بررسی تطبیقی داستان‌های رستم و کوراوغلو
نویسنده
عضو هیات علمی دانشگاه شهید مدنی آذربایجان
چکیده
رستم و کوراوغلو دو قهرمان ملی و حماسی- که سرنوشت آن‌ها با سرنوشت ملتشان گره خورده است- نماد تخاصم قدرت‌ها، مبارزه نور و تاریکی، خیر و شر، راستی و کاستی‌اند. اگرچه طبقه اجتماعی این دو قهرمان از هم متفاوت است؛ اما داشتن روح حماسی و جنبه اسطوره‌ای، دلاوری و فداکاری، شرافت، گذشت و جوانمردی، عشق، کین‌خواهی از دشمنان، عدم تسلیم در برابر ظلم و ستم و خودکامگی و ناجوانمردی، و برخورداری از عنایت ایزدی از خصوصیات مشترک آن‌دو است. صفات و خصوصیات پهلوانان، عناصر و موجودات افسانه‌ای همچون اسب‌های فهیم که منشأ اسطوره‌ای دارند، چگونگی حضور زنان در داستان و مضمون پسرکشی در داستان رستم و کوراوغلو آن‌چنان شبیه هم است که گویی منشأ واحدی دارند.
کلیدواژه‌ها
منابع
- استاریکف، ا.ا (1346). فردوسی و شاهنامه. ترجمۀ رضا آذرخشی. تهران: سازمان کتاب‌های جیبی.
- اسدی طوسی (1363). لغت فرس. به کوشش محمد دبیرسیاقی. تهران: طهوری و اقبال.
- اسلامی، محمدعلی (1349). زندگی و مرگ پهلوانان. چ سوم. تهران: توس.
- انجوی شیرازی، ابوالقاسم (1363). فردوسینامه. تهران: انتشارات علمی.
- اوزون، انور (1388). کوراوغلو در ادبیات ملل. تألیف و ترجمۀ داریوش عاشوری. تبریز: ندای شمس.
- پاتر، آنتونی (1384). نبرد پدر و پسر در ادبیات جهان. ترجمۀ محمود کمالی. تهران: ایدون.
- پورداود، ابراهیم (1347). یشت‌ها. تهران: طهوری.
- ـــــــــــــــ (1356). فرهنگ ایران باستان. بخش نخست. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
- ----------- (1382). کوراوغلو. تهران: اندیشةنو.
- خالقی مطلق، جلال (پاییز 1361). «فرامرزنامه». ایران‌نامه. ش 1. صص 22-45.
- ------------- (1390). فردوسی و شاهنامه‌سرایی. تهران: فرهنگستان زبان و ادب فارسی.
- ـــــــــــــــــــ (1372). گل رنج‌های کهن. چ 1. تهران: نشر مرکز.
- رئیس‌نیا، رحیم (1366). کوراوغلو در افسانه و تاریخ. تبریز: نیما.
- زرین‌کوب، عبدالحسین (1357). نه شرقی، نه غربی انسانی. تهران: امیرکبیر.
- سرامی، قدمعلی (1382). از رنگ گل تا رنج خار. تهران: نشر علمی و فرهنگی.
- طهماسب، محمدحسین (1387). حماسه کوراوغلو. ترجمه ولی راعی شجاعی. تبریز: اختر.
- عبادیان، محمود (1387). سنت و نوآوری در حماسه‌سرایی. تهران: مروارید.
- غنیمی هلال (محمد) (1373). الادب المقارن (ادبیات تطبیقی).ترجمه سیدمرتضی آیت‌الله‌زاده شیرازی. تهران: امیرکبیر.
- فردوسی، ابوالقاسم (1386). شاهنامه. به کوشش جلال خالقی مطلق. چ 1. تهران: مرکز دائرۀ‌المعارف بزرگ اسلامی.
- کاشغری، محمود (1985). دیوان لغات الترک. ترجمه بسیم آتالای. آنکارا: تورک دیل قورومو.
- محجوب، محمدجعفر (1356). «روش‌های عیاری و نفوذ کار و کردار عیاران در شاهنامه». هنر و مردم. ش 177 - 178. صص 2-13.
- مختاری، محمد (1379). حماسه در رمز و راز ملی. چ 2. تهران: توس.
- مزداپور، کتایون (1354). «نشان‌های زن‌سروری در چند ازدواج داستانی در شاهنامه». فرهنگ و زندگی. ش 19 - 20. صص 98-99.
- معین، محمد (1363). مزدیسنا و ادب پارسی. تهران: دانشگاه تهران.
- مینوی، مجتبی (1352). داستان رستم و سهراب از شاهنامه. تهران: وزارت فرهنگ و هنر.
- ندا، طه (1380). ادبیات تطبیقی. ترجمه زهرا خسروی. تهران: فرزان.
