زیبایی شناسی ضرب المثل های کُردی ایلامی از دیدگاه علم بیان
نویسنده
عضوهیات علمی دانشگاه رازی
چکیده
زبان کُردی دارای گویش‌های گوناگونی است، باوجود این ازدیدگاه ضرب‌المثل‌ها دارای اشتراکاتی است. این جستار پس ازبررسی اجمالی زبان کُردی و گویش کُردی جنوبی، با روش توصیفی- نظری و مطالعه کتابخانه‌ای درپی آن است تا امثال کُردی را ازمنظر بلاغی مورد بررسی قرار داده، دریابد آیا این امثال از توان ایماژی و صور خیالی درحوزه علم بیان برخورداراست، وکدام‌یک ازصناعات بیانی درامثال مورد نظر بسامد بالاتری داشته، دلیل آن چیست. با بررسی برخی ازضرب‌المثل‌های کُردی ایلامی دریافتیم که این ضرب-المثل‌ها دارای قدرت بلاغی بالایی هستند و از تمام ظرفیت‌های علم بیان درآن استفاده شده است و این نتیجه قدرت خیال‌ورزی بالای گویندگان برای نفوذ دردلها واذهان است، زیرساخت غالب ضرب‌المثل‌ها برپایه تشبیه است، که گرایش به استعاره، غالباً استعاره تمثیلی، درآن زیاد است، همچنین لازمه‌ی درک برخی از صناعات علم بیان از جمله سمبل(نماد) در حوزه ضربالمثلهای ایلامی آشنایی با بافت فرهنگی آن بوم است. علاوه براین برخی ازضرب‌المثل‌ها در ذیل چندمبحث ازمباحث علم بیان قابل درک است.
کلیدواژه‌ها
منابع
- آریان‌پور کاشانی، منوچهر و مصطفی عاصمی (1385). فرهنگ جامع پیشرو آریان‌پور. تهران: جهان رایانه.
- باطنی، محمدرضا (1381). توصیف ساختمان دستوری زبان فارسی. تهران: امیرکبیر.
- بهمنیار، محمد (1328). «مثل و ضرب‌المثل». یغما. س 2. ش 2 - 3. ص 49.
- پورجوادی، نصرالله (1364). گلچینی از امثال و حِکَم اسلامی. تهران: دانش.
- تمیم‌داری، احمد (1390). فرهنگ عامه. تهران: مهکامه.
- جورج ادموندز، سیسیل (1367). کُردها، ترکها، عربها. ترجمۀ ابراهیم یونسی. تهران: روزبهان.
- حکمت، علی‌اصغر (1361). امثال قرآن. تهران: بنیاد قرآن.
- خوشحالی، بهزاد (1379). زبان‌شناسی کُرد و تاریخ کردستان. همدان: فن‌آوران.
- رخزادی، علی (1379). آواشناسی ودستور زبان کُردی. تهران: ترفند.
- سارایی، ظاهر (1379). شاعر قلههای مه‌آلود، تهران: گویه.
- سهراب‌نژاد، علی‌محمد (1383). ضربالمثلهای ایلامیان. ایلام: گویش.
- سهراب‌نژاد، علی‌حسن (1389). «شربت اندر شربت». فرهنگ ایلام. س 1. ش 26 - 27. صص 10-21.
- شفیعی کدکنی، محمدرضا (1358). صور خیال در شعر فارسی. تهران: آگاه.
- دبیرسیاقی، محمد (1361). گزیدۀ امثال و حکم دهخدا، تهران: تیراژه.
- دهخدا، علی‌اکبر (1361). امثال و حکم. تهران: امیرکبیر.
- ------------- (1377). لغت‌نامه، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
- ذوالفقاری، حسن (1389). «زیبایی‌شناسی ضربالمثلهای فارسی». بوستان ادب. ش 2. صص 51-82.
- ------------ (1386). «هویت ایرانی و دینی در ضربالمثلهای فارسی». مطالعات ملی. س 8. ش 2. صص 28-33.
- صفا، ذبیح‌الله (1355). سیری در تاریخ زبان‌ها و ادب ایرانی. تهران: زندگی.
- عمید، حسن (1350). فرهنگ عمید. تهران: جاویدان.
- کادن، ای. ام (1380). فرهنگ ادبیات و نقد. ترجمۀ کاظم فیروزمند. تهران: شادگان.
- گروهی از مستشرقین کُرد (1367). دائرۀ‌المعارف اسلام. ترجمۀ اسماعیل فتاح قاضی. تهران: فرهنگ و ادبیات کُردی.
- معین، محمد (1354). فرهنگ معین. تهران: امیرکبیر.
- میدانی، ابوالفضل (1339). مجمع الامثال. به کوشش محی‌الدین عبدالحمید. بیروت: دارالجبل.
- نفیسی، سعید (1355). فرهنگ نفیسی. تهران: کتاب‌فروشی خیام.
- نه‌به‌رز، جه‌مال (1976). زمانی یه کگرتووی کوردی. آلمان: بامبرگ.
