طاهریاوروند صفیاله، نیازی شهرزاد، خراسانی محبوبه. موضوع و کارکرد اشعار پراکنده در داستانهای عامۀ فارسی؛
مطالعۀ موردی: داستان بوستان خیال. فرهنگ و ادبیات عامه. 1399; 8 (35) :221-250
URL: http://cfl.modares.ac.ir/article-11-44109-fa.html
1- دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، واحد نجفآباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجفآباد، ایران
2- استادیار زبان و ادبیات فارسی، واحد نجفآباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجفآباد، ایران. ، niazi_60@yahoo.com
3- دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد نجفآباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجفآباد، ایران.
چکیده: (2871 مشاهده)
اهمیت قصههای عامه بر کسی پوشیده نیست. این قصهها روایتهای شفاهی بوده که بعدها مکتوب شدهاند و از نظر نثر داستانی و ساختار متنی اهمیت دارند. دورۀ صفوی از نظر اشتمال بر تعداد بسیاری از این داستانها شایان توجه است. از نظر سبکی درآمیختگی نظم و نثر از ویژگیهای نثر داستانی این دوره است. اشعار فراوانی در نثر داستانی دیده میشود که قابلیت تحقیق دارد. از این رو، در این پژوهش از میان داستانهای عامۀ عصر صفوی داستان بوستان خیال یکی از بلندترین داستانهای عامه تألیف میرمحمدتقی الجعفری الحسینی مشهور به خیال احمدآبادی شاعر و داستانپرداز قرن دوازدهم هجری در شبه قارۀ هند برگزیده شد. هدف این پژوهش تحلیل اشعار پراکنده در این داستان است که براساس موارد زیر تحلیل میشود: 1. بررسی موضوعات شعری و تنوع بهکارگیری آنها در خلال داستان، 2. چگونگی بهکارگیری این اشعار در خلال متن و ارتباط آنها با متن داستان، 3. شناسایی سرایندگان اشعار. روش تحقیق کیفی و کمی و توصیفی ـ تحلیلی است. یافتههای پژوهش در بخش موضوع بیانگر این است که به ترتیب موضوعات توصیفی، عاشقانه، اندرزی، اجتماعی، انتقادی، حماسی، دعایی، اعتقادی و مدحی بیشترین تا کمترین بسامد را دارند و بر اساس کارکرد میتوان چگونگی
بهکارگیری اشعار را در ارتباط با نثر داستان در چهار بخش تأیید، تأکید، تکمیل و توصیف قرار داد که در بخش تکمیل با 55 درصد، توصیف 33 درصد، تأکید 9 درصد و تأیید 2 درصد
بهترتیب بیشترین تا کمترین میزان را دارا هستند. کوشش داستانپرداز بیشتر در بهکارگیری اشعار شاعرانی چون صائب، سعدی، حافظ، جامی، مولوی، فردوسی، نظامی، عطار و... است.
نوع مقاله:
پژوهشی اصیل |
موضوع مقاله:
ادبیات عامه دریافت: 1399/4/12 | پذیرش: 1399/7/25 | انتشار: 1399/9/10