گردآوری و بررسی واژگان و اصطلاحات شترداری در گونۀ زبانی «طُرود»
نویسندگان
1
دانشگاه سمنان
2
دانشجوی دکترای زبان و ادبیات فارسی دانشگاه مازندران
چکیده
دهستان طرود واقع در مرز جنوبی استان سمنان و بلحاظ تقسیم بندی جغرافیایی جدید زیرمجموعه شهرستان شاهرود به شمار می‌رود. گونۀ زبانی رایج در این دهستان دورافتاده -که همانندی فراوانی با گویش‌های خراسانی دارد- به دلایل گوناگون، از جمله دوری از محیط‌های بزرگ، تا حد زیادی دست ناخورده باقی مانده است. هم از این رو پژوهش علمی پیرامون واژگان، اصطلاحات و تعابیر این گونه زبانی می‌تواند افزون بر مزایای مردم‌شناسانه و زبان‌شناسانۀ آن، در گشودن برخی ازگره‌های زبانی و معنایی متون کهن فارسی مفید و راهگشا باشد. پژوهش پیش رو می‌کوشد با دسته بندی مهم‌ترین واژگان و اصطلاحات درپیوسته با پیشه شترداری در دهستان طرود، که طی یک پژوهش میدانی گردآوری شده و پس از تکمیل با کمک منابع کتابخانه‌ای به صورت موضوعی تدوین شده، به نکاتی دیگر از قبیل واژگان همانند در دیگر گویش‌های ایرانی، وجوه اشتقاق آنها، ریشه‌یابی برخی واژه‌های کهن ایرانی و آداب و رسوم ساربانی در این گونۀ زبانی اشاره شده است.
کلیدواژه‌ها
- قرآن کریم.
- آموزگار، ژاله و احمد تفضلی (1370). اسطورۀ زندگی زرتشت. بابل: کتابسرای بابل.
- ارانسکی، یوسیف میخائیلوویچ (1379). مقدمه بر فقهاللغۀ ایرانی. ترجمۀ کریم کشاورز. چ 2. تهران: پیام.
- اسدی طوسی، ابومنصور علیبناحمد (1319). لغت فرس. تصحیح عباس اقبال. طهران: چاپخانۀ مجلس.
- افخمیعقدا، رضا (1390). «نگاهی نمادین به حضور شتر در شعر دورۀ جاهلی». ادب عربی. س 3. ش 3. صص 247-280.
- برایدوود، رابرت (1363). انسانهای پیش از تاریخ. ترجمۀ اسماعیل مینوفر. چ 1. تهران: جیران.
- پاپلی یزدی، محمدحسین و مجید لباف خانیکی (1379). «ترکیب گله در دامداری سنتی ایران». تحقیقات جغرافیایی. ش 56. صص 209-234.
- ثعالبینیشابوری، أبومنصور (1965). ثمارالقلوب فی المضاف و المنسوب. تصحیح محمد أبوالفضل ابراهیم. چ 1. قاهره: دارالمعارف.
- جاحظ، عمروبنبحر (1996). الحیوان. تصحیح عبدالسلام محمد هارون. بیروت: دارالجیل.
- جرّ، خلیل (1376). فرهنگ لاروس. ترجمۀ سیدحمید طبیبیان. چ 7. تهران: امیرکبیر.
- جرجانی، اسماعیلبنحسن (1391). ذخیرۀ خوارزمشاهی. قم: مؤسسۀ احیاء طب طبیعی.
- حکیمی، محمود (1374). شگفتیهای جهان خلقت. چ 6. قم: انجام کتاب.
- دولتآبادی، محمود (1379). کلیدر. چ 14.تهران: چشمه.
- دهخدا، علیاکبر (1328). لغتنامه. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
- رجبی، پرویز (1357). جندق و ترود؛ دو بندر فراموششدۀ کویر بزرگ نمک. تهران: توکا.
- زمردیان، رضا (1379). راهنمای گردآوری و توصیف گویشها. چ1. مشهد: دانشگاه فردوسی.
- شاهحسینی، علیرضا (1390). ایل سنگسری. ویرایش دوم. سمنان: حبلهرود.
- -----------(1383). چوداریها قبیلهای کویرنشین. چ 1. سمنان: بوستان اندیشه.
- صادقی، علیاشرف (1380). مسائل تاریخی زبان فارسی. تهران: سخن. چ 1.
- طباطبایی، سیدحسین و سیدحسن طباطبایی (1393). «گردآوری و بررسی واژگان و اصطلاحات دامداری در گونۀ زبانی سَطوه». فرهنگ و ادبیات عامه. س2. ش 4. صص 159-182.
- طباطبایی، سیدحسین و جواد عامری (1394). «اُلاهخوانی، تجلی عشق و حماسه در
جشنهای کویرنشینان». فرهنگ و ادبیات عامه. س 3. ش 7. صص 1-20.
جشنهای کویرنشینان». فرهنگ و ادبیات عامه. س 3. ش 7. صص 1-20.
- فرحان، نایفه (2000). أسماء أعلام من البادیه. الاردن: الاکادیمیه للنشر.
- فردوسی، ابوالقاسم (1389). شاهنامه. به کوشش سعید حمیدیان. چ17. تهران: قطره.
- فرهوشی، بهرام (1381). فرهنگ زبان پهلوی. چ 4. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
- کردوانی، پرویز (1386). کویر (نمکزار) بزرگ مرکزی ایران و مناطق همجوار . چ 1. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
- کوئن، بروس (1372). مبانیجامعهشناسی. ترجمۀ غلامعباس توسلی و رضا فاضل. تهران: سمت.
- گابریل ، آلفونس (1371). عبور از صحاری ایران. ترجمۀ فرامرز نجد سمیعی. مشهد: آستان قدس رضوی.
- مصطفویوهومن، علیاصغر (1377). «شتر». مهر. ش 15. صص 1-5.
- معری، ابیالعلاء (2001). رسالۀ الغفران. تصحیح علی حسن فاعور. بیروت: دارالکتب العلمیه.
- معلوف، لویس (1382). المنجد. ترجمۀ محمد بندرریگی. چ 4. تهران: نشر ایران.
- مکنزی، دیوید نیل (1373). فرهنگ کوچک پهلوی. ترجمۀ مهشید میرفخرایی. چ 1. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
- منوچهری دامغانی، احمدبنقوص (1347). دیوان منوچهری. به کوشش محمد دبیرسیاقی. چ 3. تهران: کتابفروشی زوار.
- میلنر، اندرو (1387). درآمدی بر نظریۀ فرهنگی معاصر. ترجمۀ جمال محمدی. چ 2. تهران: ققنوس.
- ناظرعدل، کامبیز (1365). پرورش شتر. تهران: جهاد دانشگاهی.
- نعیمی، احمد اسماعیل (1995). الأسطوره فی الشعر العربی قبل الاسلام. قاهره: سینا.
- هدین ، سون (1355). کویرهای ایران. ترجمۀ پرویز رجبی. چ 1. تهران: توکا.
- هرن، پاول و هوبشمان هاینریش (1356). اساس اشتقاق فارسی. ترجمه و تنظیم جلال خالقی مطلق. تهران: بنیاد فرهنگ ایران.
- یغمایی، اسماعیل هنر (1363). جندق و قومس در اواخر دورۀ قاجار. تصحیح عبدالکریم حکمت یغمایی. چ 1. تهران: نشر تاریخ ایران.
- یغمایی، حبیب (1331). «یک صفحه از تاریخ». یغما. ش 56. صص527-528.
