دانشگاه پیام نور ، pirak@pnu.ac.ir
چکیده: (2477 مشاهده)
لالاییها یکی از شاخههای ادبیات عامه و اولین نغمههایی هستند که از حیث پرداختن به مسائل کودکان در زیرمجموعه ادبیات کودک گنجانده میشوند. با آنکه سرایندگان اولیۀ لالاییها گمنام هستند، امّا سادگی زبان و کاربردی بودن لالاییها در میان مردم، یکی از رازهای ماندگاری این اشعار زیباست. مضمون لالاییهای اقوام مختلف، بازتاب افکار و تأملات درونی، دغدغههای سیاسی، اجتماعی و فرهنگی و مذهبی مردمان آن جامعه است که بررسی این مضامین ما را با عواطف و افکار فردی و جمعی آن اقوام و شرایط اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی آن جامعه بیشتر آشنا میکند. پژوهش حاضر به شیوه توصیفی ـ تحلیلی 120 مورد از لالاییهای رایج آذری را که در قالب بایاتی سروده شده است، مورد بررسی قرار میدهد تا ضمن شناساندن این لالاییها، تأملات درونی، احساسات فردی و اجتماعی، اندیشههای دینی، شرایط اجتماعی و فرهنگی مادران آن روزگار را نیز به تصویر بکشد. در این جستار، لالاییها براساس مضمون به پنج دسته: مضامین دینی و مذهبی، طبیعت، آرزوهای مادرانه، درونمایههای فرهنگی، سیاسی و اجتماعی، خانواده و خویشاوندان تقسیم میشوند؛ که مضمون طبیعت با 42 مورد و آرزوهای مادرانه با 28 مورد، بیشترین بسامد را در بین این مضامین دارند. نتایج پژوهش نشان میدهد که این مضمونها دورنمایی از جهانبینی گویندگان لالاییها، دیدگاه خاص آنها به زندگی و انسان و آشکارکننده ویژگیهای شخصیتی و حساسیتهای سرایندگان آنها هستند که شناخت و تحلیل این مضامین، باعث درک درست مختصات اصلی و زوایای پنهان مفاهیم لالاییها میشود.
نوع مقاله:
پژوهشی اصیل |
موضوع مقاله:
ادبیات عامه ترکی دریافت: 1402/2/31 | پذیرش: 1402/5/22 | انتشار: 1402/8/30