ریختشناسی قصه‌های قشقایی براساس نظریۀ ساخت‌گرایی
نویسندگان
1
دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه هرمزگان
2
استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه هرمزگان
3
کارشناس‌ارشد زبان و ادبیات فارسی
چکیده
یکی از مهمترین ساکنان سرزمین ایران قوم ترکزبان قشقایی هستند. این قوم ادبیات و فرهنگ غنی دارند که به نظر میرسد در جریان یکسانسازی و فرایند مدرنیتۀ جامعۀ ایران در حال اضمحلال است. قصه‌ها بخشی از ادبیات و فرهنگ شفاهی قشقایی است. تاکنون مطالعه‌ای با رویکرد ساختاری بر روی قصه‌های قشقایی صورت نگرفته، لذا در این پژوهش ده قصه برای نمونه بررسی شده است. روش بررسی براساس خویشکاری‌های پیشنهادی خدیش است که خود برگرفته از الگوی ریخت‌شناسانۀ ولادیمیر پراپ، محقق فرمالیست روسی، است. برای این کار ابتدا قصه‌ها تجزیه و تحلیل شدهاند و سپس الگوی هر قصه به همراه ترکیب حرکت‌های آن ذکر شده است. این بررسی نشان می‌دهد که قصه‌های قشقایی قابلیت بررسی ساختاری را دارند و تا حد زیادی با الگوی دیگر قصه‌های ایرانی همخوانی دارند.
کلیدواژه‌ها
منابع
- احمدی، بابک (1370). ساختار و تأویل متن. ج 1. تهران: مرکز.
- امامی، نصرالله (1385). مبانی و روش های نقد ادبی. تهران: جامی.
- برتنس، یوهانس ویلم (1387). مبانی نظریۀ ادبی. ترجمۀ محمدرضا ابوالقاسمی. تهران: ماهی.
- پراپ، ولادیمیر (1386). ریخت شناسی قصه های پریان. ترجمۀ فریدون بدرهای. تهران: توس.
- خدیش، پگاه (1387). ریختشناسی افسانههای جادویی. تهران: علمی و فرهنگی.
- دهقانیان، جواد و سعید حسامپور (1390). «نگاهی ساختارگرایانه به داستانهای کاووس». بوستان ادب. ش 3. صص99-122.
- صدیق، حسن (1357). هفت مقاله پیرامون فولکلور و ادبیات مردم آذربایجان. تهران: دنیای دانش.
- کیانی، منوچهر (1386). افسانه ها و قصه های ایل قشقایی. شیراز: کیان نشر.
- مارزلف، اولریش (1371). طبقه بندی قصه های ایرانی. ترجمۀ کیکاووس جهانداری. تهران: سروش.
