1- دانشجوی دکتری دانشگاه علامه طباطبایی ، ali5kby@gmail.com
2- استاد دانشگاه علامه طباطبایی
چکیده: (3585 مشاهده)
شناخت «اسطوره» در شناخت جامعه، رفتارها و باورهای مردم بسیار اهمیت دارد. میدانیم که اسطوره در طول تاریخ معمولاً دچار دگرگونیهایی میشود، اما کمتر از بین میرود. «داستان فریدون» بهمنزلۀ یکی از داستانهای مهم اسطورهای ایران بهشمار میآید که پژوهشگران
ریشههای اسطورهای آن را تا دوران اوستا و متون ودایی پی گرفته و بنمایههای اسطورهای زایش و نبرد دیو خشکی و خدای باران را در آن گزارش کردهاند. از سوی دیگر، در میان مردم افسانهها و داستانهایی وجود دارد که بنمایهها، نمادها و نشانههای اسطورهای را به شکلهای گوناگون خود در خود جای داده است و بررسی و تحلیل این افسانهها در ردیابی و ریشهیابی عناصر اسطورهای جامعه نقشی مهم دارد.
از جملۀ این داستانهای عامه «داستان شاهزید» از امامزادگان شهرستان آمل مازندران است که در ساختار داستانی و عناصر نشانهشناختی و نمادهای اسطورهای مشابهتهای بسیاری با داستان فریدون دارد. در این مقاله این دو داستان با هم بررسی و تحلیل شدند و عناصر اسطورهای آن مشخص شد و این نتیجه بهدست آمد که دو داستان، علاوه بر شباهت در برخی رخدادها، در عناصر و نمادهای اسطورهای مانند: گاو، درخت، جنگل، مار، نوشیدنی شفابخش، جادوگری و موقعیت جغرافیایی با هم سنجیدنی هستند و به احتمال بسیار، عناصر شکلدهندۀ هر دو داستان از یک منشأ که همان «اسطورۀ زایش» و جنگ بین خدای باران با دیو خشکی است، سرچشمه گرفته است.
نوع مقاله:
پژوهشی اصیل |
موضوع مقاله:
ادبیات عامه گیلان و مازندران دریافت: 1399/5/14 | پذیرش: 1399/12/2 | انتشار: 1399/12/10