آیین های زایش در فرهنگ عامه مردم منطقه لارستان
نویسنده
مدرس پیام نور
چکیده
طب عامه و اصول و فلسفه آن یکی از مباحث مهم در فرهنگ و ادبیات عامه ایرانیان است که بررسی آن بخشهای پنهان فرهنگ عامه را بازتاب میدهد. در این مقاله تلاش شده است با تمرکز بر آداب و رسوم منطقه لارستان آیینهای زایش در این خطه، از جوانب مختلف بررسی و مطالعه شود تا ضمن آشکارشدن و شناسایی عقاید و باورهای مربوط به طب عامه، بینش و جهانبینی عامیانه مردم نیز بیان شود. هریک از آیینهای مربوط به زایمان، تولد و نامگذاری بهنوعی موضوع گذار یا تشرف را نیز تداعی میکنند. درواقع، با پشت سر گذاردن هر مرحله و پاگشودن به مرحله جدید در زندگی، شاهد هویتیابی تازهای هستیم که روند اجتماعپذیری انسان را شکل میدهد. در این پژوهش بررسی مردمشناختی اعتقادات مربوط به باروری، بارداری و زایمان و سنت‌های آیینی مربوط به تولد نوزاد در منطقه لارستان در قالب نظریه تشرف ون جنپ1 بررسی شده است. مردمشناسیِ اعتقادات مربوط به زایش و تولد و آداب و مناسک پایدارکننده آن، ما را با بخشهای مهمی از حیات فرهنگی هر فرد در روند جامعهپذیری آشنا میکند. بر اساس این پژوهش، ما با چگونگی استحالۀ فرد در جریان مهمترین وقایع زندگیاش آشنا میشویم و روند فرهنگیشدن شرایط زیستی و طبیعی همچون زایش و تولد را واکاوی میکنیم. از آنجا که با توسعه روند مدرنیته بسیاری از باورهای سنتی و آداب و مناسک آنها رو به زوال و خاموشی است، بازنمایی این آیینها جهت شناخت گذشته فرهنگی مردم مناطق مختلف ایران ضروری است.
کلیدواژه‌ها
- ابراهیمی، معصومه (1392). دیوشناسی ایرانی. تهران. فرهامه.
- اسدیان خرمآبادی، محمد و دیگران (1358). باورها و دانستهها در لرستان و ایلام. تهران، مرکز مردمشناسی.
- بلوکباشی، علی (1379). «آبستنی». دائرۀالمعارف بزرگ اسلامی. تهران. مرکز دائرۀالمعارف بزرگ اسلامی.
- بهمنبیگی، محمد (1342). عرف و عادت در عشایر فارس. تهران، مرکز مردمشناسی.
- پورداود، ابراهیم (1356). یشتها. تهران. فروهر.
- خالقی‌مطلق، جلال (1389). یادداشت‌های شاهنامه. تهران، مرکز دائرهًْ‌‌المعارف بزرگ اسلامی.
- ذوالفقاری، حسن (1394). باورهای عامیانه مردم ایران. تهران. چشمه.
- کراسنوولسکا، آنا (1382). چند چهره کلیدی در گاهشماری ایرانی. تهران. ورجاوند.
- ماسه، هانری (1355). معتقدات و آداب ایرانی. ترجمه مهدی روشنضمیر. تبریز. دانشگاه تبریز.
- متین، پیمان (1389). «کهن درمانگران زن، یاریرسانان زایش». دارو و درمان. ش 81. صص 50-65.
---------- (1392). مردمگیاه: گیاهان آیینی در فرهنگ و فولکلور ایران. تهران. فرهامه.
- همایونی، صادق (1356). فرهنگ مردم سروستان. تهران: مرکز مردمشناسی ایران.
- Asatrian, G. (2001). "Al Reconsiderd". Iran and Caucasus. vol. 5. Leiden, Brill.
- Christensen, A. (1941). Essai sur la Demonologie Iranienne. Kobenhavn, Ejnar Munksgaard.
- Donaldson, B. A. (1938). The wild Rue. London: Luzac & Co.
- Dundes,A. (1992). The evil eye. USA: University of Wiscansin Press.
- Eliade, M. (1959). The Sacred and Profane,the Nature of Religion. New York.
--------- (1975). History and Meaning in Religion.Chicago.
--------- (1975). Rites and Symbols of Initiation: The Mysteries of Birth and Rebirth. London: Harper & Row.
- Smith,W.R.(1972). The Religion of the Semites. New York.
- Van Gennep, A. (1975). The Rites of Passage. Chicago, University of Chicago.
- Westermarck, E. (1933). Pagan Survivals in Mohammadan Civilization. Amsterda: Philo Press.
