Arezomand Leialakol M, Ghasem Zadeh S A. The Role of Iranian Identitarianism in the Preservation of the Persian Language and the Discovery of the Shahnameh in the Ghaznavid and Seljuq Periods. CFL 2026; 13 (61) :1-36
URL:
http://cfl.modares.ac.ir/article-11-75847-fa.html
1- مدرس دانشگاه فرهنگیان گیلان، پردیس امام علی(ع)، واحد رودسر ، mostafa.arezomand@gmail.com
2- استاد زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه بینالمللی امام خمینی (ره)، قزوین، ایران.
چکیده: (124 مشاهده)
Copyright: © 2025 by the authors. Submitted for possible open access publication under the terms and conditions of the Creative Commons Attribution (CC BY -NC) license https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/).
|
با قدرت گرفتن عامل ترک و عرب و سیطرۀ سیاسی و دینی بر ایران، عامۀ ایرانی با درک خطر فروپاشی هویتی، در کنشی جمعی به تقابل هویتی با قوم غالب برآمدند. اصلیترین نمود این رویارویی در میدان زبان شکل گرفت و به برساختی از کنشهای زبانی انجامید که شاهکار آن شاهنامه بود. در این جستار به کمک نظریۀ تاریخ ذهنیتها که با یافتن نشانههای اندیشگانی از میان منابع ادبی و تاریخی و تفسیر آنها به تبیین روح زمانه و روح ملی در برهههای تاریخی میپردازد، به روش توصیفی ـ تحلیلی، با معرفی نمونههایی از تلاشهای زبانی عامۀ ایرانی در دوران غزنوی و سلجوقی، نقش عامه و هویتگرایی ایرانیان در حفظ و بقای زبان فارسی، تبیین شده است. از نتایج پژوهش برمیآید در تقابل هویتی میان ایرانیان با قوم غالب که با تعصبات دینی حاکمان و نگاه برتریجویانۀ اعراب همراه بود، هویتگرایی عامۀ ایرانی به حفظ زبان بهمثابۀ عامل وحدتبخش ملی در کنار دیگر مؤلفههای هویتی چون فرهنگ، باور و آیینهای ایرانی منجر شد. این تلاش در کنشهای زبانی متعدد ظاهر شده و درنهایت به پیدایی و رواج شاهنامه، بهعنوان مجموعۀ فرهنگ و هویت ملی، در میدان زبان منجر شد.
نوع مقاله:
پژوهشی اصیل |
موضوع مقاله:
ادبیات عامه دریافت: 1403/4/8 | پذیرش: 1403/9/3 | انتشار: 1404/12/10