1- دانشجوی دکتری ، il_1347@yahoo.com
2- دانشگاه خوارزمی
چکیده: (2892 مشاهده)
از گذشتههای دور، یکی از پیشههای اصلی ساکنان مناطق بیابانی، شترداری بوده است. شرایط اقتصادی و اقلیمی و پیشینۀ فرهنگی، ایلات و کویرنشینان را شیفتۀ شتر کرده بود، نهفقط
بهدلیل اینکه شتر شاهرگ اقتصادی آنان بوده است، بلکه بدین سبب که روابط عاطفی و دوستانۀ دیرینهای با این حیوان برقرار کرده بودند. شتر در فرهنگ و ادبیات مردم استان سمنان بازتاب گستردهای یافته است. هدف از این تحقیق، گردآوری و تحلیل ویژگیهای شتر در دو بخش صفات صوری و عرضی در ادبیات عامۀ مردم استان سمنان بهویژه شترداران و ساربانان است. شیوۀ دستیابی به دادهها، گردآوری میدانی با ابزار جستوجوی شنیداری اعم از پرسش و پاسخ (مصاحبه) بوده و در تحلیل و استدراک دادهها از دانشهای اهل فن بهره گرفته شده است. بازتاب شتر را میتوان در ترانهها، مثلها، آواها، چیستانها و باورها ملاحظه کرد. این ترانهها، داستانها، ضربالمثلها و غیره در کل بیانگر اندیشهها، آرزوها، بیم و امیدها، غمها و خوشیهای این مردم و گذشتۀ تاریخی آن و به عبارت دیگر بیانگر روانشناسی اجتماعی و نانوشتۀ آنان است.
این مقاله حاصل پژوهشی است که با استناد به مطالعات میدانی و مصاحبه با ساربانان و شترداران و مطالعات کتابخانه فراهم آمده است. باورها، ضربالمثلها، چیستانها، ترانهها، حکایتها و افسانههای مردم استان سمنان بهویژه شترداران و ساربانان در این پژوهش بیان شده است. نتایج تحقیق بیانگر آن است که شتر بهویژه در بین شترداران حوزۀ کویری استان سمنان، نقش مهمی در ادبیات عامه (ترانهها، ضربالمثلها، افسانهها، آواها و باورها و ...) دارد. این مقاله نخستین بررسی تحلیلی در این زمینه است.
نوع مقاله:
پژوهشی اصیل |
موضوع مقاله:
فرهنگ عامه دریافت: 1399/1/28 | پذیرش: 1399/6/4 | انتشار: 1399/7/10