نقشِ خواهر داماد در باسنک‌های آیین ازدواج هرمزگان
نویسندگان
1
کارشناس ارشد زبان و ادبیات فارسی
2
گروه زبان و ادبیات فارسی، سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی وزارت آموزش و پرورش
3
سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی
چکیده
آیین ازدواج در استان هرمزگان خلاف مشابهت‌هایی که با مراسم عروسی دیگر اقوام ایران دارد به لحاظ مراسم جشن و چگونگی انجام آن تفاوت‌هایی دارد. یکی از این تفاوت‌ها خوانش مرتب باسنک (واسنک) در مراحل مختلف ازدواج توسط زنان و در بعضی از موارد توسط مردان است که البته بسامد خوانش زنان بسیار بالاتر از خوانش مردان است. این مقاله به شیوه تحلیل محتوا و با ابزار مشاهدات عینی و مصاحبه به بررسی باسنک‌ها و نقش خواهر داماد در هرمزگان می‌پردازد. باسنک‌های هرمزگان بیشتر جنبۀ مذهبی دارد و توسط اطرافیان عروس و داماد خوانده می‌شود. دو نفر از خوانندگان باسنک‌ها خواهر و مادر دامادند. نتایج حاصل این پژوهش نشان می‌دهد خواهر داماد حضور پررنگتری در باسنک (واسنک)ها دارد؛ اما مادر داماد نیز هرگاه مهمانان با کمی و کسری در مراسم ازدواج بهخصوص در مراحل پذیرایی مواجه شوند در باسنک‌ها حضور دارد که به صورت اعتراض و طنز مخاطب قرار می‌گیرد. این مقاله به بررسی هفتاد باسنک در هرمزگان می‌پردازد که در 16 مورد خواهر داماد نقش مستقیم دارد. اشعار باسنک در هرمزگان بیشتر در وزن‌های فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن و مستفعلن فعولن و یا مفاعلین مفاعیلن فعولن و چند وزن دیگر سروده شده است، البته به دلیل شفاهی و عامیانه بودن اشعار مشکل وزن و قافیه در تعدادی از آن‌ها دیده می‌شود.
کلیدواژه‌ها
موضوعات
آذرلی، غلامرضا (1394). فرهنگ واژگان گویش‌های ایرانی. تهران: هزار کرمان
-ابراهیمی، عبدالرحمن (1390). شهرستان سیریک از منظر تاریخ، فرهنگ و جغرافیا. بندرعباس: رسول.
-پاشایی، علی (1369) فرهنگ اندیشۀ نو. تهران: مازیار.
- درویشی، محمدرضا (1393). موسیقی و آیین‌های جزیرۀ قشم و جزایر تابعه. تهران: سازمان منطقۀ آزاد.
-دژگانی، فاطمه (1384). قشم نگین خلیج فارس. تهران: سیروان.
-دهخدا، علی‌اکبر (1325). لغت‌نامۀ دهخدا. تهران: مجلس.
- قتالی، عبدالجلیل (1388). بررسی گویش و واژگان بندر خمیر. شیراز: ایلاف.
- نعیمی، منصور (1386). فرهنگ لغت جامع هرمزگان. مشهد: سنبله.
-ابراهیمی، عبدالرحمن (1390). شهرستان سیریک از منظر تاریخ، فرهنگ و جغرافیا. بندرعباس: رسول.
-پاشایی، علی (1369) فرهنگ اندیشۀ نو. تهران: مازیار.
- درویشی، محمدرضا (1393). موسیقی و آیین‌های جزیرۀ قشم و جزایر تابعه. تهران: سازمان منطقۀ آزاد.
-دژگانی، فاطمه (1384). قشم نگین خلیج فارس. تهران: سیروان.
-دهخدا، علی‌اکبر (1325). لغت‌نامۀ دهخدا. تهران: مجلس.
- قتالی، عبدالجلیل (1388). بررسی گویش و واژگان بندر خمیر. شیراز: ایلاف.
- نعیمی، منصور (1386). فرهنگ لغت جامع هرمزگان. مشهد: سنبله.
