بازنمایی زنان در ضربالمثلهای گیلکی (گونۀ اشکورات)
نویسندگان
استادیار زبان‌شناسی همگانی دانشگاه گیلان
چکیده
ضربالمثلها آینۀ فرهنگ هر جامعه هستند؛ از اینرو، با بررسی آنها میتوان به درک بهتری از باورها و نگرشهای گویشوران هر جامعه نسبت به زن و ارزشهای اجتماعی- فرهنگی مردم هر منطقه دست یافت. هدف از انجام این پژوهش، توصیف و تحلیل بازنمایی زنان در ضربالمثلها گیلگی (گونۀ اشکورات) است. دادههای این پژوهش از طریق مصاحبۀ ساختیافته با شصت نفر از گویشوران اصیل گیلکیزبان اشکورات (اعم از زن و مرد)- که بیش از 45 سال سن داشتند و چندان متأثر از زبان فارسی معیار نبودند- گردآوری شد. از آنجا که روش انجام این تحقیق توصیفی- تحلیلی است، ضربالمثلهای گردآوریشده دربارۀ زنان، نخست از نظر معنایی تقسیمبندی و توصیف و سپس به هجده مقوله تقسیمبندی شدند. این مقولهها نشان میدهند که سه نوع تصویر یا بازنمایی از زنان در مثلها وجود دارد که به ترتیب فراوانی عبارتاند از: الف) بازنمایی منفی، ب) بازنمایی مثبت، ج) بازنمایی خنثی. توزیع این بازنماییها در چارچوب گفتمان انتقادی و مطالعات فمینیستی تحلیل شد. از یافتههای مهم پژوهش حاضر این است که در جامعۀ گیلکیزبان منطقۀ اشکورات مفهوم جنسیت بهعنوان ساختاری ایدئولوژیک درک میشود. بر اساس رابطۀ سلسلهمراتبی برتری و فرودستی، طبقۀ اجتماعی زنان فرودست شمرده میشود و زنان بهعنوان اعضای طبقۀ اجتماعی فرودست بدون مزیت خاص و بیشتر نادیده گرفته میشوند.
کلیدواژه‌ها
- دبیرمقدم، محمد (1392). ردهشناسی زبانهای ایرانی. ج اول. تهران: سمت.
- ذوالفقاری، حسن (1388). «بررسی ضربالمثلهای فارسی در دو سطح واژگانی و نحوی». فنون ادبی. س 1. ش 1. صص 57-80.
- ریترز، جورج (1384). نظریۀ جامعهشناسی در دوران معاصر. ترجمۀ محسن ثلاثی. تهران: انتشارات علمی.
- محمدپور، احمد و دیگران (1391). «مطالعۀ تفسیری بازنمایی زن در ضربالمثلهای کردی (مورد مطالعه: گویش سورانی- مکریانی)». زن در فرهنگ و هنر. دورۀ 4. ش 3. صص 65- 83.
- موحد، محمد و دیگران (1391). «تحلیلی جامعهشناختی از ضربالمثلهای زنانه در شهرستان لامرد استان فارس». زن در فرهنگ و هنر. س 4. ش 2. صص 105- 124.
- Baker, Paul (2011). "Discourse and Gender". ed. Ken Hyland and Paltridge Brian. The Continuum Companion to Discourse Analysis. London: Continuum.
- Belfatmi, M. (2013). "The Representation of Women in Moroccan Proverbs". IOSR Journal Of Humanities And Social Science. vol. XVIII. Issue 1. pp. 15-21.
- Braun, F. (2001). "The Communication of Gender in Turkish". Gender Across L ds.گران ()اینکه مفهوم نیست از باز هم اغماض و پیچیدگی داردanguages. eds. M. Hellinger & H. Bussmann. Vol. I. pp. 283-310. John Benjamins Publishing Company, Amsterdam/Philadelphia.
- Cornwall, A. & N. Lindisfarne (1995). "Feminist Anthropologies and Questions of Masculinity". The Future of Anthropology: Its Relevance to the Contemporary World. eds. A. Ahmed & C. Shore. pp. 134-157. London & Atlantic Highlands: The Athlone Press.
- Diabah, G. & N. A. A. Amfo (2014). "Caring Supporters or Daring Usurpers? Representation of Women in Akan Proverbs". Discourse & Society. vol. XXVI (1). pp. 3-28.
- Doleschal, U. & S. Schmid (2001). "Doing Gender in Russian". Gender Across Languages. eds. M. Hellinger & H. Bussmann. vol. I. pp. 253- 282. John Benjamins Publishing Company, Amsterdam/Philadelphia.
- Ennaji, M. (2008). "Representations of Women in Moroccan Arabic and Berber Proverbs". International Journal of the Sociology of Language. no.190. pp. 167-181. doi: 10.1515/IJSL.2008.017.
- Goddard, A. & L.M. Patterson (2000). Language and Gender. London: Routledge.
- Grushko, E. A. & Y. M. Medvedev (2003). Myths and Legends of Old Russia. Moscow: Eksmo.
- Hamdan, R. & S. Radzi (2014). "Gender Perspective in Malay Proverbs". Middle-East Journal of Scientific Research.no. 22 (1). pp. 99-106.
- Hussein, J. W. (2005). "The Social and Ethno- cultural Construction of Masculinity and Femininity in African proverbs". African Study Monographs. No. XXVI(II). pp. 59-87.
- ------------------ (2009). "A Discursive Representation of Women in Sampleproverbs from Ethiopia, Sudan, and Kenya". Research in AfricanLiteratures. no. 40(3). pp. 96-108.
- Jayawardena, H.S.M.M. (2014). "Representation of Women in Sinhala and French Proverbs". Proceedings of the Peradeniya University. International Research Sessions. Sri Lanka. vol. XVIII.
- Kirilina, Alla V. (1999). "Russkie poslovicy i pogovorki: ne tol’ko androcentrism". [Russian proverbs and idioms: not only androcentrism]. Vestnik Tambovskogo Universiteta. Serija Gumanitarnye Nauki 1999. no. 2. pp. 41–47.
- Lakoff, R. (1977). "Language and Woman's Place". Language in Society. no. 2:1. pp. 45-79.
- Lazar, Michell M. (2005). Feminist Critical Discourse Analysis: Gender, Power and Ideology in Discourse. New York: Palgrave MacMillan.
- ---------------------- (2007). "Feminist Critical Discourse Analysis: Articulating a Feminist Discourse Praxis". Critical Discourse Studies. no. 4:2. pp. 141- 164.
- Lee, J. (2015)."Chinese Proverbs: How Are Women and Men Represented?". Multidisciplinary Journal of Gender Studies. no. 4 (1). pp. 559- 585. doi: 10.4471/generous. 2015. 47.
- Oha, O. (1998). "The Semantics of Female Devaluation in Igbo Proverbs". African Study Monographs. no.19(2). pp. 87-102.
- Schipper, M. (2010). Never Marry a Woman with Big Feet: Women in Proverbs from Around the World. Leiden university press.
- Sellers, S. (1991). Language and Sexual Difference: Feminist Writing in France. London: Macmillan.
- Speer, S. A. (2005). Gender talk: Feminism, Discourse and Conversational Analysis. London: Routledge.
- --------------- (2002). "Sexist Talk: Gender Categories, Participants' Orientations and Irony". Journal of Sociolinguistics.no. 6(3). pp. 347-377.
- Spender, D. (1980). Man Made Language. London: Routledge.
- Storm, H. (1992). Women in Japanese Proverbs. Asian Folklore Studies. no.51. pp.167-182.
- Tannen, D. (1990). You Just Don't Understand! Women and Men in Conversation. London: Virago.
- Yusuf, Yisa K. (1998). "Gender Bias and Images of Women in English and Yoruba Proverbs". Gender Perceptions and Development in Africa. Lagos. ed. M. M. E. Kolawole. pp. 63-81. Aarobon Academic Publishing.
