بررسی همسنج جایگاه زن در ضربالمثلهای امثال و حکم و فرهنگ ضربالمثلهای آکسفورد بر بنیاد دیدگاه‌های روان‌شناختی آلفرد آدلر و اریک برن
نویسندگان
دانشگاه حکیم سبزواری
چکیده
در میان گونه‌هایی که ما به عنوان ادبیات عامیانه می‌شناسیم، ضربالمثلها یکی از بهترین زمینه‌های پژوهش بر روی اندیشه‌های گویشوران یک زبان به شمار می‌آیند؛ در حقیقت این گونه، بخشی از ادبیات هر سرزمین است که مردم آن را به عنوان بهترین راه برای بیان اندیشه‌های رایج میان خویش برگزیده‌اند و از آن به عنوان زبان گویای حالات روانی خود بهره می‌برند؛ از این رو بررسی تطبیقی ضربالمثلهای پارسی و انگلیسی با تمرکز بر موضوع زن، با اتکا بر امثال و حکم و فرهنگ ضربالمثلهای آکسفورد، می‌تواند نمایانگر بخشی از ذهنیت گویشوران زبان پارسی و انگلیسی باشد؛ به ویژه زمانی که این بررسی همسنج با بهره‌گیری از دیدگاه‌های روانشناسی اریک برن و آلفرد آدلر صورت گیرد. آموزه‌هایی که تحت عنوان اصطلاح آلودگی در روانشناسی برن و اصطلاح اشتباه‌های بنیادی در روانشناسی آدلر مطرح شده است، می‌تواند زمینه را برای تحلیل دقیق ضربالمثلهای این دو مجموعه فراهم سازد؛ بررسی دقیق و آماری ضربالمثلها بر پایۀ دیدگاه‌های یادشده، رهگشای درک دقیق و واکاوی تطبیقی جایگاه زنان در ضربالمثلهای دو زبان خواهد بود. بررسی تطبیقی دو مجموعۀ ضرب‌المثل یاد شده، این نکته را بر ما آشکار می‌سازد که درصد آلودگی و اشتباهات بنیادی در ضرب‌المثل‌هایی که در پیوند با موضوع زن هستند، در هر دو زبان بسیار بالاست؛ البته بسامد ضربالمثلهای سالم در فرهنگ ضربالمثلهای آکسفورد به میزان 14.035درصد از ضربالمثلهای فارسی امثال و حکم افزون‌تر است.
کلیدواژه‌ها
منابع
- استوارت، یان و ون. جونز (1391). تحلیل رفتار متقابل: تأملی در روانشناسی تجربی. ترجمۀ بهمن دادگستر. چ 17. تهران: دایره.
- امین‌الرعایا، پروین و دیگران (1393). «بررسی ویژگی‌های منتسب به زنان در ضربالمثلهای فارسی». پژوهش زبان و ادبیات فارسی. ش 34. صص 89- 120.
- ایزدی، علیمحمد (1385). چرا عقب ماندهایم؟. چ 3. تهران: علم.
- برن، اریک (1391). بازیها، روانشناسی روابط انسانی. ترجمۀ اسماعیل فصیح. چ 17. تهران: ذهنآویز.
- پرتوی آملی، مهدی (1391). ریشه‌های تاریخی امثال و حکم. با مقدمۀ ابوالقاسم انجوی. 2ج. چ6. تهران: سنایی.
- داد، سیما (1385). فرهنگ اصطلاحات ادبی. چ 3. تهران: مروارید.
- دهخدا، علی‌اکبر (1390). امثال و حکم. 4ج. چ 18. تهران: امیرکبیر.
- دیویدف، هنری (1389). فرهنگ ضربالمثلها. ترجمۀ فرید جواهرکلام. چ 2. تهران: فرهنگ معاصر.
- ذوالفقاری، حسن (1391). «خانواده و روابط خانوادگی در ضربالمثلهای فارسی». فرهنگ مردم ایران. ش 31. صص 137-154.
- ــــــــــــــــ (1388). فرهنگ بزرگ ضربالمثلهای فارسی. 2 ج. چ 1. تهران: معین.
- سیپک، ییری (1389). ادبیات فولکلور ایران. ترجمۀ محمد اخگری. چ 3. تهران: سروش (انتشارات صدا و سیما).
- شاملو، ناهید (1387). «بررسیو مقایسۀ سیمای زن و مرد در امثال و حکم دهخدا». پژوهشنامۀ فرهنگ و ادب. س 2. ش 6. صص 219ـ233.
- شکورزاده بلوری، ابراهیم (1380). دوازده هزار مثل فارسی و سی هزار معادل آن‌ها. چ 4. مشهد: به‌نشر(انتشارات آستان قدس رضوی).
- شولتز، دوان پی. و سیدنی الن. شولتز (1394). نظریه‌های شخصیت. ترجمۀ یحیی سیدمحمدی. چ 32. تهران: نشر ویرایش.
- صمدی، بهاره و محمدرضا ابن الرسول (1389). «در نقد امثال و حکم دهخدا». پژوهش‌های زبان و ادبیات فارسی. س 2. ش 3 (7). صص 35ـ50.
- عباسیان، علی‌اکبر (1387). فرهنگ سیاسی در امثال و حکم فارسی(مؤلفه‌های فرهنگ سیاسی مردم ایران در آینۀ امثال و حکم). چ 1. تهران: اختران.
- فاطمی، جمیله (1390). «بررسی و تحلیل منطقی لغزش‌های فکری خرد عامه در ضربالمثلهای فارسی». کهن‌نامۀ ادب پارسی. س 2. ش 1. صص 87-99.
- فیروزبخت، مهرداد (1384). اریک برن، بنیانگذار تحلیل رفتار متقابل. چ 1. تهران: دانژه.
- محمدحسین‌زاده، عبدالرضا و محمد بصیری (1388). «بررسی جنسیت در ضربالمثلهای با توجه به آیات و احادیث». مطالعات اجتماعی روان‌شناختی زنان. س 7. ش 4 (22). صص7ـ31.
- مسبوق، سیدمهدی و مریم برزگر (1392). «بررسی انتقادی سیمای زن در امثال و حکم فارسی و عربی با استناد به آیات و روایات». لسان مبین. س 5. ش 14. صص 102ـ119.
- مقدادی، بهرام (1381). «ادبیات تطبیقی و نقش آن در گفتوگوی تمدن‌ها». پژوهش ادبیات معاصر جهان. س 9 (13). صص 129ـ150.
- ناصری، مهدی (1390). فرهنگ ضربالمثلهای فارسی ـ عربی. چ 1. قم: بوستان کتاب.
- نورد بی، ورنون و کالوین هال (1379). راهنمای زندگی‌نامه و نظریه‌های روان‌شناسان بزرگ. ترجمۀ احمد به‌پژوه و رمضان دولتی. چ 3. تهران: مؤسسۀ فرهنگی منادی تربیت.
- هریس، تامس (1391). وضعیت آخر. ترجمۀ اسماعیل فصیح. چ 28. تهران: فرهنگ نشر نو.
- Adler, Alfred (2009). Social Interest: A Challenge to Mankind. Tr. M.A. John Lintonand and Richards Vaughn. London: Oneworld Publications.
- --------------- (2013) . The Science of Living. New York: Routledge.
- Estaji, Ebrahim and Ali Sadeghimanesh (2016). "Pathology of the psychological contaminations in Dehkhoda’s Amsalo Hekam based on the thought of Eric Berne".International Journal of Humanities and Cultral Studies.Special Issue :2139-2150.
- Speake ,Jennifer (2007).Oxford Dictionary OF Proverbs. Previously co-edited with John Simpson. Fifth Edition. Oxford :Oxford university Press.
