1- دانشگاه شیراز
2- دانشگاه شیراز ، Momoradi@shirazu.ac.ir
چکیده: (835 مشاهده)
بازی با درنظر گرفتن تعاریف متعدد آن، دارای انواعی است و نمیتوان منکر نقش آن در زندگی افراد در بازههای سنی گوناگون شد. نقشی که به سرگرمی و گذران وقت محدود نمیشود، زیرا بسیاری از بازیها بازتابدهندۀ دغدغهها و مسائل زندگیاند و بازیگران با انجام آن، افزونبر تکرار این مسائل و دغدغهها انتقالدهندۀ آن نیز هستند. یکی از مهمترین عناصر انتقال در این زمینه «شعر» است؛ عنصری که میتواند براساس بافت زمانی و مکانیِ بازی تغییر کند و قابلیت تطبیق داشته باشد. این پژوهش با روش توصیفی ـ تحلیلی به دستهبندی و بررسی بازیسرودههای عامۀ استان فارس پرداخته است. نتایج نشان میدهد که این سرودهها در بازیهایی که دو یا چند (گروه) مخاطب دارند استفاده میشود و اغلب جزو بازیهای غیرکنشی/ کلامیاند که بر چهار اصل تکرار، گفتوگو، تمسخر و همخوانی مبتنی و در مقابل بازیهای کنشیاند. این طیف از بازیسرودهها (کلامی تا کنشی) با عنصر سن نیز تناسب دارد، زیرا گرایش افراد کمسن بیشتر به بازیهای کلامی است و با بیشتر شدن سن به سوی بازیهای کنشی حرکت میکنند. نکتۀ دیگر اینکه شعر در چهار دستۀ نخست بازی، خودِ بازی و نه جزئی از بازی است و این نکته تأکیدی بر کاربرد و نقش فراوان شعر در زندگی عامه است. دیگر اینکه بسیاری از بازیهای کنشی دارای قانونها و چارچوبهایی در شعرند و این قوانین در هفت گروه (فراخوان بازی، حاضر ـ غایبی، انتخاب سردسته، آغازگر و یار، تعیین نفر اخراجی یا ذخیره، تنبیه، نپرداختن جریمه و اعلام پایان بازی) میگنجد و بازیگران به پذیرفتن و اجرای آن ملزم بودهاند. نظم این قوانین و در کل، همۀ سرودههای بازی نقش بسیاری در اجتماعی شدن بازیگران داشته است.
نوع مقاله:
پژوهشی اصیل |
موضوع مقاله:
شعر عامه دریافت: 1402/3/2 | پذیرش: 1402/8/30 | انتشار: 1402/12/25