جلوه‌های رنگ در ترانههای عامه تالشی جنوبی
نویسندگان
1
دانشگاه گیلان - دانشکده ادبیات وعلوم انسانی - گروه زبان وادبیات
2
کارشناس‌ارشد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه گیلان
چکیده
در روانشناسی نوین، رنگها یکی از معیارهای سنجش شخصیت به‌شمار میآیند و می‌توانند منبع غنی و مفیدی برای خوانشهای ذهنی و تحلیل ویژگیهای روحیِ هر قوم و ملتی باشند. از بررسی روانشناسی رنگهای بهکار رفته در آثار مختلف ادبیِ هر ملت، میتوان به نکات ظریف و منحصر‌بهفردی از ویژگیهای رفتاری آن‌ها دست یافت و از این طریق، پلی بین دانش روانشناسی و ادبیات عامه ایجاد کرد. در این مقاله سعی داریم ضمن بررسی خصوصیات زیباییشناختی و هنری ترانههای عاشقانه قوم تالش، به تحلیل رنگهای آن براساس هشت رنگ کارکردی آزمایش ماکس لوشر بپردازیم تا از زبان سرایندگان گمنام این ترانهها به برخی از ویژگیهای روحی-روانی مردم منطقه پی‌ببریم. روش تحقیق، توصیفی- تحلیلی، و شیوه گردآوری اطلاعات، میدانی و کتابخانه‌ای است. در این بررسی حدود 50 ترانه عاشقانه تالشی که در آن‌ها انواع رنگ بهکار رفته- از پربسامدترین رنگها تا کمترین آن‌ها- تحلیل و بررسی شده‌اند. یافته‌های این پژوهش خصوصیات روحی-روانی مردم منطقه را در بروز اعتقاد و احساسات، فشارها، حساسیت‌ها، ناکامیها، شادیها و ... نشان میدهد.
کلیدواژه‌ها
- قرآن کریم.
- ایتن، هانس (1373). کتاب رنگ. ترجمه محمدحسین حلیمی. تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
- برند فلمار، کلاوس (1376). رنگها و طبیعت شفابخش آن‌ها. ترجمه شهناز آذرنیوش. تهران: ققنوس.
- بلوردی، طیبه (1387). «روانشناسی رنگ و آثار تربیتی آن از منظر قرآن کریم». مجله علوم قرآن و حدیث. ش 27. صص 92-109.
- پناهی، مهین (1385). «روانشناسی رنگ در اشعار نیما (براساس روانشناسی رنگ ماکس لوشر)». فصلنامه پژوهشهای ادبی. ش 12-13. صص 49-82.
- پورعلی، مرضیه (1388). تحلیل رنگ در شعر شاملو. مازندران: دانشکده علوم انسانی و علوم اجتماعی مازندران.
- ترکاشوند، نازبانو (1388). «بررسی تطبیقی کاربرد بومی رنگها در ایران با علم روانشناسی رنگ (مطالعه موردی: منظومه هفت‌پیکر)». کتاب ماه ادبیات. ش 34. صص 36-41.
- جودی نعمتی، اکرم (1387). «تناسب رنگها در صور خیال و هسته روایی شاهنامه». فصلنامه پژوهشهای زبان فارسی. ش 11. صص 57-82.
- جوکار، مجید و علی شریفی (1389). «رنگ سفید از منظر قرآن و روانشناسی». پژوهش‌نامه علوم و معارف قرآن کریم. س 2. ش7. صص 91-108.
- حجتی، محمدامین (1383). اثرات تربیتی رنگ. تهران: جمال.
- حسنلی، کاووس و لیلا احمدیان (1387). «بازنمود رنگ سرخ، زرد، بنفش در شاهنامة فردوسی». نشریه دانشکده ادبیات و علوم انسانی کرمان. ش 23. صص 59-88.
- خسروی، کبری و نرگس انصاری (1390). «خوانش رنگ در مجموعه اشعار عمر ابوریشه». پژوهش‌نامه نقد ادب عربی. ش 2 (6/60). صص 6-29.
- دهقانیان، جواد و زینب مریدی (1391). «مفهوم مرگ و زندگی در رمان سووشونبر پایه نشانه‌شناسی رنگ سیاه». مجله ادبیات پارسی معاصر. س 2. ش 1. صص 65-88.
- دی، جانان و لسی تیلور (1385). روانشناسی رنگ (رنگ‌درمانی). ترجمه مهدی گنجی. تهران: ساوالان.
- ذبیحنیا عمران، آسیه و نگین محمدی (1390). «روانشناسی رنگ در شاهنامه». مجله نامه پارسی. ش 56 - 57. صص 129-150.
- ------------- و سیدخلف حوتینژاد (1392). «روانشناسی رنگ در روایت وامق و عذرا- بررسی و تحلیل روانشناسی رنگ در سه رنگ روایت وامق و عذرای حسینی، جوشقانی و ظهیر کرمانی». مجله چیدمان. س2. ش 2. صص 154-162.
- رئیسی، صدیق و دیگران (1387). «روانشناسی رنگ و انتخاب خودرو». فصلنامه روانشناسی تحولی: روانشناسان ایرانی. س5. ش 17. صص 19-26.
- زرینکوب، عبدالحسین (1372). آشنایی با نقد ادبی. تهران: سخن.
- زمانی اصل، مریم (1385). «نگاهی به روانشناسی رنگها در پوشش دانشآموزی». مجله هنر و معماری «تندیس». ش 79. ص 25.
- سان، دوروتی و هوارد سان (1378). زندگی با رنگ (روانشناسی و درمان با رنگها). ترجمه نغمه صفاریانپور. تهران: حکمت.
- سیفی، طیبه (1390). «زیباییشناسی رنگ آبی در اشعار عبدالوهاب البیانی». پژوهش‌نامه نقد ادب عربی. ش 1 (6/59). صص 97-112.
- شمسالدینی لمری، عباس (1392). بررسی و تحلیل عناصر رنگ و بو در مثنوی مولوی. رفسنجان: دانشگاه ولی‌عصر.
- ظفرآبادی، طیبه (1392). بررسی رنگ و دلالتهای آن در شعر محمد الماغوظ. شیراز: دانشگاه علوم انسانی شیراز.
- علایی، مشیت (1380). «ادبیات و روانشناسی». کتاب ماه ادبیات و فلسفه. ش 43. صص 18-23.
- علوی مقدم، مهیار و سوسن پورشهرام (1389). «کاربرد نظریه روانشناسی رنگ ماکس لوشر در نقد و تحلیل شعر فروغ فرخزاد». مجله پژوهشهای زبان و ادبیات فارسی. ش2 (پیاپی6). صص 83-94.
- فرید، امیر (1388). «رنگ در نگارگری ایران، رنگ در بیرنگی (بررسی و کاربرد رنگ و رنگ‌آمیزی)». کتاب ماه ادبیات. ش 136. صص 58-62.
- قاسمزاده، علی و ناصر نیکوبخت (1382). «روانشناسی رنگ در اشعار سهراب سپهری». فصلنامه پژوهشهای ادبی. ش 2. صص 145-156.
- کارکیا، فرزانه (1375). رنگ، بهره‌وری و نوآوری. تهران: دانشگاه تهران.
- کوپر، جی‌سی (1379). فرهنگ مصور نمادهای سنتی. ترجمه ملیحه کرباسیان. تهران: مرشاد.
- لوشر، مارکس (1392). روانشناسی رنگها. ترجمۀ ویدا ابیزاده. تهران: درسا.
- مرادی، واحدی (1391). بررسی رنگ در اسکندرنامه نظامی و آیینه اسکندری امیرخسرو دهلوی. ایلام: دانشگاه ادبیات و علوم انسانی ایلام.
- نوری، نظامالدین (1380). دو شاعر نوپرداز طبیعت نیما و سهراب. تهران: زهره.
- واردی، زرین‌تاج و آزاده مختارنامه (1386). «بررسی رنگ در حکایتهای هفت‌پیکر نظامی». ادب‌پژوهی. ش 2. صص 167-189.
- وحیدیان کامیار، تقی و علی‌‌اکبر سام‌خانیانی (1382). «رنگ در شعر معاصر». مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد. ش 4 (پیاپی 143). صص 17-37.
- همتیزاده، لیلا (1390). کاربرد روانشناسی و زیباییشناسی رنگ و عناصر گرافیکی در سینمای ایران (ایران و جهان). تهران: دانشکده هنر و معماری دانشگاه آزاد اسلامی تهران مرکز.
