1- پژوهشکده مطالعات و سیاستگذاری اجتماعی دانشگاه علامه طباطبائی
2- دانشگاه خوارزمی
چکیده: (1825 مشاهده)
ضربالمثلها نشانگر فرهنگ قومی هر جامعه هستند و با تأمل بر آنها میتوان به تصویری عمیق و روشنتر از آن جامعه رسید. مُراد پژوهش حاضر نیز در همین راستا، گردآوری و تفسیر مجموعهای از ضربالمثلهای بلوچی بوده که بیشتر ناظر به ارزشها، باورها و اعتقادات مردم بلوچ در زمینه خانواده و بهطور خاص روابط جنسیتی بودهاند. به این منظور، از دو روش مطالعات کتابخانهای و میدانی استفاده شده است. همچنین برای تحلیل بهتر مواد پژوهش، از یک رویکرد تفسیری بهره بُردهایم. در این راستا، خوانش مثلهای بلوچی در ارتباط با موضوع موردبحث، به احصای هفت مقوله محوری منجر شده است: 1) حاکمیت و استمرار نظام پدرتبار و مردسالار؛ 2) خویشاوندی قوممدارانه و استمرار ساختارهای عشیرهای؛ 3) تقدیس و ارجگذاری نقش والدین در تربیت و جامعهپذیری فرزندان؛ 4) مهماننوازی و پُررنگبودن ارتباطات اجتماعی مسئولانه؛ 5) احترام و بزرگداشت کهنسالان و سالمندان؛ 6) تأکید بر اهمیت جایگاه و مقام مادری؛ 7) نگاه به زن در سایهسار مرد. درمجموع نیز یافتههای پژوهش نشان میدهد که در میان عامه بلوچها بهدلیل عدم رواجِ زبان نوشتاری بلوچی، ادبیات عامه و بهخصوص ضربالمثلها نقش پررنگی در جامعهپذیری، تربیت نسلها، انتقال بیننسلی، هویتشناسی، بازتولید و تحکیم ارزشهای خویشاوندی و جنسیتی دارد، و از این حیث در زمره ابزارهای فرهنگی برای حفظ و تداوم هویت و فرهنگ بلوچها محسوب میشود.
نوع مقاله:
پژوهشی اصیل |
موضوع مقاله:
ادبیات عامه سیستان و بلوچستان دریافت: 1400/10/6 | پذیرش: 1400/12/28 | انتشار: 1401/2/10