نوع ادبی قضیه در وغ وغ ساهابِ صادق هدایت
نویسندگان
1
دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی
2
هیات علمی گروه مردم‌شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز
چکیده
قضیه یک نوع ادبی طنزآمیز است که به ابتکار صادق هدایت در کتاب وغ وغ ساهاب پدید آمده و با وجود ظرفیت زیاد آن برای کاربرد در طنزپردازی، هنوز مورد بازشناسی دقیق و پیروی جدی قرار نگرفته است. در قضیه با نوع ادبی کلی‌تر نقیضه مواجه‌ایم؛ ضمن اینکه مختصات زبانی، شکلی و محتوایی آن، برجستگی خاصی به آن داده است. دو شگردِ برخورد عامیانه با شعر و تخریب عمدی وزن و قافیه نیز هرچه بیشتر به این برجستگی دامن زده و انتقاد از مسائل پنهان اجتماعی، فرهنگی و ادبی نیز بر ویژگی‌های منحصربه‌فرد آن افزوده است. نگارنده در این مقاله به بازکاوی سبک‌شناسانه قضیه‌های وغ وغ ساهاب می‌پردازد و برآن است تا نشان دهد هدایت از چه شگردهایی برای نوشتن قضیه‌هایش سود جسته است.
کلیدواژه‌ها
- اتحاد، هوشنگ (1382). پژوهشگران معاصر ایران. تهران: فرهنگ معاصر.
- بهارلوییان، شهرام و فتحالله اسماعیلی (1379). شناختنامۀ صادق هدایت. تهران: قطره.
- پارسینژاد، ایرج (1376). «قضیه در آثار صادق هدایت». ایراننامه. ش 61. صص 97- 110.
- حیدری، غلام (1368). «صادق هدایت و سینما». چیستا. ش 65. صص 632- 641.
- خامهای، انور (1368). چهار چهره (خاطرات و تفکرات دربارۀ نیما یوشیج، صادق هدایت، عبدالحسین نوشین و ذبیح بهروز). تهران: کتاب‌سرا.
- داد، سیما (1387). فرهنگ اصطلاحات ادبی. تهران: مروارید.
- داریوش، پرویز (1378). یاد بیدار. تهران: نشر سالی.
- دستغیب، عبدالعلی (بیتا). نقد آثار صادق هدایت. تهران: مرکز نشر سپهر.
- دوبرو، هدر (1389). ژانر (نوع ادبی). ترجمۀ فرزانه طاهری. تهران: نشر مرکز.
- رزمجو، حسین (1372). انواع ادبی و آثار آن در زبان فارسی. چ 2. مشهد: آستان قدس رضوی.
- شمیسا، سیروس (1381). انواعادبی. چ 9. تهران: فردوس.
- صلاحی، عمران و بیژن اسدیپور (1384). طنزآوران امروز ایران (51 داستان طنز از 40 نویسنده). تهران: مروارید.
- عطاییراد، حسن و سید جلال قیامی میرحسینی (1380). مرد اثیری (در شناخت، زندگی و مرگ و اندیشه‌های صادق هدایت). تهران: روزگار.
- فرزانه، م.ف (1384). صادقهدایتدرتار عنکبوت. تهران: نشر مرکز.
- فلاح قهرودی، غلامعلی و زهرا صابری تبریزی (1389). «نقیضه و پارودی». پژوهشهای زبان و ادبیات فارسی. ش 8. صص 17- 32.
- کادن، جی. ای (1380). فرهنگ ادبیات و نقد. ترجمۀ کاظم فیروزمند. تهران: شادگان.
- گوشه، مریم سادات (1383). تاریخشفاهیادبیاتمعاصرایران (1): صادقهدایت. زیر نظر محمدهاشم اکبریانی. تهران: روزنگار.
- میرعابدینی، حسن (1380). «بررسی طرح تاریخ نقد ادبی در ایران». کتاب ماه ادبیات و فلسفه. ش 45. صص 12- 21.
- ـــــــــــــــ (1380). «صادق هدایت در جایگاه منتقد ادبی». کتاب ماه ادبیات و فلسفه. ش 46- 47. صص 34- 41.
- نجمی، ناصر (1362). دارالخلافۀتهران. بیجا: همگام.
- هاشمی، محمدمنصور (1381). نقدوتحلیلوگزیدۀداستانهای صادق هدایت. تهران: روزگار.
- هدایت، صادق (1385). وغ وغ ساهاب. چ 3. تهران: نشر جامهدران.
- هدایت، صادق و م. فرزاد (1356). وغ وغ ساهاب. چ 2. تهران: جاویدان.
- همایون کاتوزیان، محمدعلی (1372). صادق هدایت و مرگ نویسنده. چ2.تهران: مرکز.
- ـــــــــــــــــــــــــــ (1377). «طنزنامههای هدایت». ایرانشناسی. ش 4. صص
