1- دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه ایلام
2- دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه ایلام ، r.zabihi@ilam.ac.ir
3- استادیار گروه زبان و ادبیات کردی دانشگاه کردستان و عضو برد علمی پژوهشکده کردستانشناسی دانشگاه کردستان
4- دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه ایلام
چکیده: (3230 مشاهده)
بیشتر متون منظوم حماسی غرب ایران به زبان ادبی گورانی سروده شده است. دستهای از این متون منطبق با گزارش شاهنامه، برخی مطابق متون نقالی و بعضی روایتهای حماسی مستقل است. قدیمترین دستنویسهای بازمانده از این آثار در قرن هشتم هجری نوشته شده، اما روایات این متون غالباً دارای عناصر بسیار کهن حماسی است. هفتلشکر سرودۀ مصطفی بن محمود گورانی از متون ارزشمند بازمانده به این زبان است که تاکنون غالباً سرایندۀ آن را الماسخان کندولهای دانستهاند. دستنویسهای متعددی از این متن در کتابخانههای ایران و جهان باقی مانده است که قدمت برخی از آنها به 150 سال میرسد. روایت هفتلشکر گورانی در مواضعی شبیه متون نقالی و در مواردی مشابه هفتلشکر منثور است. همچنین، دارای عناصر برجستهای چون هفتخان جهانبخش و دربرگیرندۀ داستانهایی چون «یاقوتپوش و لعلپوش» و «بهرام جواهرپوش» و روایت مستقلِ «رستم و زنون» است. موضوع این پژوهش که به روش توصیفی ـ تحلیلی و با استفاده از دستنویسهای کهن و دیگر منابع کتابخانهای انجام گرفته، معرفی، نقد و تحلیل این منظومه، بیان ارزشها و تازگیهای آن، کشف همانندیها و تفاوتهای آن با متون فارسی، معرفی دستنویسها و بیان ضرورت تصحیح انتقادی آن است.
نوع مقاله:
پژوهشی اصیل |
موضوع مقاله:
ادبیات حماسی عامه دریافت: 1399/4/14 | پذیرش: 1399/8/11 | انتشار: 1399/9/10