دوره 11، شماره 54 - ( 1402 )                   جلد 11 شماره 54 صفحات 172-139 | برگشت به فهرست نسخه ها

XML English Abstract Print

Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Rooyani V. The Composer of Samnameh and the Naqqali Tradition in Iran. CFL 2023; 11 (54) :139-172
URL: http://cfl.modares.ac.ir/article-11-70518-fa.html
رویانی وحید. سرایندۀ سام‌نامه و سنت نقالی ایرانی. فرهنگ و ادبیات عامه. 1402; 11 (54) :139-172

URL: http://cfl.modares.ac.ir/article-11-70518-fa.html

سرایندۀ سام‌نامه و سنت نقالی ایرانی
وحید رویانی
دانشگاه گلستان ، v.rooyani@gu.ac.ir
چکیده:   (1808 مشاهده)
سام‌‏نامه یکی از متونی است که از زمان سرایش و شهرت در بین مردم نام سراینده یا سرایندگان آن و انتسابش به خواجوی کرمانی محل بحث بوده است. اخیراً برخی پژوهشگران این حوزه با اتکا به دو نسخه، یعنی شبرنگ‏‌نامه محفوظ در دانشگاه لیدن و دست‏نویس سام‏نامه کتابخانۀ ملی تبریز به این نتیجه رسیده‏‌اند که سام‏‌نامه سرودۀ خواجوی شاهنامه‏‌خوان کراتی است و علّت اختلاف در تعداد ابیات و حتی وجود روایات کوتاه و بلند، کوتاه و بلند شدن روایت داستان توسط سراینده است، که احتمالاً در مجالس نقل، گاهی اشعار را به تفصیل برای مردم می‏‌خوانده و گاهی نیز بنا بر محدودیت زمان، خلاصه می‌‏کرده است. اما پژوهش حاضر با تردید در این نظر، به دنبال یافتن پاسخی دیگر برای این پرسش است که چرا دست‏نویس‌‏های سام‏‌نامه به‌لحاظ تعداد ابیات و نوع روایت با یکدیگر تفاوت اساسی دارند و ارتباط این تفاوت‌‏ها با سراینده یا سرایندگان این اثر چیست؟ این پژوهش به روش اسنادی و با کمک سنت نقالی و با توجه به نظر پژوهشگران برجستۀ این حوزه انجام گرفته است. نویسنده تلاش کرده است ویژگی‏‌ها و چارچوب این سنت را استخراج کند و بر پایۀ آن‌ها به مقایسۀ دست‏نویس‌‏های گوناگون و روایت‌‏های کوتاه و بلند سام‏نامه بپردازد، که نتیجه نشان ‏می‌‏دهد تفاوت‏ دست‏نویس‏‌های مختلف این اثر ناشی از تحریرهای مختلفی است که در طول زمان توسط شاهنامه‌‏خوان‏‌ها و طومارنویسان مختلف فراهم آمده است، و نه نقل‌‏های مختلف یک نقال. بنابر این پژوهش تنها یک روایت کوتاه که جزو کوتاه‏‌ترین روایات سام‌‏نامه است توسط خواجوی شاهنامه‌‏خوان کراتی فراهم آمده و مکتوب شده است.
واژه‌های کلیدی: سرایندۀ سام‌نامه، سنت نقالی، تحریر، نقل.
متن کامل [PDF 867 kb]   (1144 دریافت)    
نوع مقاله: پژوهشی اصیل | موضوع مقاله: ادبیات حماسی عامه
دریافت: 1402/4/24 | پذیرش: 1402/7/24 | انتشار: 1402/11/1
ارسال نظر درباره این مقاله : نام کاربری یا پست الکترونیک شما:
CAPTCHA
ارسال پیام به نویسنده مسئول

بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.