دانشگاه لرستان ، Khosravi.m@lu.ac.ir
چکیده: (1760 مشاهده)
حوزۀ فرهنگ، میدان همگرایی و تعامل جهانبینیها و ایدئولوژیهاست. ضربالمثلها یکی از ابزارهای فرهنگی تأثیرگذار در ترویج، تنظیم و هدایت ایدئولوژی، جهاننگری و رفتار اجتماعی سازمانیافته هستند. آنها هماهنگی جمعی را در کنشگران اجتماعی تقویت میکنند و موجب همگرایی فکری و فرهنگی، حول یک موضوع مشترک میشوند. در این مقاله تلاش میشود تا با روش تحلیل کیفی و توصیف، به این مسئله پرداخته شود که ضربالمثلها بهعنوان یکی از ابزارهای مورد استفاده در فرهنگ عامه، چگونه به رفتار جمعی شکل میدهند. پیشفرض این است که ضربالمثلها با «عقلانیسازی»، «نهادینهسازی» و «ساختگرایی»، رفتارهای فردی را با رفتارهای جمعی همسو میکنند. مبانی و کارکرد ضربالمثلها، نشاندهندۀ ظرفیت و توانایی آنها برای نظارت و کنترل رفتارهای اجتماعی است؛ انتظار ایفای نقشهایی چون «همبستگی و تطور همکاری»، «حصول منفعت مشترک»، «تعریف طرحوارههای رفتاری»، «قاببندی»، «اطمینانآفرینی» و «انسجام اجتماعی» از ضربالمثلها، موجب میشود تا آنها بتوانند رفتار پراکندۀ مخاطبان را تنظیم و همجهت کنند. ضربالمثلها با طرح الگوهای آشنا و نهادینه، «ناهماهنگی شناختی و پراکندگی رفتاری»1 افراد را در جامعه محدود میکنند.
نوع مقاله:
پژوهشی اصیل |
موضوع مقاله:
نقد و نظریههای فرهنگ و ادب عامه دریافت: 1401/10/18 | پذیرش: 1402/1/18 | انتشار: 1402/2/12