1961). The death and life of Great American cities. New York: Random House.
