جایگاه پوشش سنتی لکزبانان لرستان در تکبیتیهای آنان
نویسندگان
1
استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه ارومیه
2
کارشناس ارشد زبان و ادبیات فارسی
چکیده
ساکنان استان لرستان، به دو گویش لری بختیاری و لری فارسی و زبان لکی سخن میگویند. لکزبانان ساکن شمال و غرب لرستان، بسیاری از آداب و رسوم و فرهنگ خود را در قالب تکبیتی به زبان لکی به صورت شفاهی یا کتبی بیان کردهاند. از جملۀ این تکبیتیها - که بیانگر آداب و رسوم و فرهنگ مردم این خطه است- میتوان به تکبیتیهای فال «چلسرو» و «مور» اشاره کرد. مقالۀ حاضر بر اساس منابع کتابخانهای و به شیوۀ توصیفی- تحلیلی انجام گرفته و هدف از آن، کشف رابطۀ میان تکبیتها و پوشش زنان و مردان لکزبان است. در تکبیتیهای فال «چلسرو» - که به آن اشعار شادیانه هم گفته میشود- معمولاً پوشش زنان ازجمله سرون، سرداری، کلنجه، کوش، کراس، ژیرجامه، و زیورآلات مختلف زنانه، توصیف شده است که حاکی از اهمیت و تنوع پوشش زنان لکزبان، جایگاه اجتماعی و میزان دارایی آنان است. در ابیات «مور» (مویه) نیز که مضامین غمناک و اندوهآلود را دربر دارد، پوشش مردان بیشتر از پوشش زنان توصیف شده است. در برخی از این ابیات، به شباهت پوشش دولتمردان ماد و آیین زردشت با پوشش لکزبانان این استان، اشاره شده است.
کلیدواژه‌ها
منابع
- آزادبخت، جهانشاه (1387). سرودهای ماندگار. چ اول. خرمآباد: شاپورخواست.
- بیرانوند، میثم (1390). شناخت لرستان و شهرهای آن. خرمآباد: اردیبهشت جانان.
- پارسا، بهجتالله (1388). لرستان در باستان و امروز. خرمآباد: شاپورخواست.
- پهلوانی، لیلا (1392). مستندنگاری البسۀ محلی لرستان. اداره کل میراث فرهنگی و گردشگری و صنایع دستی استان لرستان: معاونت صنایع دستی.
- دوستی، کرم (1392). مردمشناسی ادبیات لکی. چ اول. خرمآباد: سپهر ادب.
- رحیمی عثمانوندی، رستم (1379). بومیان درۀ مهرگان. چ اول. کرمانشاه: ماهیدشت.
- رستمپور، سالومه (1381). مهرپرستی در ایران، هند و روم. تهران: خورشیدآفرین.
- روحالامینی، محمود (1368). زمینۀ فرهنگشناسی. تهران: عطارد.
- زینیپور، مهدی (1393). «پوشش سنتی لک و لر». روزنامۀ کاسیت. 19 مرداد.
- شفیعزاده، فتحالله (1383). لرستان در شعر شاعران. خرمآباد: شاپورخواست.
- شهشهانی، سهیلا (1374). تاریخچۀ پوشش سر در ایران. تهران: مدبر.
- ضیاءپور، جلیل (1346). پوشاک ایلها، چادرنشینان و روستاهای ایران. تهران: فرهنگ و هنر.
- عسکری عالم، علیمردان (1387). فرهنگ عامۀ لرستان. ج دوم. چ اول. خرمآباد: شاپورخواست.
- غیبی، مهرآسا (1387). پوشاک اقوام ایرانی. تهران: هیرمند.
- فهیمنیا، م. (1385). طراحی لباس جامع. تهران: تعاونی کارکنان سازمان آموزش فنی و حرفهای کشور-تورنگ.
- متین، پیمان (1382). پوشاک در ایرانزمین. تهران: امیرکبیر.
- نجفزاده قبادی، امیدعلی(1391). ادبیات عامۀ لکی. چ اول. خرمآباد: شاپورخواست.
- یوسفی، مسعود (1387). مویههای سرزمین من. چ اول. خرمآباد: شاپورخواست.
