1- دانشگاه تربیت مدرس
2- دانشگاه تربیت مدرس ، zolfagari@modares.ac.ir
چکیده: (3576 مشاهده)
در میان انواع اشعار عامه، دوبیتی بیشترین رواج را دارد. در متون ادبی کهن و همچنین در نواحی مختلف ایران، در اشاره به دوبیتی نامهای متفاوتی بهکار میرود؛ مانند فهلوی، ترانه، حاجیانی، غریبی، فریاد، شروه و بسیاری موارد دیگر. در رویارویی با این اسامی متنوع این پرسش پیش میآید که آیا این نامهای متفاوت مصداقهای متفاوتی هم دارند؟ و آیا وجوه تمایز احتمالی که بین آنها وجود دارد، بهگونهای هست که بتوان به هر یک از آنها نام جداگانهای داد و هر یک را نوع مستقلی بهشمار آورد؟ یا اینکه بر اساس معیارهای ادبی و ژانرشناسی، نمیتوان آنها را نوع مستقلی بهشمار آورد، بلکه همۀ آنها زیرمجموعۀ دوبیتی محسوب میشوند؟ برای پاسخ به این پرسش، ویژگیهای ساختاری و محتوایی حدود هزار و پانصد دوبیتی فارسی را از نقاط مختلف ایران که در ذیل نامهای متفاوتی مانند چهاربیتی، سیتک، شروه، فراقی، فریاد، فلکی، کلّگی، هزارگی، حسینا، نجما، شرمه، شربه و... گردآوری شده بودند بررسی کردیم. درنهایت، مشخص شد که به لحاظ ژانرشناختی همۀ آنها را باید ذیل ژانر دوبیتی طبقهبندی کرد و تمام این موارد نامهایی متفاوت برای نوعی واحد هستند.
نوع مقاله:
پژوهشی اصیل |
موضوع مقاله:
شعر عامه دریافت: 1399/7/2 | پذیرش: 1399/10/7 | انتشار: 1399/12/10