بازتاب گویش لری در آثار حسین پناهی
نویسندگان
1
عضو هیئت علمی گروه زبانشناسی دانشگاه سمنان
2
کارشناس ارشد زبانشناسی دانشگاه سمنان
چکیده
برای اثبات تأثیر گویش مادری نویسنده و شاعر در هر اثر می‌توان از هنجارگریزی گویشی به‌عنوان یکی از شواهد کمک گرفت. هنجارگریزی گویشی یکی از انواع هشتگانۀ هنجارگریزی‌های لیچ است. در این نوع هنجارگریزی، ساختی غیر از زبان هنجار وارد زبان ادب می‌شود که می‌تواند ردپایی از جغرافیای شاعر یا نویسنده باشد. در میان تحقیقات انجام‌شده در زمینۀ هنجارگریزی، پژوهشی که به‌طور اخص به تأثیر محیط و جغرافیای شاعر و چرایی استفاده از هنجارگریزی گویشی پرداخته باشد، انجام نشده است. در این تحقیق برآنیم که هنجارگریزی گویشی را در آثار نثر و شعر حسین پناهی بررسی کنیم و به تأثیر محیط زندگی در شعر و نثر وی بپردازیم. بدین منظور شانزده اثر1 نثر و شعر وی به‌طور کامل بررسی و مقایسه شده است. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که در آثار دورۀ اول، پناهی تأثیر بسیاری از محیط خود و زندگی عشایری دوران کودکی گرفته است. او با کاربرد واژه‌ها و اصطلاحات گویش لری در آثارش، تصاویری از خاطرات دوران کودکی و اوضاع زندگی عشایری را نشان داده و رنج و شادی را درهم آمیخته است؛ اما در دورۀ دوم آثار او، ردپای کمتری از محیط و زندگی عشایری به چشم می‌خورد. در بیشتر آثار این دوره- که دربارۀ نگاه او به دنیا و مسائل آن همانند عدالت، درد بیداری و ... است- هنجارگریزی‌های گویشی کمتر است.
کلیدواژه‌ها
منابع
- احمدی، بابک (1372). ساختار متن و تأویل. تهران: مرکز نشر.
- اخوان ثالث، مهدی (1371). گزیدۀ اشعار مهدی اخوان ثالث (م. امید). چ 3. تهران: مروارید.
- امین‌پور، قیصر (1389). تنفس صبح: گزیده دو دفتر شعر «تنفس صبح» و «در کوچه آفتاب». چ 6. تهران: سروش.
- پناهی، حسین (1376الف). چیزی شبیه زندگی. چ 1. تهران: نشر الهام.
- ________ (1376ب). من و نازی. چ 1. تهران: نشر الهام.
- ________ (1377الف). بی‌بی یون. چ 1. تهران: نشر الهام.
- ________ (1377ب). مجموعۀ خروس‌ها و ساعت‌ها. چ 1. تهران: الهام.
- ________ (1384الف). افلاطون کنار بخاری، مجموعه چشم‌ِ چپ سگ. دفتر دوم. چ 1. تهران: دارینوش.
- ________ (1384ب). به‌وقت گرینویچ. مجموعه چشم چپ سگ. دفتر اول. چ 1. تهران: دارینوش.
- ________ (1384ج). دو مرغابی در مه و گوش بزرگ دیوار. چ 2. تهران: دارینوش.
- ________ (1384د). کابوس‌های روسی. مجموعه چشم چپ سگ. دفتر چهارم. تهران: دارینوش.
- ________ (1384ذ). نامه‌هایی به آنا1، مجموعه چشم چپ سگ. دفتر ششم. چ 1. تهران: دارینوش.
- ________ (1384م). نمی‌دانم‌ها، مجموعه چشم چپ سگ. دفتر هفتم. تهران: نشر دارینوش.
- ________ (1388). سلام، خداحافظ. چ 3. تهران: نشر دارینوش.
- ________ (1389). سال‌هاست که مرده‌ام، مجموعۀ چشم چپ سگ. دفتر پنجم. چ 3. تهران: دارینوش.
- ________ (1390). ستاره‌ها. چ 4. تهران: دارینوش.
- ________ (1393الف). راه با رفیق. چ 3. تهران: دارینوش.
- ________ (1393ب). نامه‌هایی به آنا 2. چ 1. تهران: آنا پنا.
- جمالیانزاده، سید برزو و دیگران (1394). «ترانه‌های کار در شهرستان کهگیلویه (دهدشت)». ویژه‌نامۀ آواها و نواها و اشعار عامه در فرهنگ مردم ایران. س 3. ش 7.
- حاذقنژاد، آرش (1391). «تحلیل عناصر زبانی شعر حسین پناهی از دیدگاه سبک‌شناختی». پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی: پژوهش‌نامۀ فرهنگ و ادب. س 7. ش 12. صص 85-110.
- حسنلی، کاووس (1383). گونههای نوآوری در شعر معاصر ایران. تهران: ثالث.
- حق‌شناس، علی‌محمد (1373). «نظم، نثر، شعر، سه گونۀ ادب». مجموعه مقالات دومین کنفرانس زبانشناسی نظری و کاربردی. تهران: دانشگاه علامه طباطبایی. صص 102-113.
- سجودی، فرزان (1375). «هنجارگریزی در شعر سهراب سپهری: رویکردی زبان‌شناختی». فصلنامۀ هنر. ش 32. صص 478-487.
- سنگری، محمدرضا (1386). پرسه در سایۀ خورشید. چ 1. تهران: نشر لوح زرین.
- صفوی، کورش (1390). از زبانشناسی به ادبیات. چ 3. تهران: نشر اندیشه.
- عباسی، حبیب‌الله (1387). سفرنامۀ باران (نقد و تحلیل اشعار دکتر شفیعی کدکنی). تهران: نشر روزگار.
- علویمقدم، مهیار (1377). نظریههای ادبی معاصر (ساختارگرایی و صورت‌گرایی). چ 1. تهران: سمت.
- علی مردانی، نرگس (1389). «دلنوشته‌ها» گزیده اشعار نیما یوشیج به انضمام زندگینامه و کتابنامه. ج 4. چ 1. تهران: وزرا.
- ملکی، فاطمه (1393). تأثیر قالب شعر بر کاربرد هنجارگریزی اشعار قیصر امین‌پور. پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد زبانشناسی دانشگاه سمنان.
- نجاریان، محمدرضا و کبری ظریفیان (1394). «شروه، قهس و لالایی‌های کهگیلویه و بویراحمد». ویژه‌نامۀ آواها و نواها و اشعار عامه در فرهنگ مردم ایران. س 3. ش 7. صص 206-233.
- نصری اشرفی، جهانگیر (1381). فرهنگ واژگان تبری. 5 ج. تهران: احیاء کتاب.
- هراتی، سلمان (1388). از آسمان سبز. تهران: چاپ حوزۀ هنری.
Jacobson, R. (1960). Linguistics and Poetics. ed. T. Sebeok. Style in Language, MIT. Cambridge Mass.
Leech, G. H. (1969). Linguistics Guide to English Poetry. N.Y: Longman.
Mukarovsky, J. (1932). Standard Language and poetic language. University of Georgetown Press, Georgetown.
Miyata, M. (2012)."Type of linguistic deviation in Oliver Twist" Bulletin of Shikoku Women's University, Vol. 1, No. 1. (1981), pp. 1-18 .
- احمدی، بابک (1372). ساختار متن و تأویل. تهران: مرکز نشر.
- اخوان ثالث، مهدی (1371). گزیدۀ اشعار مهدی اخوان ثالث (م. امید). چ 3. تهران: مروارید.
- امین‌پور، قیصر (1389). تنفس صبح: گزیده دو دفتر شعر «تنفس صبح» و «در کوچه آفتاب». چ 6. تهران: سروش.
- پناهی، حسین (1376الف). چیزی شبیه زندگی. چ 1. تهران: نشر الهام.
- ________ (1376ب). من و نازی. چ 1. تهران: نشر الهام.
- ________ (1377الف). بی‌بی یون. چ 1. تهران: نشر الهام.
- ________ (1377ب). مجموعۀ خروس‌ها و ساعت‌ها. چ 1. تهران: الهام.
- ________ (1384الف). افلاطون کنار بخاری، مجموعه چشم‌ِ چپ سگ. دفتر دوم. چ 1. تهران: دارینوش.
- ________ (1384ب). به‌وقت گرینویچ. مجموعه چشم چپ سگ. دفتر اول. چ 1. تهران: دارینوش.
- ________ (1384ج). دو مرغابی در مه و گوش بزرگ دیوار. چ 2. تهران: دارینوش.
- ________ (1384د). کابوس‌های روسی. مجموعه چشم چپ سگ. دفتر چهارم. تهران: دارینوش.
- ________ (1384ذ). نامه‌هایی به آنا1، مجموعه چشم چپ سگ. دفتر ششم. چ 1. تهران: دارینوش.
- ________ (1384م). نمی‌دانم‌ها، مجموعه چشم چپ سگ. دفتر هفتم. تهران: نشر دارینوش.
- ________ (1388). سلام، خداحافظ. چ 3. تهران: نشر دارینوش.
- ________ (1389). سال‌هاست که مرده‌ام، مجموعۀ چشم چپ سگ. دفتر پنجم. چ 3. تهران: دارینوش.
- ________ (1390). ستاره‌ها. چ 4. تهران: دارینوش.
- ________ (1393الف). راه با رفیق. چ 3. تهران: دارینوش.
- ________ (1393ب). نامه‌هایی به آنا 2. چ 1. تهران: آنا پنا.
- جمالیانزاده، سید برزو و دیگران (1394). «ترانه‌های کار در شهرستان کهگیلویه (دهدشت)». ویژه‌نامۀ آواها و نواها و اشعار عامه در فرهنگ مردم ایران. س 3. ش 7.
- حاذقنژاد، آرش (1391). «تحلیل عناصر زبانی شعر حسین پناهی از دیدگاه سبک‌شناختی». پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی: پژوهش‌نامۀ فرهنگ و ادب. س 7. ش 12. صص 85-110.
- حسنلی، کاووس (1383). گونههای نوآوری در شعر معاصر ایران. تهران: ثالث.
- حق‌شناس، علی‌محمد (1373). «نظم، نثر، شعر، سه گونۀ ادب». مجموعه مقالات دومین کنفرانس زبانشناسی نظری و کاربردی. تهران: دانشگاه علامه طباطبایی. صص 102-113.
- سجودی، فرزان (1375). «هنجارگریزی در شعر سهراب سپهری: رویکردی زبان‌شناختی». فصلنامۀ هنر. ش 32. صص 478-487.
- سنگری، محمدرضا (1386). پرسه در سایۀ خورشید. چ 1. تهران: نشر لوح زرین.
- صفوی، کورش (1390). از زبانشناسی به ادبیات. چ 3. تهران: نشر اندیشه.
- عباسی، حبیب‌الله (1387). سفرنامۀ باران (نقد و تحلیل اشعار دکتر شفیعی کدکنی). تهران: نشر روزگار.
- علویمقدم، مهیار (1377). نظریههای ادبی معاصر (ساختارگرایی و صورت‌گرایی). چ 1. تهران: سمت.
- علی مردانی، نرگس (1389). «دلنوشته‌ها» گزیده اشعار نیما یوشیج به انضمام زندگینامه و کتابنامه. ج 4. چ 1. تهران: وزرا.
- ملکی، فاطمه (1393). تأثیر قالب شعر بر کاربرد هنجارگریزی اشعار قیصر امین‌پور. پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد زبانشناسی دانشگاه سمنان.
- نجاریان، محمدرضا و کبری ظریفیان (1394). «شروه، قهس و لالایی‌های کهگیلویه و بویراحمد». ویژه‌نامۀ آواها و نواها و اشعار عامه در فرهنگ مردم ایران. س 3. ش 7. صص 206-233.
- نصری اشرفی، جهانگیر (1381). فرهنگ واژگان تبری. 5 ج. تهران: احیاء کتاب.
- هراتی، سلمان (1388). از آسمان سبز. تهران: چاپ حوزۀ هنری.
Jacobson, R. (1960). Linguistics and Poetics. ed. T. Sebeok. Style in Language, MIT. Cambridge Mass.
Leech, G. H. (1969). Linguistics Guide to English Poetry. N.Y: Longman.
Mukarovsky, J. (1932). Standard Language and poetic language. University of Georgetown Press, Georgetown.
Miyata, M. (2012)."Type of linguistic deviation in Oliver Twist" Bulletin of Shikoku Women's University, Vol. 1, No. 1. (1981), pp. 1-18 .
