جستجو در:
دوره 11، شماره 53 - ( 1402 )
جلد 11 شماره 53 صفحات 103-65 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Esmaeili A. Classification and Analysis of Popular Titles in Tehran during the Qajar and Pahlavi Periods through Sociolinguistics. CFL 2023; 11 (53) :65-103
URL: http://cfl.modares.ac.ir/article-11-67663-fa.html
URL: http://cfl.modares.ac.ir/article-11-67663-fa.html
اسمعیلی اصغر. طبقه‌بندی و تحلیل لقب‌‌گذاری عامّه در تهران دورۀ قاجار و پهلوی بر مبنای زبان‌شناسی اجتماعی. فرهنگ و ادبیات عامه. 1402; 11 (53) :65-103
پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی ، a.esmaeili@ihcs.ac.ir
چکیده: (2584 مشاهده)
در این مقاله القاب استفاده‌‌شده در تهران دورۀ قاجار و پهلوی، از کتاب‌‌های طهران قدیم و تاریخ اجتماعی تهران در قرن سیزدهم از جعفر شهری (باف) بررسی و تحلیل شد. هدف این تحلیل بررسی القاب با دیدگاه زبان‌شناسی اجتماعی بر پایۀ اصول نظری طرح‌شده در کتاب درآمدی بر جامعه‌شناسی زبان از یحیی مدرّسی بود. یافته‌‌های پژوهش در چهار بخش زیر آورده می‌‌شود: 1. بررسی القاب از منظر کارکرد معنایی: کارکرد معنایی القاب مطابق این پژوهش به این شرح است: توصیفی: در این کارکرد، هدف لقب‌‌گذاری توصیف شغل، لوازم شغل؛ خصوصیات ظاهری و جسمی؛ ویژگی‌‌های اخلاقی، روحی و شخصیتی؛ ملازمتی؛ مکان و مذهب و نسب خانوادگی دارندۀ لقب است؛ تکیه‌‌کلامی؛ آیینی؛ مناسکی؛ نمایشی، تشبیهی؛ تابو؛ طنز؛ توهینی؛ 2. بررسی القاب از منظر جنسیت: از کلّ القاب پژوهش حاضر، هفده مورد به زنان اختصاص داشت که از نظر معنایی این القاب واجد ویژگی‌‌های ظاهری و جسمانی در ردۀ نخست و مواردی چون شغل و دین در رده‌‌های بعدی بودند؛ 3. بررسی القاب از منظر تلفّظ: از آنجا که القاب در بستر زبان عامه و غیررسمی رواج دارند، در مقایسه با زبان رسمی تغییراتی در تلفّظ آن‌ها رخ می‌‌دهد که مطابق پژوهش حاضر، این تغییرات عبارت‌‌اند از: تبدیل مصوّت بلند «آ» به «او»؛ کوتاه‌شدگی (اختصار) و حذف؛ 4. بررسی القاب از منظر زبان: مطابق بررسی، از کلّ القاب مورد پژوهش 37 لقب (بیش از یک پنجم) از زبان‌های غیرفارسی وام گرفته شده‌‌اند که به‌‌ترتیب تعداد، از عربی، ترکی، فرانسه و یونانی هستند. وام‌‌گیری از عربی در نتیجۀ تعاملات گستردۀ دینی و سیاسی در ادوار مختلف تاریخی است و وام‌‌گیری از زبان ترکی، علاوه بر علل اجتماعی چون مهاجرت، در مواردی به‌علّت به‌‌نمایی کلمات بوده است.
واژه‌های کلیدی: لقب‌‌گذاری، تهران قاجار، تهران پهلوی، معناشناسی القاب، جنسیت و القاب، تلفّظ القاب، زبان القاب.
نوع مقاله: پژوهشی اصیل |
موضوع مقاله:
ادبیات عامه
دریافت: 1401/12/3 | پذیرش: 1402/5/13 | انتشار: 1402/8/30
دریافت: 1401/12/3 | پذیرش: 1402/5/13 | انتشار: 1402/8/30
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |